Odprawa emerytalna - zasady przyznawania, wysokość, warunki
Przejście na emeryturę lub rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wiąże się z uprawnieniem do odprawy emerytalnej dla pracownika. Ile wynosi odprawa emerytalna? Jakie wymagania trzeba spełnić i kiedy otrzymuje się odprawy emerytalne? Poniżej omówimy najważniejsze zagadnienia.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Odprawa emerytalna – co to jest, jakie warunki trzeba spełnić?
Odprawa emerytalna dla pracownika a Kodeks Pracy
Świadczenie przedemerytalne przy odejściu na emeryturę lub rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy zostało zagwarantowane w zapisach Kodeksu Pracy. To właśnie w tym akcie prawnym znajdziemy informacje dotyczące między innymi wysokości świadczenia oraz warunków jego przyznawania. Kodeks Pracy w Artykule 921 paragraf 1 traktuje, iż:
„Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia”.
Odprawa emerytalna dla pracownika może być przyznana tylko jeden raz. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć uprawnień do jej kolejnego uzyskania. Odprawy emerytalne dla pracownika są wypłacane wtedy, gdy zaistnieje związek pomiędzy rozwiązaniem umowy o pracę, a jego przejściem na rentę lub emeryturę. Podobną sytuacją jest na przykład likwidacja stanowiska pracy, która spowodowała, że pracownik zdecydował się odejść na emeryturę. W tym przypadku odprawa emerytalna jest przyznawana.
Świadczenie przedemerytalne nie będzie z kolei wypłacane z zakładu pracy, jeśli rozwiązanie umowy o prace nastąpiło bez wypowiedzenia i z winy pracownika. Jest to niekorzystna dla pracownika sytuacja, bowiem tak zwane zwolnienie dyscyplinarne nie powoduje związku pomiędzy zwolnieniem a przejściem na emeryturę lub rentę. W takiej sytuacji pracodawca nie ma obowiązku wypłacania świadczenia.
Warunki przyznania odprawy emerytalnej
Jak już wiemy, odprawa emerytalna jest świadczeniem zagwarantowanym przez Kodeks Pracy. Jej wypłacenie nie zawsze musi być uzależnione od stażu pracy pracownika. W każdym przypadku trzeba jednak spełniać podstawowe trzy warunki, którymi są:
- Nabycie prawa do emerytury,
- Zakończenie stosunku pracy z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
- Pracownik musi pobierać odprawę emerytalną po raz pierwszy.
Spełnienie powyższych trzech warunków uprawnia pracownika do odprawy emerytalnej. Wystąpienie jednego z warunków nie byłoby wystarczającą przesłanką. Dla przykładu, osoba nabywająca prawo do emerytury nie otrzyma odprawy, jeśli nie ustąpi stosunek pracy. Świadczenie ma charakter jednorazowy, dlatego nie otrzymają jej osoby, które już wcześniej otrzymały odprawę emerytalną. Wyjątek stanowi sytuacja, w której pracownik odchodzący na emeryturę jest zatrudniony jednocześnie u dwóch pracodawców. W tym przypadku przysługują mu dwa świadczenia, wypłacane przez każdego z pracowników.
Ile wynosi odprawa emerytalna dla pracownika? Różne wysokości świadczenia przedemerytalnego
Odprawy emerytalne z zakładu pracy. Minimalna i maksymalna wysokość, aktualne zmiany ustawowe
Kodeks Pracy traktuje, że odprawa emerytalna dla pracownika jest równa wysokości jednomiesięcznej wypłaty. Jednak jej wysokość może być wyższa. Zmiany wprowadza się w niektórych firmach, w których związki pracownicze zapewniły lepsze warunki zatrudnienia. Ile w takim wypadku wynosi odprawa przedemerytalna? Dokładne wysokości są tu regulowane przez zapisy wewnątrzzakładowe.
Wysokość świadczenia nigdy nie może być niższa od miesięcznej wypłaty. Jej górna granica została ustalona w zapisach tarczy 4,0 o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-191).
Tarcza wprowadziła zmiany w maksymalnej wysokości odprawy emerytalnej. Wcześniej limit ustalono do kwoty piętnastokrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę. Aktualny, wprowadzone przez nowe zapisy prawne limit wynosi dziesięciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do obliczania wysokości odprawy w standardowej formie wykorzystuje się ustalenie wysokości ekwiwalentu pieniężnego, należnego za urlop wypoczynkowy.
Wysokość odprawy emerytalnej dla nauczycieli i pracowników służby cywilnej
Większe wysokości odprawy emerytalnej dotyczą pracowników zatrudnionych w budżetówce (np. w szpitalu, w policji, służby cywilnej i w przypadku urzędników państwowych). Ile wynosi odprawa emerytalna dla nauczyciela? Pracownicy zatrudnieni w szkołach mogą liczyć na odprawę emerytalną w:
- Wysokości dwumiesięcznej pensji – w przypadku gdy staż pracy w placówkach oświatowych wynosi poniżej 20 lat.
- Wysokości trzymiesięcznej pensji – w przypadku ponad 20-letniego stażu zatrudnienia w placówkach oświatowych.
W tym miejscu warto także wspomnieć, ile wynoszą aktualne zarobki nauczycieli. Wysokość pensji nauczyciela jest regulowana przez Ministra Edukacji Narodowej. Wszystkie informacje znajdują się w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za pracę w dniu wolnym od pracy. Według aktualnych zapisów rozporządzenia, minimalne zarobki nauczycieli z tytułem magistra i przygotowaniem pedagogicznym wynoszą:
- Nauczyciel stażysta – 2 949 zł,
- Nauczyciel kontraktowy – 3 034 zł,
- Nauczyciel mianowany – 3 445 zł,
- Nauczyciel dyplomowany – 4 046 zł.
Wysokość odpraw w budżetówce oblicza się także dla urzędników państwowych oraz pracowników samorządowych. Głównym kryterium ustalania wysokości odprawy emerytalnej jest tutaj staż pracy.
- Wysokość dwumiesięcznej pensji – należy się pracownikowi z ponad 10-letnim stażem pracy,
- Wysokość trzymiesięcznej pensji – należy się pracownikowi z ponad 15-letnim stażem pracy,
- Wysokość sześciomiesięcznej pensji – należy się pracownikowi z ponad 20-letnim stażem pracy.
W przypadku urzędników służby cywilnej obowiązują inne limity stażu pracy. Ile wynosi odprawa emerytalna dla pracowników służby cywilnej?
- Wysokość trzymiesięcznej pensji – w przypadku pracowników, których staż pracy nie przekracza 20 lat,
- Wysokość sześciomiesięcznej pensji – w przypadku pracowników, których staż pracy przekracza 20 lat.
Odprawy emerytalne dla pracowników zatrudnionych w szpitalu i w policji
Odprawa przedemerytalna należy się także pracownikom służby zdrowia. W ustaleniu wysokości odprawy przy odejściu na emeryturę zastosowanie znajduje Ustawa o działalności leczniczej. Według artykułu 63 wspomnianej ustawy, odprawy emerytalne i rentowe są świadczeniem jednorazowym, ustalanym w oparciu o staż pracy. Ich wysokość wynosi:
- Wartość jednomiesięcznego wynagrodzenia – w przypadku stażu pracy krótszego niż 15 lat,
- Wartość dwumiesięcznego wynagrodzenia – w przypadku stażu pracy ponad 15 lat,
- Wartość trzymiesięcznego wynagrodzenia – świadczenie należne po 20 latach stażu
Jeszcze inny przelicznik wysokości odprawy emerytalnej stosuje się dla pracownika zatrudnionego w policji. Świadczenie przedemerytalne jest tu zagwarantowane przez zapisy ustawy z dnia 6 kwietnia o Policji. Według artykułu 115 wysokość odprawy policjanta w służbie stałej:
- Jest równa wysokości trzymiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnymi na ostatnio zajmowanym stanowisku pracy.
Odprawa pracownika policji może ulegać zwiększeniu przy większym stażu pracy. Jej wysokość zwiększa się o 20% wysokości pensji podstawowej wraz z dodatkami o charakterze stałym za dalszy pełny rok pracy ponad 5 lat nieprzerwanej służby. Maksymalna wysokość odprawy dla pracownika policji wynosi sześciokrotność zasadniczego uposażenia wraz z dodatkami o charakterze stałym.
Podczas obliczania wysokości odprawy emerytalnej pracownika policji wlicza się także okres nieprzerwanej zawodowej służby wojskowej. Sytuacja dotyczy pracowników, którzy bezpośrednio po zwolnieniu ze służby wojskowej zostały przyjęte do służby w policji i nie otrzymali odprawy z tytułu poprzednio pełnionej służby.
Ustawa reguluje także wysokość odprawy dla policjanta w służbie przygotowawczej. W tym przypadku odprawa emerytalna równa się wysokości jednomiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnymi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o świadczeniach i zasiłkach.
W jakim terminie otrzymuje się wypłatę odprawy emerytalnej?
Kodeks Pracy i inne zapisy ustawowe nie określają terminu wypłaty odpraw emerytalnych. Termin wypłaty może być nieco zróżnicowany i uzależniony od konkretnej sytuacji. Najczęściej pełna wysokość świadczenia jest otrzymywana ostatniego dnia pracy przed przejściem na emeryturę. Wyjątek stanowi sytuacja, w której prawo do świadczenia jest uzależnione od decyzji organu rentowego. W tym przypadku pracodawca nie powinien wypłacać odprawy natychmiast po rozwiązaniu stosunku pracy, a wstrzymać się do czasu decyzji organu rentowego.
Otrzymanie odprawy emerytalnej musi być spisane w świadectwie pracy. Dokument powinien być wygenerowany i dostarczony pracownikowi w ciągu maksymalnie siedmiu dni od daty zakończenia stosunku pracy.