Żywopłot z grabu krok po kroku – sadzonki, pielęgnacja, porady

Grab pospolity na żywopłot - Carpinus betulus

Jak wygląda grab i jakie ma wymagania siedliskowe?

Grab pospolity (Carpinus betulus) jest jedynym gatunkiem występującym w Polsce spośród ponad 40 należących do rodzaju Carpinus. Aby łatwiej przedstawić, jak wygląda grab, podamy kilka informacji: Drzewo grab dorasta do 20 m wysokości i 60 cm pierśnicy (średnicy na wysokości 1,30 m od ziemi). Kora gładka u młodych drzew jest ciemnoszara i lekko spękana u starszych osobników. Na młodych pędach też jest kora gładka i zielonkawa. Grab zwyczajny ma pień o charakterystycznym falistym zarysie przekroju na skutek głębokich podłużnych wgłębień od nasady do wierzchołka.

Liście grabu są jajowate lub podłużnie jajowate, podwójnie piłkowane na krawędzi. Liście podwójnie piłkowane ma też na przykład leszczyna pospolita (Corylus avellana). Liście grabu u młodszych drzew zasychają jesienią, ale utrzymują się na pędach przez zimę i opadają dopiero na wiosnę.

Grab pospolity zaczyna owocować na otwartej przestrzeni (w roli solitera) w wieku 15 lat, a w drzewostanie dopiero 25 lat później. Nasiona grabu pospolitego w postaci orzeszków są zebrane w owocostany w formie zwisających kiści. Orzeszki ma również na przykład lipa drobnolistna zebrane w małe grona. Drzewo grab ma mocno rozwinięty system korzeniowy z długim i silnym korzeniem palowym na glebach piaszczystych i płaskim na glebach gliniastych. Grab pospolity, lipa drobnolistna, jak również m.in. brzoza brodawkowata należą do naszych rodzimych gatunków i jako takie dobrze przystosowały się do warunków klimatycznych. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł o roślinach na żywopłot szybkorosnący.

Grab pospolity na żywopłot – sadzenie i pielęgnacja krok po kroku

Pospolity grab w ogrodzie - pora sadzenia

Najlepiej jest sadzić grab na żywopłot w okresie późnej jesieni, ponieważ o tej porze roku sadzonki mają zapewnioną idealną wilgotność gleby. Jeśli ktoś jednak ten czas jesienią przegapi i chciałby posadzić grab zwyczajny na wiosnę, powinien zakupić sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym. Cena może być bardzo zróżnicowana w zależności od wielkości sadzonki. Przykładowo cena 50 sztuk wynosi ok. 135 zł.

Rośliny posadzone wiosną muszą mieć zapewnioną odpowiednią wilgotność podłoża, co wymaga regularnego podlewania. Udatność wiosennego sadzenia jest zwykle mniejsza niż jesiennego i należy się liczyć z pewną liczbą wypadów.

Stanowisko w ogrodzie

Grab pospolity rośnie prawie na każdym stanowisku. Z tego powodu oraz ze względu na gęsty pokrój jest bardzo popularnym gatunkiem na żywopłoty odgradzające działkę od drogi albo od sąsiedztwa. Idealne stanowisko dla grabu wygląda następująco:

• jest słoneczne do półzacienionego,
• do zniesienia jest też większe ocienienie,
• może być obramowaniem działki,
• nie przeszkadza nawet strome zbocze.

Właściwości gleby

Grab na żywopłot, który jest z reguły stosunkowo łatwy w uprawie, stawie jednak pewne warunki, jeśli chodzi o podłoże. Na wybranym stanowisku powinno być ono próchniczne, wapienne i przepuszczalne. Zastój wody jest niedopuszczalny. Przed sadzeniem glebę odpowiednio przygotować:

• domieszać kompost i wapno,
• dodać piasku dla zwiększenia przepuszczalności,
• dodać gliny, aby gleba zachowywała wilgotność.

Bezpośrednio po posadzeniu można wokół sadzonek ułożyć warstwę ściółki, która pozwoli dłużej zachować w glebie wilgoć.

Sadzenie

• Aby żywopłot tworzył w przyszłości odcinki linii prostej, trzeba te linie przed sadzeniem dokładnie wytyczyć i oznaczyć.
• Należy wykopać rowek o szerokości 30 cm i głębokości 40 cm.
• Dodać piasek, torf, kompost i wapno, i wymieszać z ziemią.
• Na dnie rowka ułożyć warstwę drenażową.
• Ustawić sadzonki w rowki w odpowiednich odstępach:
  • między dwoma grabami w doniczkach – 50 cm,
  • między małymi sadzonkami z odkrytymi korzeniami - 30-40 cm,
  • jeśli żywopłot ma mieć ok. 2 m wysokości – 80 cm.
• Wypełnić rowek ziemią i dobrze ucisnąć.
• Duże sadzonki należy na początku wyposażyć w podpórki.
• Zaraz po sadzeniu sadzonki garbu należy obficie podlać.

Nawożenie

Grab pospolity potrzebuje niewiele nawożenia. Przygotowanie gleby przed sadzeniem jesiennym zapewnia składniki pokarmowe na cały przyszły rok. Dopiero na początku drugiej wiosny można podać nieco kompostu. Ogólnie grab pospolity na żywopłot powinno się nawozić następująco:

• wykorzystywać nawozy organiczne,
• raz w roku podawać kompost,
• ewentualnie rozsiewać przy tym wapno,
• zasilanie wykonywać z reguły wiosną,
• ściółkowanie pomaga utrzymać wilgoć w glebie,
• kiedy grab na żywopłot będzie już starszy, właściwie nie potrzebuje już dodatkowego zasilania.

Choroby i szkodniki

Grab zwyczajny jest bardzo odporny na choroby i szkodniki. Czasem zdarza się jednak, że złe stanowisko, susza albo nadmiar wody prowadzą do osłabienia rośliny i większej podatności na patogeny.  Najczęściej zdarza się wówczas:

• mączniak prawdziwy,
• plamistość liści,
• piędzik przedzimek (Operophthera brumata) – gąsienice,
• pordzewiacz grabowy (Tegonotus depressus).

Grab pospolity – odmiany i formowanie

Cięcie formujące żywopłotu z grabu

Grab na żywopłot jest gatunkiem szybko rosnącym i najlepiej jest przycinać go dwa razy w roku. Pierwszy zabieg wykonuje się pod koniec czerwca, drugi zaś w zależności od osobistych upodobań: przycięcie żywopłotu w połowie sierpnia powoduje słabe odrastanie nowych pędów i zadbany wygląd pozostaje przez całą zimę. Z kolei cięcie formujące w połowie lutego oszczędza roślinie stratę zielonej masy, jako że sezon wegetacyjny jeszcze nie ruszył.

Początkujący ogrodnicy mają często wątpliwości, ile właściwie gałęzi można przyciąć. W przypadku grabu pospolitego niewiele złego można zrobić, ponieważ jest on w stanie rozwijać nowe pędy nawet z wieloletnich gałęzi. Zasadniczo powinno się przycinać żywopłot na tyle, aby zachować odpowiednią wysokość i szerokość. Ważne jest też, aby cięcie prowadzić od samego początku, nie pozostawiając roślin przez kilka lat samych sobie. Dzięki zabiegom formującym grab pięknie się rozgałęzi i zagęści.

Odmiany hodowlane (kultywary)

Poza formą botaniczną Carpinus betulus, dostępne są w sprzedaży liczne odmiany grabu zwyczajnego, jak m.in. ‘Columnaris’, ‘Pendula’, ‘Fastigiata’ i inne. Oto kilka przykładów:

• Carpinus betulus 'Columnaris' – gęsty, kolumnowy pokrój
• Carpinus betulus 'Pendula’ - drzewo o parasolowatej koronie,
• Carpinus betulus 'Fastigiata' – regularna, wąskostożkowa korona drzewa,
• Carpinus betulus 'Variegata' – stożkowata, a później kulista korona o pstrokatych liściach,
• Carpinus betulus 'Quercifolia' – nietypowe dla gatunku liście,
• Carpinus betulus 'Purpurea' – czerwonawe liście na wiosnę.