W jaki sposób gaszone są pożary instalacji fotowoltaicznych?

Panele fotowoltaiczne to ryzyko pożaru?

W 2019 roku według danych podanych przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej w Polsce doszło do ponad 153 000 pożarów. 20% z nich dotyczyło obiektów mieszkalnych, przy czym 10% zdarzeń dotyczyło konkretnie domów jednorodzinnych. Można więc wnioskować, że do pożarów w domach jednorodzinnych dochodzi dość rzadko, nie oznacza to jednak, że ryzyko wystąpienia zagrożenia można zbagatelizować. To właśnie w pożarach domów jednorodzinnych ginie statystycznie około 95% ofiar niszczycielskiego żywiołu, jakim jest ogień. Dlatego też odpowiednie zabezpieczenie przeciwpożarowe tego typu obiektów jest niezwykle istotną kwestią. Przyczynami 18% pożarów w obiektach mieszkalnych są natomiast nieprawidłowości oraz wady instalacji elektrycznych. Do ich zapłonu dochodzi często w wyniku przeciążenia, szczególnie w przypadkach kiedy instalacje są przestarzałe.

Jeśli chodzi natomiast o system paneli słonecznych, jak każdy inny system produkujący energię elektryczną, może ulec zapłonowi. Przyczyną tego zdarzenia może być zwarcie instalacji, wyładowania atmosferyczne czy też niepoprawne rozłączanie instalacji. Najczęściej do pożaru paneli fotowoltaicznych dochodzi jednak z powodu ich słabej jakości oraz nieodpowiednio dostosowanych zabezpieczeń. Niepoprawnie wykonane instalacje fotowoltaiczne, czyli źle dobrane przewody, brak zastosowania bezpieczników lub wyłączników czy też ich nieodpowiednia jakość znacznie zwiększają powstania zagrożenia.

Pożar domu z fotowoltaiką - w jaki sposób strażacy gaszą panele słoneczne?

Państwowa Straż Pożarna lub Ochotnicza Straż Pożarna wezwana do pożaru budynku, na którego dachu zainstalowane są panele fotowoltaiczne, staje przed wyzwaniem związanym z odpowiednią organizacją akcji gaśniczej. Instalacja fotowoltaiczna generuje bowiem napięcie, które w przypadku szeregowego połączenia paneli może dochodzi nawet do 1100 V, gdyż pojedynczy panel słoneczny wytwarza napięcie rzędu od 30 do 45 V. W przypadku każdego pożaru budynku strażacy po dotarciu na miejsce zdarzenia w pierwszej kolejności przeprowadzają rozpoznanie. Następnie odłączają instalację elektryczną od dopływu energii, dbając tym samym o swoje bezpieczeństwo, gdyż w większości akcji gaśniczych stosowanym przez nich środkiem gaśniczym jest woda.

W przypadku kiedy na dachu płonącego budynku zainstalowana jest fotowoltaika nawet po odłączeniu instalacji od sieci, wciąż produkuje ona prąd, a płonące przewody mogą wciąż stanowić zagrożenie zarówno dla strażaków, jak i ewakuowanych osób. Dlatego też tak istotne jest to, aby właściciele lub zarządcy budynku poinformowali kierującego działaniami gaśniczymi (KDR) o występujących w obiekcie alternatywnych źródłach zasilania. Jeśli nie jest to możliwe KDR sam musi natomiast ocenić sytuacje, dokonując oględzin budynku oraz jego okolicy pod kątem występowania na miejscu zdarzenia instalacji PV.

Jeśli panele słoneczne zostaną zlokalizowane przez KDR akcja gaśnicza prowadzona jest tak, jakby instalacja elektryczna wciąż była w budynku pod napięciem. Gdyż nawet odłączenie jej od zasilania, nie daje gwarancji tego, że panele fotowoltaiczne nie produkują wciąż prądu. W związku z tym strażacy stosują klasyczne środki gaśnicze do gaszenia obiektów będących pod napięciem w postaci wody, CO₂ lub proszku gaśniczego wskazanego przez dowódcę. Niezbędny okaże się również wszelkiej maści sprzęt ochronny, który zabezpiecza ratowników przed porażeniem. Do tego typu zadań nadadzą się między innymi buty z zabezpieczeniem dielektrycznym, specjalne podesty, drążki i narzędzia dielektryczne oraz rękawice elektroizolacyjne. Szeroką gamę sprzętu specjalistycznego oferuje Sklep Pożarniczy Remiza24.

Specjalistyczne środki gaśnicze do gaszenia paneli fotowoltaicznych.

W całej Europie za odpowiedni środek gaśniczy do gaszenia fotowoltaiki uznawana jest woda wykorzystywana również w przypadku gaszenia innych urządzeń elektrycznych będących pod napięciem do 400 V. Jej zastosowanie wymaga jednak przestrzegania zasad, które są zgodne z DIN VDE 0132. Zalicza się do nich:

• zachowanie odległości 1 m między strażakiem a urządzeniem elektrycznym będącym pod napięciem,
• zachowanie odległości 1 m między strażakiem a urządzeniem elektrycznym przy zastosowaniu do gaszenia rozproszonego strumienia z prądownicy,
• zachowanie odległości 5 m między strażakiem a urządzeniem elektrycznym przy zastosowaniu do gaszenia zwartego strumienia z prądownicy.

Warto nadmienić, iż na rynku istnieją środki oraz roztwory gaśnicze które dedykowane są specjalnie do gaszenia instalacji fotowoltaicznych. Odpowiednio dobrany środek gaśniczy po zmieszaniu z wodą przyjmuje postać płynu umieszczanego w gaśnicach, który w zetknięciu z powierzchnią paneli fotowoltaicznych tworzy warstwę blokującą przepływ promieni słonecznych. W efekcie dostęp do promieniowania słonecznego zostaje ograniczony, dzięki czemu napięcie w instalacji spada a miejsce zdarzenia staje się bezpieczniejsze dla jednostek ratowniczo-gaśniczych.

Podsumowując, akcje gaśnicze prowadzone przez Państwową i Ochotniczą Straż Pożarną na terenie obiektów, w których zastosowane zostały panele fotowoltaiczne, prowadzone są zawsze z zachowaniem zasad dotyczących budynków pozostających pod napięciem elektrycznym. Wymagają więc zachowania odpowiednich wytycznych gwarantujących bezpieczeństwo zarówno dla strażaków, jak i ewakuowanych ofiar pożaru.