Uchwały antysmogowe - za utrudnianie kontroli grozi grzywna 5 tys. zł!
Tak zwane uchwały antysmogowe to nie rzadkość. Sprawdzamy więc, jakie kary są możliwe za złamanie zasad wyznaczonych przez samorząd.
Co roku początek sezonu grzewczego zwiększa zainteresowanie tematami związanymi z ogrzewaniem domów i mieszkań. Chodzi zarówno o kwestie bieżące powiązane np. z cenami paliw grzewczych oraz opału, jak i te bardziej perspektywiczne (dotyczące m.in. dyrektywy EPBD). Ważnym tematem wydają się również tak zwane uchwały antysmogowe. Ich egzekwowanie w praktyce wygląda jednak bardzo różnie, o czym media informowały już rok temu. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl sprawdzają z jakimi sankcjami muszą liczyć się właściciele domów łamiący zasady wyznaczone przez uchwały antysmogowe. Najpierw warto jednak przypomnieć ich podstawę prawną.
Z tego artykułu dowiesz się:
Sejmik przyjmuje uchwałę, lecz egzekwuje ją gmina
Tak zwane uchwały antysmogowe wynikają z kompetencji, jakie daje samorządowcom artykuł 96 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. 2001 nr 62 poz. 627). Zgodnie z tym przepisem, sejmik województwa w trosce o zdrowie ludzi i/lub stan środowiska może wprowadzić ograniczenia albo zakazy dotyczące spalania paliw. Projekt uchwały antysmogowej jest konsultowany z wójtami, burmistrzami, prezydentami miast i starostami.
Przyjęta uchwała antysmogowa może ustalać ograniczenia lub zakazy dla wybranych obszarów województwa i rodzajów: podmiotów, instalacji oraz paliw. Istnieje też możliwość ustalenia: okresu obowiązywania ograniczeń lub zakazów w roku kalendarzowym, sposobu albo celu dopuszczalnego wykorzystania kłopotliwych środowiskowo paliw, a także obowiązków kontrolowanych podmiotów. Tak zwana uchwała antysmogowa jest aktem prawa miejscowego.
Warto również zwrócić uwagę na artykuł 379 prawa ochrony środowiska. Wskazuje on, że między innymi wójt, burmistrz i prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania oraz stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów. W praktyce działania kontrolne dotyczące respektowania uchwał antysmogowych są realizowane właśnie na najniższym szczeblu administracji samorządowej.
Oprócz bieżących interwencji jest także plan kontroli
Wbrew pozorom, kontrolerzy będący upoważnionymi pracownikami urzędu lub funkcjonariuszami straży miejskich/gminnych, działają nie tylko w odpowiedzi na zgłoszenie. Kontrole prowadzone przez urzędy miast i gmin dzielą się na:
- interwencyjne - podejmowane w ramach reakcji na zgłoszenia mieszkańców
- planowe - wynikające z przyjętego wcześniej planu kontroli (takie kontrole również mogą być niezapowiedziane)
- następcze - mające na celu zbadanie sytuacji w związku z negatywnymi wynikami poprzedniej kontroli i koniecznością oceny, czy teraz prawo jest przestrzegane
Kontrolerzy posiadają szerokie kompetencje i uprawnienia. Chodzi m.in. o prawo wstępu na teren nieruchomości mieszkaniowej (od godziny 6:00 do 22:00), a także możliwość przeprowadzania potrzebnych badań, domagania się informacji, przesłuchiwania osób oraz kontroli dokumentów.
Do wyboru dla władzy: mandat lub wyższa grzywna
Utrudnianie kontroli przez właściciela domu może skończyć się wezwaniem policjanta. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że policjanci dość często pomagają urzędnikom, nawet jeśli kontrola nie napotyka dużych problemów. Taka pomoc jest widoczna zwłaszcza w gminach bez straży miejskich/gminnych. Obecność policjanta lub strażnika miejskiego pozwala bowiem na wypisanie mandatu o wysokości do 500 zł. W razie zbiegu wykroczeń, mandat może wynosić do 1000 zł.
Nierzadko pierwsze wykroczenie kończy się pouczeniem lub niewielkim mandatem, a dopiero następnym razem wymierzana jest grzywna (poza postępowaniem mandatowym) wynosząca do 5000 zł. Skierowanie do sądu wniosku o ukaranie właściciela domu oznacza nie tylko większą możliwą karę finansową, ale też np. konieczność pokrycia przez ukaranego kosztów badań popiołu i możliwość zastosowania w przyszłości aresztu na podstawie artykułu 38 kodeksu wykroczeń (dotyczącego tzw. recydywy).
Antysmogowa teoria nie zawsze zgodna z praktyką
Oczywiście, bardzo wiele zależy od tego, jaką politykę w kwestii egzekwowania uchwał antysmogowych prowadzi dana gmina. Trudno ukryć, że władze niektórych gmin lub miast wręcz obawiają się społecznych kontrowersji związanych ze zdecydowanym egzekwowaniem obowiązujących przepisów prawa miejscowego. Innymi słowy, uchwały antysmogowe nie wszędzie obowiązują tak samo, choć teoria mówi coś innego.