Polski Ład – wsparcie w zakupie mieszkań, najważniejsze założenia i dopłaty z programu

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Ewa PietrykaDrukujUdostępnij

Polski Ład – czy Skarb Państwa pomoże w uzyskaniu kredytu na mieszkanie?

Pod koniec maja odbyła się konwencja programowa PiS, na której mogliśmy poznać najważniejsze założenia nowego, społeczno-gospodarczego programu Polski Ład. Nowe pomysły partii rządzącej zostały zaprezentowane między innymi przez prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego oraz premiera Mateusza Morawieckiego.

Z konwencji dowiedzieliśmy się, że średni roczny koszt projektów zaproponowanych przez Polski Ład wynosi 72,4 mld zł, a maksymalny koszt do 2030 roku został oszacowany na 651,6 mld zł. Premier Mateusz Morawiecki wymienił pięć obszarów, wokół których koncentruje się Polski Ład. Są to:

• System ochrony zdrowia,
• Podatki,
• Emerytury,
• Mieszkania,
• Inwestycje.

Obszar mieszkaniowy obejmuje wsparcie w zakupie nowych nieruchomości. Rząd przewidział tu dwie formy pomocy, czyli gwarancje bankowe oraz specjalny bon mieszkaniowy. Jak wspomniała w wywiadzie dla Dziennika Gazety Prawnej Anna Kornecka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Pracy i Technologii:

„Zakładamy, że gwarancje dla kredytów hipotecznych wejdą od 1 stycznia 2022 r. Natomiast bon mieszkaniowy, którego wprowadzenie wymaga stosownego przygotowania, w terminie późniejszym”.

Zakładane regulacje mieszkaniowe Polskiego Ładu mają być ujęte w dwóch oddzielnych projektach ustaw. Jedna ustawa dotyczy bonów mieszkaniowych i gwarancji spłaty kredytów hipotecznych, druga ma zagwarantować możliwość wybudowania domu do 70 mkw bez najbardziej uciążliwych formalności.

Gwarancja bankowa – zasady, wysokość dofinansowania

Pierwsze założenia gwarancji bankowych zostały zaprezentowane na konwencji PiS. Program obejmie osoby w wieku 20 do 40 lat, które uzyskają możliwość skorzystania z gwarancji bankowej do wysokości 100 tys. zł. Co więcej, rodziny z dziećmi będą mogły liczyć na spłacenie części kredytu. Wstępne założenia programu uwzględniają dopasowanie wysokości spłaty do liczby dzieci w rodzinie.

„Jeśli chodzi o tę wielką przeszkodę w zaciąganiu kredytów mieszkaniowych przez młodych ludzi w wieku od 20 do 40 lat, to będzie możliwość uzyskania gwarancji bankowej na 100 tys. zł. Czyli ten problem zostanie albo zniesiony w ogóle, albo – jeśli ktoś chce wziąć większy kredyt – przynajmniej radykalnie ograniczony. To naprawdę duże pchnięcie do przodu – A dla tych, którzy wezmą kredyt, kupią mieszkanie i będą mieli dzieci, od drugiego dziecka będzie spłacenie 20 tys. kredytu przez państwo, trzecie to 60 tys., kolejne do szóstego po 20 tys. Razem do 160 tys. zł” zapowiedział Jarosław Kaczyński.

Z zapowiedzi Jarosława Kaczyńskiego i Mateusza Morawieckiego wynika, że dofinansowanie kredytów hipotecznych może objąć dużą część młodych rodzin. Gwarancja ma zastąpić wymagany przez banki wkład własny. Wysokość 100 tysięcy złotych wzrasta, gdy w rodzinie pojawią się dzieci. Przy drugim dziecku państwo spłaci 20 tysięcy kredytu, do 60 tysięcy przy trzecim, i po 20 tysięcy przy kolejnych dzieciach.

Jak stwierdziła w rozmowie z Super Expressem, wiceminister Barbara Socha „Z perspektywy kredytobiorcy to dodatkowa kwota, która oznacza, że możemy zaciągnąć kredyt hipoteczny bez środków własnych, ale oczywiście powiększa ona kredyt i to zobowiązanie trzeba będzie spłacić. Chyba że urodzą się kolejne dzieci i po urodzeniu drugiego dziecka część zobowiązania wynikającego z gwarancji bankowej spłaci państwo w wysokości 20 tys. zł. A w przypadku trzeciego dziecka o kolejne 60 tys. Łącznie do kwoty pełnej gwarancji, o której mówił premier, czyli do 100 tys. zł”.

W ramach gwarancji bankowej można będzie zaciągnąć kredyt na:

• Kupno mieszkania,
• Kupno działki przeznaczonej na cele budowlane,
• Budowę domu jednorodzinnego,
• Wkład budowlany.

Projekt został skierowany do osób, które nie mają domu ani mieszkania, a także nie posiadają spółdzielczego prawa do domu lub mieszkania. Według informacji zaprezentowanych przez Dziennik Gazeta Prawna, gwarancje mają ruszyć od 1 stycznia 2022 i będą dostępne do 31 grudnia 2030 roku. Z gwarancji mogą skorzystać wyłącznie osoby kupujące pierwsze mieszkanie z rynku pierwotnego lub wtórnego. Wprowadzony zostanie także górny limit ceny, jaką można nabyć za kredyt objęty gwarancją bankową.

Jak czytamy na stronie Kancelarii Premiera „Aby zmniejszyć ryzyko wzrostu cen, zostanie wprowadzony poziom ceny maksymalnej za 1 m² nieruchomości, która będzie kwalifikować się do programu”.

Wprowadzenie poziomu maksymalnej ceny oznacza, że rodzina wybierająca zbyt drogą nieruchomość może stracić możliwość skorzystania z gwarancji kredytowych. Jest to celowe działanie, mające w założeniach zapobieganie kupowaniu luksusowych mieszkań. Co równie istotne, gwarancja może obejmować maksymalnie 20 procent ceny nabycia prawa własności lokalu, kosztów budowy lub wkładu budowlanego. Gwarancja bankowa nie będzie przekazana beneficjentowi w formie gotówki, lecz zostanie rozliczona bezpośrednio z bankiem.

Polski Ład – bon mieszkaniowy

Ministerstwo Rozwoju Pracy i Technologii ogłosiło wprowadzenie specjalnego bonu mieszkaniowego. Pieniądze z bonu mieszkaniowego można będzie przeznaczyć na zakup własnego mieszkania lub domu. Maksymalna kwota bonu mieszkaniowego została oszacowana na 100 tys. zł. Program podzielono na trzy warianty.

• Społeczny bon mieszkaniowy – przeznaczony dla rodzin z dziećmi i osób bezdzietnych, które nie posiadają własnego mieszkania.
• Rodzinny bon mieszkaniowy – czyli świadczenie dla rodzin, które posiadają przynajmniej trójkę dzieci lub osobę z niepełnosprawnościami.
• Bon plus – przeznaczony dla rodzin, które w czasie spłaty kredytu z gwarancją bankową powiększyły się o drugie lub kolejne dziecko.

Przewidziane w Polskim Ładzie bony mieszkaniowe mają być przyznawane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Do uzyskania bonu konieczne będzie spełnianie wymaganych kryteriów oraz złożenie wniosku. Według szacunków rząd przeznaczy na realizację bonów 1,2 mld zł. Po wyczerpaniu owego budżetu kolejne wnioski o bon nie będą rozpatrywane. Jak czytamy na stronie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii:

Społeczny bon mieszkaniowy – wysokość świadczenia i grupa beneficjentów

Społeczny bon mieszkaniowy obejmie osoby, które nie posiadają własnego mieszkania, a ich dochody ograniczają możliwość uzyskania kredytu. W ramach bonu można będzie sfinansować część kosztów na partycypacje w towarzystwie budownictwa społecznego bądź na sfinansowanie wkładu własnego w spółdzielni mieszkaniowej. Wysokość bonu będzie uzależniona od liczebności rodziny. Ministerstwo zapowiedziało następujące kryteria:

• jednoosobowe gospodarstwa domowe – 5 tys. zł,
• małżeństwo bez dzieci – 10 tys. zł,
• małżeństwo z jednym dzieckiem – 25 tys. zł,
• małżeństwo z dwojgiem dzieci – 40 tys. zł.

O społeczny bon mieszkaniowy może starać się wyłącznie beneficjent prowadzący gospodarstwo domowe, w którym żaden z członków nie posiada własnościowego domu lub mieszkania, a także nie zbył prawa do takiej nieruchomości na drodze darowizny w ciągu ostatnich trzech lat. Beneficjent nie może też dysponować spółdzielczym prawem do lokalu lub być stroną umowy deweloperskiej.

Rodzinny bon mieszkaniowy – najważniejsze założenia

Według danych przedstawionych przez Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii, na wysokość bonu mieszkaniowego wpłynie liczba członków gospodarstwa domowego oraz to, czy posiadają oni własne mieszkanie. Poniżej prezentujemy deklarowane wysokości rodzinnego bonu mieszkaniowego, zaprezentowane na oficjalnej stronie Ministerstwa

• małżeństwo z trojgiem dzieci – 55 tys. zł (dla rodzin posiadających mieszkanie/dom – opcja 1) lub 100 tys. zł (dla rodzin nieposiadających mieszkania/domu lub posiadających do 65 m² – opcja 2),
• małżeństwo z czworgiem dzieci – 70 tys. zł (opcja 1) lub 115 tys. zł (opcja 2),
• małżeństwo z pięciorgiem dzieci – 85 tys. zł (opcja 1) lub 130 tys. zł (opcja 2),
• małżeństwo z sześciorgiem dzieci – 100 tys. zł (opcja 1) lub 145 tys. zł (opcja 2).

Środki uzyskane w ramach bonu rodzinnego można wykorzystać na partycypację w TBS lub SIM, wkład mieszkaniowy, zakup mieszkania lub domu, a także na budowę domu jednorodzinnego. Podobnie jak w przypadku społecznych bonów mieszkaniowych, świadczenie pieniężne nie będzie przekazane do rąk rodziny. Całkowita kwota bonu może zostać przelana na rachunek bankowy TBS, rachunek spółdzielni, dewelopera lub osoby prywatnej, od której kupowana jest nieruchomość.

Bon plus – najistotniejsze założenia

Bon plus to trzeci, przewidziany przez Polski Ład wariant bonu mieszkaniowego. Jest to opcja, która ma na celu pomoc w spłacie kredytu dla rodzin z dziećmi. O dofinansowanie z bonu będą mogły starać się osoby w wieku 20 – 40 lat, które zaciągnęły kredyt mieszkaniowy z gwarancją bankową na:

• Budowę domu jednorodzinnego,
• Nabycie prawa własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Bon mieszkaniowy plus zostanie skierowany wyłącznie dla rodzin, które nie posiadają nieruchomości innej niż nabyta w ramach gwarancyjnego kredytu. O uzyskanie bonu plus można będzie uzyskać w przypadku, gdy w trakcie spłaty kredytu w rodzinie pojawiło się kolejne dziecko (minimum drugie). W takiej sytuacji rząd zobowiązuje się spłacić część kredytu.

Czy Polski Ład może podnieść ceny mieszkań?

Propozycje zawarte w Polskim Ładzie budzą niemałe emocje. Eksperci podkreślają możliwe konsekwencje rządowych działań. Jedną z prognoz przedstawił w wywiadzie dla TOK FM Zbigniew Wojciech Okoński, prezes grupy Robyg. Według eksperta gwarancja wkładu własnego do wysokości 100 tys. zł może spowodować wzrost cen mieszkań.

Podobne stanowisko zaprezentował w wywiadzie dla money.pl Bartosz Turek z HRE Investments. Jego zdaniem „Popyt na mieszkania siłą rzeczy wzrośnie. To z kolei musi się przełożyć na ceny. A przypomnijmy, w największych miastach już teraz za metr trzeba zapłacić średnio ok. 10 tys. zł”.

Według Bartosza Turka, prognozowany wzrost cen związany z rozwiązaniami Polskiego Ładu nie będzie gigantyczny „Pomysły jednak dotyczą konkretnej grupy osób - mówi ekspert. Zwraca uwagę, że rządowe gwarancje obowiązywały lub obowiązują w wielu krajach i nagłego skoku cen nieruchomości nie spowodowały. Weźmy Wielką Brytanię. Szacuje się, że przez dwa lata obowiązywania takich gwarancji objęły one ok. 56 tys. osób. Z analiz wynika, że wzrost cen na rynku spowodowany tym programem wyniósł w tym czasie ok. 1,4 proc.” - przekonuje ekspert z HRE Investments.

W ocenie eksperta rozwiązania rządu idą w dobrą stronę. W wywiadzie czytamy „Uważam, że to znacznie lepsze rozwiązanie niż na przykład program "Mieszkanie dla młodych". Tamten program polegał na jednorazowym dofinansowaniu wkładu własnego w momencie wypłaty kredytu hipotecznego. Jednak jego zapisy pozwalały na korzystanie z pomocy również tym, którzy i tak mieli środki na wkład własny.- I koniec końców właśnie takie osoby bardzo często korzystały z Mieszkania dla Młodych”

Budowa domu jednorodzinnego bez formalności – czy Polski Ład ułatwi realizacje inwestycji budowlanych?

Jednym z istotnych postulatów Polskiego Ładu jest uproszczenie formalności związanych z budową domów jednorodzinnych. Według rządowych założeń budowa domu jednorodzinnego o powierzchni zabudowy do 70 m² będzie realizowana bez pozwolenia, konieczności zatrudniania kierownika budowy i książki budowy. Tego typu inwestycje można będzie realizować wyłącznie na podstawie zgłoszenia, które na chwilę obecną funkcjonuje przy budowie domków rekreacyjnych. Jak czytamy na stornie gov.pl:

„Po sukcesie budowy małych domków rekreacyjnych tylko na podstawie zgłoszenia czas na kolejny krok w stronę budownictwa bardziej przyjaznego obywatelom. Wprowadzimy nowe przepisy regulujące budowę małych domów mieszkalnych. Realizacja budynków jednorodzinnych o powierzchni zabudowy do 70 m² będzie możliwa bez pozwolenia, kierownika i książki budowy, a jedynie na podstawie zgłoszenia. Oznacza to skrócenie procesu budowlanego nawet do kilku tygodni i oszczędności co najmniej kilku tysięcy złotych dla inwestora”.

Według rządowych założeń budowa domu bez pozwolenia nie będzie regulowana specustawą, a ogólnymi przepisami. Uproszczenia mają być wdrożone poprzez projekt nowelizację ustawy prawo budowlane oraz nowelizację ustawy planowanie i zagospodarowanie przestrzeni. Jak podkreśliła Anna Kornecka:

„Przewidujemy, by na podstawie tych przepisów nie mogły powstawać całe osiedla domów na jednej działce. Nasza propozycja to jeden dom na posesji do 1 tys. mkw”. Wiceszefowa MRPiT dodała też, że inwestor chcący postawić dwa domy będzie musiał dysponować co najmniej 2 tys. metrów, czyli 20 arami. Ma to uniemożliwić proceder stawiania całych osiedli na jednej działce. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł na temat budowy bez pozwolenia na budowę.

Źródła:

• https://www.gov.pl/web/polski-lad/rodzina-i-dom-w-centrum-zycia
• https://audycje.tokfm.pl/podcast/107992,Prezes-Grupy-Robyg-Mieszkania-beda-coraz-drozsze-ale-juz-nie-tak-wariacko
• https://www.gov.pl/web/rozwoj-praca-technologia/bon-mieszkaniowy-i-mechanizm-gwarancji-kredytowej
• https://twitter.com/premierrp/status/1397547245227098114
• https://www.money.pl/gospodarka/polski-lad-i-pomysly-na-mieszkania-ekspert-mowi-jak-odbije-sie-to-na-cenach-6639957491952192a.html
• https://serwisy.gazetaprawna.pl/nieruchomosci/artykuly/8164714,kornecka-pierwsze-gwarancje-dla-kredytow-pozniej-bony-mieszkaniowe-wywiad.html
• https://superbiz.se.pl/wiadomosci/polski-lad-panstwo-doplaci-rodzinom-do-mieszkan-nawet-100-tys-zl-aa-7ziK-HSU2-bC4P.html