Śruby imbusowe – rodzaje, ceny, wymiary, porady praktyczne

Specjalne śruby wkręcane specjalnym kluczem

Skąd się wzięły śruby imbusowe?

Inspiracją do wynalezienia śrub z gniazdem sześciokątnym było poszukiwanie bezpiecznych połączeń w maszynach bez wystających elementów. Ubrania obsługujących je robotników łatwo mogły się zaczepić o wystające łby śrub mocujących, co groziło wypadkiem. Takie ryzyko eliminuje całkowite zagłębienie śruby w nawierconym gnieździe.

W 1910 roku William G. Allen opatentował w USA metodę wyrobu śrub z gniazdem sześciokątnym (ale nie sam wyrób), stąd amerykańska nazwa klucza imbusowego „Alen Key”. Niemiecka firma Bauer & Schaurte opatentowała ten rodzaj śrub w 1936 roku i wprowadziła je na rynek. Śruba imbusowa (albo śruba ampulowa) została dopracowana przez ówczesnego głównego inżyniera firmy Waltera Beduwé.

W tym opracowaniu śruba z łbem walcowym uzyskała wewnątrz ukryte sześciokątne gniazdo do wkręcania i wykręcania specjalnym kluczem. W porównaniu z klasyczną śrubą z łbem sześciokątnym, śruba imbusowa (śruba ampulowa) potrzebuje znacznie mniej miejsca. Sprawdź także ten artykuł o kluczach imbusowych i ich rodzajach.

Właściwości i obszary zastosowania śrub z gniazdem sześciokątnym

Śruby imbusowe (a właściwie: śruby inbusowe) doskonale sprawdzają się w wielu dziedzinach do połączeń gwintowych. Mają wiele zalet:

• Śruba z łbem walcowym nadaje się szczególnie do połączeń, gdzie z powodów konstrukcyjnych bardzo utrudniony jest dostęp do łba śruby. W wypadku śruby inbusowej wystarczy, że możliwe jest dojście do śruby od góry, przykładowo przez otwór o średnicy większej od średnicy sześciokątnego klucza.
• Śrubę z łbem inbusowym można zastosować w miejscu, gdzie zmieści się tylko średnica gwintu, czyli śruba bez łba.
• Klucz z kulistą główką umożliwia dokręcenie śruby imbusowej także wtedy, gdy oś narzędzia nie pokrywa się z osią śruby.
• Śruby imbusowe o różnej średnicy gwintu mogą mieć jednakowe gniazda sześciokątne, co oznacza, że jednym kluczem da się dokręcać różne śruby – niemożliwe w przypadku kluczy płaskich albo nasadowych. Popularne są wymiary metryczne M4, M5, M8, M12.
• Jeśli potrzebna jest oszczędność miejsca, można wkręt imbusowy ze stożkowym łbem całkowicie ukryć w nawierconym gnieździe.
• Śruby inbusowe są chętnie stosowane w przemyśle rowerowym, aby maksymalnie zmniejszyć wielkość przydatnych w podróży kluczy i narzędzi.
• Do samodzielnie montowanych mebli producenci załączają śruby i tanie klucze imbusowe, które wystarczą do poskręcania elementów. Cylindryczne łby śrub inbusowych odznaczają się estetycznym wyglądem i mogą pełnić funkcję ozdobną. Poza tym okrągłe kształty utrudniają zaczepianie się ubrań i tkanin.

Pewną wadą śrub imbusowych stosowanych na zewnątrz jest gromadzenie się wody i zanieczyszczeń w pustej przestrzeni sześciokątnego gniazda. Poza tym łeb śruby imbusowej jest z reguły wyższy od łba sześciokątnego zwykłej śruby, chociaż o mniejszej średnicy. Poza tym, mimo licznych zalet, śruby imbusowe nie są absolutnie uniwersalne; trudno zastosować wkręt imbusowy do każdego materiału, na przykład do styropianu. Śruba imbusowa z łbem sześciokątnym jest często spotykanym rodzajem śruby.

Rodzaje i wymiary śrub imbusowych

Rodzaje śrub z gniazdem sześciokątnym

Często się zdarza, że narzędzia są jedyną pozostałością po utalentowanych mieszkańcach jakiegoś regionu. Dzięki temu, że rzemieślnicy z epoki kamiennej łupali masowo pięściaki z krzemienia innych skał, możemy dzisiaj podziwiać zdolności manualne naszych przodków. Kiedy archeolodzy przyszłej epoki będą badać dziedzictwo naszych czasów, ten artefakt będzie dla nich kluczowym – nomen omen – odkryciem: INBUS. Właśnie z taką pisownią, jako że językoznawcy zdołają zapewne w ciągu paru wieków zaprowadzić ład w języku polskim.

Katalog śrub imbusowych może obejmować ich podział według różnych kryteriów. Ze względu na materiał, śruby imbusowe dostępne są w następującej ofercie:

• stal węglowa;
• stal nierdzewna A2;
• stal kwasoodporna A4;
• poliamid.

Śruby imbusowe mogą być z gwintem pełnym i niepełnym; z łbem walcowym, stożkowym, podkładkowym i płaskim.

Znormalizowane wymiary śrub z gniazdem sześciokątnym

Śruby inbusowe z gwintem metrycznym produkowane są zgodnie z obowiązującymi normami DIN 912, PN-EN ISO 4762.Każdy katalog sklepowy zawiera podstawowe wymiary śrub:

• średnica nominalna gwintu śruby (gwint metryczny trójkątny np.: M4, M5, M6, M7, M8, M10, M12 itd.);
• długość gwintu;
• średnica łba śruby;
• wysokość łba śruby;
• wymiar klucza (długość boku sześciokąta wewnętrznego).

Śruby imbusowe wymagają odpowiednich kluczy, które mają zwykle kształt litery „L” o przekroju sześciokątnym. Wielkość otworu, czyli wymiar klucza, jest również znormalizowana i wynosi przykładowo:

• 1,5 mm dla M2;
• 3 mm dla M4;
• 4 mm dla M5;
• 6 mm dla M8;
• 10 mm dla M12.