Darowizna w rodzinie - praktyczny poradnik jak przekazać darowiznę najbliższym
Darowizna to bardzo często zawiązywana umowa pomiędzy członkami rodziny. Właśnie tą drogą przechodzi duża część większych prezentów od rodziców do dzieci. W ten sam sposób przodkowie przekazują swój majątek swoim spadkobiercom. Dowiedz się, jak powinna być przeprowadzona darowizna w rodzinie. Oto prosty praktyczny poradnik.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Darowizna w rodzinie – podstawa prawna
Darowizna w rodzinie – podstawa prawna
Darowizna to nieodpłatne przekazanie jakiś składników majątku drugiej osoby. Akt darowizny można zrobić nie tylko w rodzinie, ale najczęściej to właśnie osobom spokrewnionym coś się przekazuje. Rodzinne przekazanie darowizny wygląda tak samo jak w przypadku innych osób niespokrewnionych, różni się tylko sposobem naliczania podatku od spadków i darowizn.
Umowa darowizny została zdefiniowana w art. 888 Kodeksu cywilnego. Artykuł ten głosi, że przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Szczegóły dotyczące darowizny, czy raczej podatku, jaki jest naliczany po jej zrobieniu, są doprecyzowane w Ustawie z dnia 28 lipca 1983 roku. Tekst tej ustawy został ujednolicony 30 sierpnia 2019 roku. Właśnie na mocy tej ustawy naliczane i pobierane są podatki. Ta ustawa także określa, jak ma wyglądać ten podatek i kto powinien go zapłacić.
Darowizna – co może być jej przedmiotem?
W rodzinie bardzo często przekazuje się sobie nawzajem różne rzeczy. Trzeba jednak odróżnić prezent od darowizny. W niektórych przypadkach, kiedy wartość podarku jest niewielka, nie trzeba spisywać umowy darowizny ani odprowadzać od nich podatku. Urząd Skarbowy nie będzie szukał informacji o swetrze pod choinką, drobnym sprzęcie AGD czy nawet biżuterii. Jednakże w przypadku większych podarunków, trzeba już mówić o darowiźnie.
A jej przedmiotem może być naprawdę wszystko. To nie tylko, jak większość osób myśli, mieszkanie czy samochód. Chociaż umowa darowizny samochodu, mieszkania czy pól uprawnych jest zawierana chyba najczęściej, tutaj mowa także o innych rzeczach, na przykład pieniądzach. Większe sumy także są przedmiotem darowizny i powinny być spisane na umowie o darowiznę.
Przedmiotem darowizny mogą być także wszelkie ruchomości – meble, antyki, dzieła sztuki, biżuteria. Co więcej, darowizna obejmuje także prawa majątkowe, chociaż od niektórych, na przykład praw autorskich, nie płaci się podatku od spadków i darowizn. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o darowiznach.
Podatek od darowizny w rodzinie
Podatek od darowizny w rodzinie – tak zwana grupa 0
Ustawa o podatku od spadków i darowizn określa trzy grupy podatkowe, dla których określone są limity, ile może wynosić darowizna, by nie trzeba było odprowadzać podatku.
Grupa I - należą do niej: małżonek, zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki), wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie), pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.
Grupa II - obejmuje zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych.
Grupa III - obejmuje innych nabywców, a kwota wolna od podatku stanowi 4902 zł.
Darowizna od rodziny objęta jest więc podatkiem. Jednakże istnieje także grupa 0 – to podgrupa dla grupy 1, w której znajduje się małżonek, dzieci, wnuki i prawnuki, a także rodzeństwo, rodzice i dziadkowie oraz ojczym i macocha. Darowizna udzielona komuś z grupy 0 może być zwolniona od podatku, pod warunkiem jednak, że spełni się jeden ważny warunek – w ciągu 6 miesięcy zgłosi się ten fakt do Urzędu Skarbowego za pomocą specjalnego formularza.
27 października 2020 roku wprowadzone zostają zmiany, które do pierwszej grupy podatkowej wprowadzają także osoby, które znajdują się lub znajdowały pod opieką rodziny zastępczej, rodzinnego domu dziecka czy placówek opiekuńczo-wychowawczych, a także osoby, które te placówki tworzyły. Oznacza to, że w pierwszej grupie podatkowej znajdują się wychowankowie, którzy z jakiś powodów nie mogli zostać adoptowani.
Podatek od darowizny – wyliczanie
Zwolnienie od podatku od darowizny obejmuje tylko najbliższą rodzinę, a przecież często zdarza się, że otrzymuje się coś od tej trochę dalszej – ciotek czy wujków, czyli rodzeństwa rodziców. Warto więc wiedzieć, ile może wynosić podatek od darowizny od rodziny. Dla każdej grupy podatkowej istnieją inne limity kwoty wolnej od podatku, powyżej której należy odprowadzić podatek. Dla każdej grupy też stawki podatkowe są inne.
| Kwoty nadwyżki | Wysokość podatku | |
|---|---|---|
| ponad | do | |
| I GRUPA PODATKOWA (rodzice, rodzeństwo, dzieci, wnuki, małżonek, teściowe, synowa i zięć) | ||
| 10 278 | 3% | |
| 10 278 | 20 556 | 308,3 zł i 5% nadwyżki |
| 20 556 | 822,2 zł i 7% nadwyżki | |
| II GRUPA PODATKOWA (rodzeństwo rodziców, małżonkowie rodzeństwa, zstępni rodzeństwa) | ||
| 10 278 | 7% | |
| 10 278 | 20 556 | 719,5 zł i 9% nadwyżki |
| 20 556 | 1644,5 i 12% nadwyżki | |
Umowa darowizny samochodu czy mieszkania – jak powinna wyglądać
Chociaż może wydaje się to zaskakujące, nawet w najbliższej rodzinie każda darowizna powinna zostać opisana umową. Umowę można zrobić samodzielnie, nie musi być poświadczona notarialnie. Notariusz jest konieczny tylko w momencie umów, które zmieniają właściciela nieruchomości lub prawa do wieczystego użytkowania. W momencie przekazywania samochodu, pieniędzy lub na przykład biżuterii, umowa notarialna nie jest wymagana.
Nadal jednak trzeba sporządzić umowę. Wystarczy zapisać ją na kartce w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. W umowie powinny znaleźć się takie elementy, jak dane odbiorcy i dawcy darowizny, czy dane samego przedmiotu darowizny. Ze względu na zasadę Swobody Zawierania Umów, w treści umowy darowizny może znaleźć się wiele różnych rzeczy. Można w niej zastrzec na przykład, w jaki sposób mają być spożytkowane środki w niej przekazane. To bardzo częste w przypadku przekazania pieniędzy – wiele osób zaznacza, że mają być one przeznaczone na edukację dzieci czy inne sprawy rodzinne.
Umowa darowizny zawarta w takiej formie jest ważna w momencie jej wykonania. Można od niej odstąpić pod pewnymi warunkami: kiedy okaże się, że obdarowana strona okazała rażącą niewdzięczność lub nie dopełniła warunków umowy.