Co to jest opłata adiacencka, kiedy trzeba ją opłacić i jak jej uniknąć?
Opłata adiacencka jest formą daniny regulującą wzrost wartości nieruchomości. Brak wpłaty podatku od wartości nieruchomości może zakończyć się nawet egzekucją komorniczą, czyli zajęciem wynagrodzenia przez komornika. Dla wielu właścicieli nieruchomości podatek adiacencki jest obco brzmiącym tworem. Jednak coraz częściej jest naliczany przez urzędy gminy, dlatego warto zainteresować się, czym jest w rzeczywistości.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Podatek adiacencki
Opłata adiacencka a regulacja przepisami prawnymi
Wszelkie kwestie, które definiują, a także mają wpływ na opłaty adiacenckie regulowane są w Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Według tej ustawy, podatek adiacenki zostaje ustalony według poniższych warunków:
“Art. 98a. 1. Jeżeli w wyniku podziału nieruchomości dokonanego na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego, który wniósł opłaty roczne za cały okres użytkowania tego prawa, wzrośnie jej wartość, wójt, burmistrz albo prezydent miasta może ustalić, w drodze decyzji, opłatę adiacencką z tego tytułu. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala rada gminy, w drodze uchwały, w wysokości nie większej niż 30% różnicy wartości nieruchomości. Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej może nastąpić w terminie do 3 lat od dnia, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne. Przepisy art. 144 ust. 2, art. 146 ust. 1a, art. 147 i art. 148 ust 1-3 stosuje się odpowiednio.
1a. Ustalenie opłaty adiacenckiej może nastąpić, jeżeli w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale nieruchomości stało się prawomocne, obowiązywała uchwała rady gminy, o której mowa w ust. 1. Do ustalenia opłaty adiacenckiej przyjmuje się stawkę procentową obowiązującą w dniu, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale nieruchomości stało się prawomocne.
1b. Wartość nieruchomości przed podziałem i po podziale określa się według cen na dzień, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne. Stan nieruchomości przed podziałem przyjmuje się na dzień wydania decyzji zatwierdzającej podział nieruchomości, a stan nieruchomości po podziale przyjmuje się na dzień, w którym decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stała się ostateczna albo orzeczenie o podziale stało się prawomocne, przy czym nie uwzględnia się części składowych nieruchomości. Wartość nieruchomości przyjmuje się jako sumę wartości działek możliwych do samodzielnego zagospodarowania wchodzących w skład nieruchomości podlegającej podziałowi.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się przy podziale nieruchomości dokonywanym niezależnie od ustaleń planu miejscowego.
3. Jeżeli w wyniku podziału nieruchomości wydzielono działki gruntu pod drogi publiczne lub pod poszerzenie istniejących dróg publicznych, do określenia wartości nieruchomości, zarówno według stanu przed podziałem jak i po podziale, powierzchnię nieruchomości pomniejsza się o powierzchnię działek gruntu wydzielonych pod te drogi lub pod ich poszerzenie.
4. W rozliczeniu opłaty adiacenckiej lub zaległości z tego tytułu, osoba zobowiązana do jej wniesienia może przenieść na rzecz gminy, za jej zgodą, prawa do działki gruntu wydzielonej w wyniku podziału. Przepis art. 66 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, z późn. zm.2) stosuje się odpowiednio. Różnice między wartością działki gruntu wydzielonej w wyniku podziału a należnością wynikającą z opłaty adiacenckiej pokrywane są w formie dopłat.” Jeśli planujesz budowę, sprawdź także ten artykuł o kosztach uzbrojenia działki.
Podatek adiacencki - interpretacja przepisów
Niestety, nie dla każdego zapis w ustawie jest klarowny. Dlatego warto odnieść się do wyjaśnienia paragrafów. Najprościej tłumacząc, opłaty adiacenckie naliczane są od wzrostu wartości nieruchomości. Kiedy trzeba uiścić opłatę adiacencką? Może to nastąpić tylko w trzech przypadkach:
- Gdy nastąpi podział nieruchomości - opłatę adiacencką trzeba uiścić, jeżeli podział nieruchomości dokonany przez właściciela lub użytkownika wieczystego przyczynił się do wzrostu wartości nieruchomości, a jednocześnie podatek za cały rok został już opłacony. Niestety w tym przypadku możemy rozumieć, że prawo działa wstecz, ponieważ podatek adiacencki może zostać naliczony nawet w momencie, gdy minęło do 3 lat od momentu prawomocnego podziału nieruchomości.
- Gdy nastąpi podział nieruchomości, by nieruchomość miała dostęp do drogi publicznej lub, by nastąpiło poszerzenie dróg publicznych, które już przebiegają w pobliżu działki gruntu.
- Gdy nastąpi budowa urządzeń infrastruktury technicznej - środki dofinansowujące ze Skarbu Państwa, Unii Europejskiej lub innych źródeł zagranicznych, są wspierane ustaloną opłatą adiacencką. Można zatem rozumieć, że właściciele nieruchomości uiszczając podatek adiacencki, mają wpływ na inwestycje finalizowane ze Skarbu Państwa lub innych źródeł. Budowa urządzeń infrastruktury technicznej oznacza nic innego jak budowę sieci kanalizacyjnej, wodociągowej, gazowej, telekomunikacyjnej etc. Jeśli zainteresował cię ten temat, przeczytaj także ten artykuł o przyłączach.
To, co powoduje największy sprzeciw wśród właścicieli nieruchomości, którzy otrzymali wezwanie, iż należy opłacić podatek adiacencki, jest brak własnej decyzji przy czynnościach przyczyniających się do wzrostu wartości nieruchomości. Tym bardziej, że mieszkańcy gminy nie mają wpływu na to, czy i kiedy nastąpi budowa urządzeń infrastruktury technicznej.
Opłata adiacencka - ustalanie wysokości
Wysokość opłaty adiacenckiej a ustawa
W ustawie o gospodarce nieruchomościami znajdują się dokładne informacje na temat tego, kto i w jaki sposób może wyliczać wysokość opłaty adiacenckiej. W poniższych paragrafach widnieją zapisy:
“Art. 144. 1. Właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wznoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich.
2. Przepis ust. 1 stosuje się także do użytkowników wieczystych nieruchomości gruntowych, którzy na podstawie odrębnych przepisów nie mają obowiązku wnoszenia opłat rocznych za użytkowanie wieczyste lub wnieśli, za zgodą właściwego organu, jednorazowo opłaty roczne za cały okres użytkowania wieczystego.
Art. 145. 1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta może, w drodze decyzji, ustalić opłatę adiacencką każdorazowo po stworzeniu warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo po stworzeniu warunków do korzystania z wybudowanej drogi.
2. Wszczęcie postępowania w sprawie ustalenia opłaty adiacenckiej może nastąpić w terminie do 3 lat od dnia stworzenia warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo od dnia stworzenia warunków do korzystania z wybudowanej drogi, jeżeli w dniu stworzenia tych warunków obowiązywała uchwała rady gminy, o której mowa w art. 146 ust. 2. Do ustalenia opłaty przyjmuje się stawkę procentową określoną w uchwale rady gminy obowiązującą w dniu, w którym stworzono warunki do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo w dniu stworzenia warunków do korzystania z wybudowanej drogi.
Art. 146. 1. Ustalenie i wysokość opłaty adiacenckiej zależą od wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej.
1a. Ustalenie opłaty adiacenckiej następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego, określającego wartości nieruchomości.
2. Wysokość opłaty adiacenckiej wynosi nie więcej niż 50% różnicy między wartością, jaką nieruchomość miała przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, a wartością, jaką nieruchomość ma po ich wybudowaniu. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala rada gminy w drodze uchwały.
(...)
3. Wartość nieruchomości według stanu przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej i po ich wybudowaniu określa się według cen na dzień, w którym stworzono warunki do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej albo na dzień stworzenia warunków do korzystania z wybudowanej drogi.”
Opłata adiacencka - kto ją ustala
To, kto reguluje, jaką wysokość ma wynieść opłata adiacencka reguluje Art. 145 ustawy. W drodze uchwały decyduje o tym rada gminy, a dokładniej wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Za każdym razem, gdy nastąpi budowa urządzeń infrastruktury technicznej, opłaty adiacenckie mogą, ale nie muszą być ustalone przez powyższe organy władzy.
Opłaty adiacenckie dotyczą nie tylko właścicieli nieruchomości, ale również mogą być naliczone użytkownikom wieczystym, którzy według prawa nie muszą ponosić kosztów związanych z użytkowaniem wieczystym. A nawet użytkownicy wieczyści, którzy już opłacili użytkowanie wieczyste w postaci rocznej opłaty.
Podatek adiacencki od wzrostu nieruchomości - wysokość opłaty
Rada gminy jest odpowiedzialna za wyliczenie wysokości podatku adiacenckiego od wartości nieruchomości po zmianach wymienionych w ustawie. Początkowo opłaty adiacenckie są ustalane w oparciu o opinię rzeczoznawcy, który wylicza wartość nieruchomości po dokonanych zmianach. Następnie na jej podstawie, a także według ustalonej stawki procentowej w drodze uchwały, prezydent miasta, burmistrz lub wójt zatwierdza ostateczną kwotę do zapłaty.
Jeżeli doszło do wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej, to opłaty adiacenckie nie mogą przekroczyć stawki procentowej na poziomie 50% różnicy wartości nieruchomości po wycenieniu na wyższą stawkę. Oczywiście wartość stawki procentowej ustala rada gminy. Opłata adiacencka może wynieść maksymalnie 50% różnicy wartości nieruchomości w momencie, gdy doszło do podziału lub scalenia w celu zyskania dogodniejszego dostępu do dróg publicznych.
Natomiast maksymalnie 30% różnicy wartości nieruchomości może wynieść opłata adiacencka, jeżeli dojdzie do podziału nieruchomości na wniosek jego właściciela, bądź użytkownika wieczystego konkretnego gruntu. Nową wartość nieruchomości oblicza się według cen obowiązujących w dniu, w którym budowa urządzeń infrastruktury technicznej została zakończona lub udostępniono dojazd do drogi publicznej. Może zainteresuje cię także zagadnienie służebności drogi koniecznej omówione w tym artykule?
Opłaty adiacenckie - spłata
Spłata podatku adiacenckiego od wartości nieruchomości
Wysokość opłaty, która została określona w powyższych przepisach zawartych w ustawie, musi zostać uregulowana w konkretnym terminie. Czas oraz sposób spłaty podatku adiacenckiego regulują poniższe artykuły:
“Art. 147. 1. Opłata adiacencka może być, na wniosek właściciela nieruchomości, rozłożona na raty roczne płatne w okresie do 10 lat. Warunki rozłożenia na raty określa się w decyzji o ustaleniu opłaty. Należność gminy z tego tytułu podlega zabezpieczeniu, w tym przez ustanowienie hipoteki. Decyzja o ustaleniu opłaty adiacenckiej stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.
2. Raty, o których mowa w ust. 1, podlegają oprocentowaniu przy zastosowaniu stopy procentowej równej stopie redyskonta weksli stosowanej przez Narodowy Bank Polski.
Art. 148. 1. Obowiązek wnoszenia opłaty adiacenckiej powstaje po upływie 14 dni od dnia, w którym decyzja o ustaleniu opłaty stała się ostateczna. W przypadku rozłożenia opłaty na raty obowiązek ten dotyczy wpłacenia pierwszej raty.
2. Do skutków zwłoki lub opóźnienia w zapłacie opłaty adiacenckiej stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego.
3. Wysokość opłaty adiacenckiej ustalona w decyzji podlega waloryzacji począwszy od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wydana została decyzja, do pierwszego dnia miesiąca, w którym powstał obowiązek zapłaty.
4. Na poczet opłaty adiacenckiej zalicza się wartość świadczeń pieniężnych wniesionych przez właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości na rzecz budowy poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej.”
Jak spłacać podatek od wzrostu wartości nieruchomości?
Termin opłaty od wartości nieruchomości zostaje wyznaczony na maksymalnie 14 dni od wydania ostatecznej decyzji o powstaniu takiego zobowiązania. Jeżeli uznamy, że jest to niespodziewany wydatek, z którym sobie nie poradzimy w chwili obecnej, możemy zawnioskować o rozłożenie spłaty podatku w systemie ratalnym.
Maksymalny okres rat wynosi 10 lat. Jednak należy pamiętać, że spłata podatku adiacenckiego jest możliwa tylko, po zastawieniu hipoteki. Do wartości opłaty adiacenckiej naliczanej jest oprocentowanie według stopy redyskonta weksli, których wskaźnik jest stosowany przez Narodowy Bank Polski. Rozłożenie opłaty adiacenckiej ma również oddźwięk w postaci odpowiedniego wpisu do księgi wieczystej.
Brak spłaty opłaty od wzrostu wartości nieruchomości
Jeżeli nie opłacimy w terminie podatku adiacenckiego od wzrostu wartości nieruchomości, to możemy spodziewać się zastosowania według nas przepisów prawnych zapisanych w Kodeksie Cywilnym. Zwlekając z zapłatą, musimy liczyć się z waloryzacją wysokości opłaty, która jest naliczana każdego pierwszego dnia miesiąca, zaczynając już w terminie jednego miesiąca, po wydaniu decyzji ze strony gminy.
W sytuacji, gdy nie zgadzamy się z decyzją wydaną przez urząd gminy, możemy apelować do Samorządowego Kolegium Odwoławczego. Jest to rozwiązanie, by zyskać nieco więcej czasu na zebranie środków w celu uiszczenia opłaty. Gdy jednak wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, a decyzja o opłacie adiacenckiej uchylona, wtedy gmina ma jeszcze 3 lata od zwiększenia wartości nieruchomości, na wydanie nowej decyzji. Gdy to nie nastąpi, wtedy podatek zostanie umorzony.