Pochodzenie tawuły japońskiej oraz jej odmiany w ogrodzie

Ojczyzna Spiraea japonica oraz jej botaniczna wizytówka

Pierwotną ojczyzną tawuły japońskiej jest region azjatycki; stąd też jej epitet gatunkowy japonica.  Z kolei nazwa rodzajowa Spiraea nadana roślinie przez Linneusza wywodzi się od greckiego słowa speira = „wić, pleść” i nawiązuje do wykorzystywania gałęzi tawuły do wicia wieńców. W naturalnym środowisku zasiedla tawuła japońska brzegi zbiorników wodnych, bagna i inne podmokłe tereny. W Europie w regionach o wilgotnym, umiarkowanym klimacie uchodzi za roślinę inwazyjną, podobnie jak amerykańska tawuła Douglasa (Spiraea douglasii), która szybko się rozrasta. W sklepach ogrodniczych w Europie obok formy podstawowej dostępnych jest ponad 30 różnych odmian hodowlanych tawuły japońskiej.

Tawuła drobna jest krzewem ozdobnym w pełnym tego słowa znaczeniu. Ze swoją wysokością i szerokością około 50 cm nie jest tak duża jak inne liściaste krzewy w ogrodzie, chociaż istnieją też odmiany dorastające do 150 cm. pędy główne są wyprostowane i luźno rozgałęzione. Dzięki temu kwitnący krzew tawuły zawsze wygląda schludnie i jednocześnie efektownie.

Liście są jajowate albo szerokolancetowate, piłkowane na krawędzi. Wczesną wiosną rozwijające się liście mają początkowo czerwonawy odcień. Tawuła żółta, czyli odmiany Spiraea japonica o żółtych liściach, tworzą świetliste tło dla ciemnoróżowych kwiatów. Jesienią liściaste krzewy przebarwiają się na żółto, a niektóre odmiany na pomarańczowo lub czerwono.

Na atrakcyjność kwiatów tawuły wskazuje już sama nazwa botaniczna kojarząca się z wieńcami kwiatów (speira – czyli wieniec). Kwiaty rozwijają się w licznych płaskich wiechach i zdobią cały krzew przez wiele tygodni od czerwca do września. W zależności od odmiany mają kolor delikatnego różu, czerwieni albo odcieni malwy. Istnieje też forma biało kwitnąca – tawuła biała.

Popularne odmiany hodowlane tawuły japońskiej

Do najbardziej znanych odmian należą: ‘Goldflame’, ‘Goldmount’, ‘Golden Princess’, ‘Little Prinsess’, ‘Anthony Weatther’, ‘Crispa’, ‘Golden Carpet’, ‘Macrophylla’. Można je posortować według koloru kwiatów albo liści.

Tawuła różowa - krzewy ozdobne w ogrodach

  • ‘Alpina – jasnoróżowe kwiaty, płaski, kompaktowy pokrój.
  • ‘Little Princess’ – odmiana karłowa o wysokości od 40 cm do 50 cm.
  • ‘Froebelli’ – dorasta do 100 cm wysokości i szerokości, liście ciemnozielone.
  • ‘Bullata’ – karłowy krzew do 40 cm wysokości, liście ciemnozielone, kwiaty różowe.
  • ‘Crispa’ – kwiaty karmazynoworóżowe, drobne, puszyste. Młode liście są czerwonawe, z czasem przechodzą w ciemną zieleń.
  • ‘Macrophylla’ – dorasta do 150 cm wysokości. Liście duże (stąd nazwa), zielone, jesienią przybierają kolor szkarłatny. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł o uprawie tawuły norweskiej.

Tawuła czerwona

  • ‘Neon Flash’ – niski krzew o wysokości i szerokości do 60 cm, jaskrawoczerwone kwiatostany, wczesną wiosną liście mają bardzo atrakcyjny kolor czekoladowoczerwony.
  • ‘Anthony Waterer’ – dorasta do 80-100 cm wysokości, młode liście są purpurowe, z czasem zielenieją, kwiaty karminowoczerwone zebrane w płaskie kwiatostany. Odmiana bardzo często sadzona w ogrodzie.
  • ‘Sapho’ – kwiaty ciemnoczerwone, szczególna forma odmiany ‘Anthony Waterer’.
  • ‘Superstar’ – wysokość krzewu do 150 cm, kwiaty intensywnie czerwone.

Tawuła dwukolorowa

  • ‘Genpei’ – kwiatostany wiechowate z dwubarwnymi kwiatami w różu i bieli, dorasta do 75 cm. Drobne kwiaty przybierają różne kolory w zależności od fazy rozwoju.
  • ‘Shirobana’ – niski krzew o wysokości 60-80 cm, płaskie kwiatostany początkowo są białe, szybko jednak stają się różowe i w końcu stają się lilioworóżowe.

Tawuła żółta - krzewy ozdobne

  • ‘Golden Princess’ – karłowata odmiana tawuły o wysokości do 40 cm, ma złote liście i różowe kwiaty. Liście pozostają intensywnie żółte przez cały okres wegetacyjny.
  • ‘Goldmount’ – intensywnie żółte liście zachowują kolor przez cały okres wegetacyjny, kwiaty różowe zebrane w płaskie kwiatostany.
  • ‘Goldflame’ – liście są złocisto żółte przez całe lato, później stają się zielonożółte. Kwiaty drobne, różowoliliowe. 
  • ‘Golden Carpet’ – niski krzew o poduszkowatym wzroście. Liście żółtozielone, jesienią stają się złote. Kwiaty jasnoróżowe, kontrastujące z liśćmi.

Tawuła biała

  • 'Pygmaea Alba' – wysokość krzewu do 50 cm, liście jasnozielone. Kwiaty białe, zebrane w płaskie kwiatostany.
  • ‘Albiflora’ – dorasta do 80 cm, liście ma jasnozielone, kwiaty białe, zebrane w płaskie kwiatostany. Wymagania glebowe przeciętne, konieczne niskie cięcie tawuły wiosną.

Dla porządku trzeba dodać, że poza „tawułą białą”, czyli odmianami tawuły japońskiej o białych kwiatach, istnieje odrębny gatunek tawuła biała Spiraea alba pochodzący ze wschodnich regionów Ameryki Północnej. Kwiaty ma białe albo jasnoróżowe o średnicy do 6 mm, zebrane w grona o długości 10-15 cm.

Wymagania, uprawa i pielęgnacja tawuły japońskiej

Tawuła japońska - stanowisko, wymagania glebowe i sadzenie

Tawuła japońska zarówno w formie botanicznej, jak i w postaci licznych kultywarów należy do roślin niezwykle łatwych w pielęgnacji oraz odpornych na choroby. Optymalne jest dla niej stanowisko nasłonecznione, jakkolwiek rośnie również w półcieniu; wówczas kwitnie jednak mniej bujnie niż w pełnym słońcu. Tawuła zadowala się praktycznie każdym rodzajem gleby, byle tylko ziemia była przepuszczalna. Zastoju wody również ta roślina nie znosi. Szczególnie ceni sobie i dobrze rośnie na żyznych, średniociężkich glebach gliniasto-piaszczystych wzbogaconych domieszką próchnicy.

Sadzenie tawuły japońskiej można w zasadzie prowadzić przez cały rok z wyjątkiem oczywiście okresu, kiedy gleba jest zamarznięta. Rozstawa zależy od przeznaczenia nasadzenia oraz odmiany tawuły. Zwykle sadzi się te krzewy jesienią albo wczesną wiosną. Jeśli tawuła jest sadzona na żywopłot, odległość między sadzonkami wynika z planowanej docelowej wysokości krzewów oraz ich odmiany. O ile dla dużych egzemplarzy trzeba przewidzieć odstęp metrowy, to rozstawa dla małych odmian wyniesie 25-30 cm.

Tawuła japońska i zbliżenie na jej kwiaty w ogrodzie, a także uprawa i pielęgnacja
Jakie wymagania w ogrodzie ma tawuła japońska, a także jej uprawa i pielęgnacja

Przed sadzeniem tawuły trzeba odciąć uszkodzone pędy i skrócić nieco korzenie. Następnie sadzonki zanurza się w naczyniu z wodą, aby dobrze nasiąkły. Krzew sadzi się tak głęboko, aby szyja korzeniowa była równo z powierzchnią gruntu. Sadzonki podlewa się obficie i skraca pędy o jedną trzecią długości.

Cena sadzonek tawuły japońskiej zależy od wielkości sadzonki i odmiany. Oto kilka przykładów:

  • tawuła japońska ‘Golden Carpet’ – cena ok. 18 zł,
  • tawuła japońska ‘Crispa’ – cena ok. 12 zł,
  • tawuła japońska ‘Froebelii’ – cena ok. 11 zł,
  • tawuła japońska ‘Anthony Waterer’ – cena ok. 14 zł.

Cięcie tawuły, choroby oraz rozmnażanie tawuły japońskiej

Rozmnażanie tawuły japońskiej uprawianej w formie kultywarów wykonuje się metodą ukorzeniania sadzonek pędowych latem. Gdyby nawet udało się pozyskać z tych roślin nasiona, to rozmnażanie generatywne nie zapewnia w tym wypadku dziedziczenia cech rośliny macierzystej.

Jeśli chodzi o choroby i szkodniki owadzie, niezwykle mocna tawuła jest na nie całkowicie odporna. Zdarza się jednak czasem, że końce pędów opanuje mszyca. Można ją usunąć mechanicznie, przy pomocy wilgotnej gąbki. Na dobrze przygotowanym stanowisku tawuła nie potrzebuje w ciągu sezonu wegetacyjnego dodatkowego zasilania. Ważniejsze jest podlewanie podczas dłuższych okresów suszy. Tawuła japońska jest odporna na mróz, jedynie młode sadzonki dobrze jest jesienią okryć warstwą ściółki albo opadłych liści.

Chociaż krzew dobrze znosi ten zabieg, to cięcie tawuły nie jest regularnie wymagane. To zależy również od sposobu dalszego postępowania: czy żywopłot ma mieć regularną formę geometryczną, czy też będzie rosnąć swobodnie. O tym, jak często potrzebne jest cięcie tawuły decyduje jej odmiana. Ogólnie biorąc, im niższa jest odmiana, tym bardziej zwarty i zbliżony do kuli albo półkuli jest jej pokrój. Cięcie tawuły jesienią albo wczesną wiosną pobudza krzew do kwitnienia latem. Regularnie trzeba natomiast usuwać suche i uszkodzone pędy.

Zastosowanie tawuły japońskiej w ogrodzie

Spiraea japonica należy podstawowego składu gatunkowego ogrodu, w którym pielęgnacja roślin jest ponadprzeciętnie łatwa. Tawuła japońska może w formie karłowatych krzewów rosnąć na rabatach w roli solitera albo tworzyć niewielkie wyspy. Złotolistna tawuła żółta rozjaśnia każdą kompozycję i stanowi szczególnie piękne tło dla kwiatowych bylin. Pięknie komponuje się z lawendą i różami. Doskonałe wyniki daje sadzenie i uprawa tawuły jako niskiego żywopłotu.

Niskie odmiany tawuły japońskiej nadają się do roli rośliny okrywowej. Można też tworzyć z nich niskie i średnio wysokie obramowania. Odpowiednio dobrane odmiany tawuły według koloru liści i kwiatów (tawuła żółta, tawuła biała i inne) stworzą wraz z innymi krzewami ozdobnymi barwne kompozycje. Możliwe jest też sadzenie i uprawa tawuły japońskiej w pojemnikach.

ikona podziel się Przekaż dalej