Wybieramy reduktor gazu krok po kroku — rodzaje, ceny, opinie, porady

Czym jest i jak działa reduktor gazu?

Zasada działania reduktorów gazowych

Reduktor gazowy jest stosowany we wszystkich instalacjach gazowych, tak korzystających z butli z gazami technicznymi (acetylen, hel, propan, argon, dwutlenek węgla), propan-butan, jak i gazu ziemnego. Wszystko po to, aby obniżyć wysokie ciśnienie występujące w butli, do ciśnienia roboczego odpowiedniego dla zasilanego przez gaz urządzenia (np. kuchenka, przepływowy podgrzewacz wody, piec gazowy, ogrzewacz, palnik itp.). Umożliwia on wygodne i bezpieczne korzystanie z gazu m.in. w:

• spawalnictwie (spawanie i lutowanie przy wykorzystaniu palników gazowych),
• gospodarstwach domowych (kuchenki zasilane propan-butanem),
• przemyśle (np. zasilanie palników Teclu, Bunsena, Mécera).

Wprawdzie na rynku dostępne są różne typu reduktorów, zasada ich działania jest identyczna. Element jest zbudowany z systemów przewodów o ograniczonym świetle, co sprawia, że na króćcu niskiego ciśnienia gaz ziemny, propan-butan, acetylen lub każdy inny gaz jest już rozprężony.

Sama skala zmniejszanego ciśnienia zależna jest natomiast od mechanizmu sterującego reduktorem gazowym. Ciśnienie może być kontrolowane przez zawór regulujący, czyli śrubę bądź utrzymywać stałą wartość redukcji przez obciążone zwierciadło, trzymające reduktor gazu w odpowiedniej pozycji. Dla ograniczenia możliwości popełnienia błędu stosuje się kody kolorystyczne, które określają zastosowanie danego reduktora do pracy z konkretnym gazem. Zakres zastosowań zawsze można też sprawdzić na etykiecie produktu. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o montażu instalacji gazowej w domu.

Kody kolorystyczne dla gazów w Polsce:

• niebieski — tlen,
• kasztanowo-czerwony — acetylen
• biały — gazy medyczne i do oddychania,
• jasnozielony — gazy do użytku spożywczego.

Stała i regulowana wartość ciśnienia

Rynek oferuje reduktory różne w zależności od gazu i dedykowanego odbiornika, co wynika również z mocy urządzeń końcowych i ich zapotrzebowania na gaz (np. reduktor typu R-10).

Z reguły reduktor gazu ma swoją klasyczną, standardową postać, pozwalając obniżyć ciśnienie do 37 mbar (milibarów), a więc ciśnienia roboczego. To właściwe ciśnienie również do butli, która zasila kuchenki gazowe. W tym przypadku reduktor gazu nie musi dawać możliwości regulacji, gdyż kuchenka pracuje na jednej wartości ciśnienia, bez potrzeby jego regulowania. Jednak regulowany reduktor gazu jest już niezbędny przy gazach technicznych (np. do acetylenu). W przypadku urządzeń zasilanych acetylenem i innymi gazami technicznymi konieczny jest zawór redukcyjny pozwalający na regulację ciśnienia w zależności od wykonywanych zadań.

Przy reduktorach gazu bez regulacji, nie ma możliwości sprawdzenia ciśnienia i poprawności działania całej instalacji. Pozwala na to niewiele droższy reduktor gazowy z manometrem. To dobry wybór również z uwagi na bezpieczeństwo, gdyż w szybki i prosty sposób, bez konieczności wzywania fachowca, pozwala sprawdzić szczelność instalacji gazowej. To wszystko przy niewiele wyższej cenie.

Jak wybrać właściwy reduktor gazowy?

Najważniejsze parametry przy wyborze reduktora gazowego

Chcąc dobrać właściwy reduktor do swojego urządzenia, trzeba zwrócić uwagę na jego parametry:

• ciśnienie pracy,
• zużycie gazu (kg/h) lub moc (kW).

Informacje te znaleźć można na tabliczce znamionowej, ewentualnie w instrukcji obsługi. Jeżeli chodzi o ciśnienie, to urządzenia pracują na ogół na następujących ciśnieniach:

• 30 mbar — sprzęt turystyczny, również na jachtach i kamperach (np. kuchenki, lodówki, ogrzewacze),
• 37 mbar — sprzęt domowy zasilany gazem (np. kuchenki, podgrzewacze wody, kotły, ogrzewacze),
• 50 mbar — stare urządzenia turystyczne (np. podgrzewacze wody, kotły gazowe)
• 0,5-4 bar — palniki ręczne, palniki dekarskie, nagrzewnice gazowe i inne urządzenia wykorzystujące średnie ciśnienie.

Z kolei zużycie gazu jest zależne od mocy odbiornika, który jest nim zasilany, przy wykorzystaniu gazu ziemnego, LPG, acetylenu i innych gazów. Zużycie gazu z reguły wygląda następująco:

• urządzenia turystyczne — poniżej 0,5 kg/h,
• gazowy sprzęt domowy — w zakresie 1-2,5 kg/h,
• palniki, urządzenia grzewcze — powyżej 2,5 kg/h.

Zależność jest prosta: im wyższa moc urządzenia, tym większe zużycie LPG czy innego gazu. Informacji o zużyciu najlepiej szukać w instrukcji lub na tabliczce znamionowej, zwłaszcza w dobie XXI wieku pomoże też Internet. Jeżeli nie ma innej możliwości, zużycie gazu można wyliczyć, korzystając ze wzoru:

• zużycie gazu (kg/h) = moc (kW) / 12 + 25%

Wybór reduktora w czterech krokach

• Krok I: Znalezienie reduktora właściwego do pracy z określonymi gazami (np. do acetylenu, do butli na propan-butan, do gazu ziemnego). W innym wypadku, jeżeli reduktor nie będzie przeznaczony do wykorzystywanego rodzaju gazu, niemożliwe będzie precyzyjne kontrolowanie jego ciśnienia.
• Krok II: Wybór między reduktorem o stałym ciśnieniu wyjściowym a elementem dającym możliwość zmiany, gdzie strumień ciśnienia jest regulowany. Przy reduktorach regulowanych koniecznie trzeba sprawdzić zakres regulacji, po czym dobrać poziom ciśnienia właściwy dla odbiornika i jego zastosowania.
• Krok III: Sprawdzenie zabezpieczeń reduktora. Poza minimalnym poziomem ochrony, które dla poszczególnych typów reduktorów określają normy, producenci stosują własne zabezpieczenia. Dodatkową ochronę może mieć na przykład zawór redukcyjny dwustopniowej redukcji stosowany w instalacjach domowych (np. typu R-10).
• Krok IV: Zwrócenie uwagi na inne, dodatkowe cechy reduktorów gazu (np. mające dodatkowy zawór wydmuchowy, o specjalnie ukształtowanej osi przepływu gazu). To jednak reduktory rzadko spotykane, stosowane jedynie w instalacjach o nagłych i znaczących zmianach ciśnienia, ewentualnie w instalacjach sterowanych z wykorzystaniem zaworów elektromagnetycznych.