Podatek od czynności cywilnoprawnych – podstawowe informacje

Podatek od czynności cywilnoprawnych – co to jest?

Podatek od czynności cywilnoprawnych (podatek PCC) został uregulowany przez ustawę z dnia 9 września 2000 roku o podatku od czynności cywilnoprawnych. Ustawa ta reguluje zarówno wysokość podatku, jego sposób naliczania, jak i okoliczności, w których trzeba go zapłacić.

Podatek PCC dotyczy wszystkich umów cywilnoprawnych i dotyczy to zarówno przedsiębiorców, jak i osób prawnych i osób fizycznych, które nie prowadzą działalności. Jednakże część z tych umów podlega zwolnieniu z PCC. Warto jednak wiedzieć, które umowy mogą tego wymagać, by nie narazić się na nieprzyjemności konsekwencje ze strony Urzędu Skarbowego.

Podatek od czynności cywilnoprawnych należy uregulować w ciągu 14 dni od powstania obowiązku zapłaty. Należy jednak zaznaczyć, że osoba, która jest zobowiązana do zapłacenia tego podatku nie jest w żaden sposób wzywana do Urzędu. Musi sama zgłosić deklarację, obliczyć podatek i go uregulować.

Podatek od czynności cywilnoprawnych – w jakich sytuacjach się go stosuje?

Podatek od czynności cywilnoprawnych pojawia się tylko wtedy, gdy przedmiotem umowy cywilnoprawnej są rzeczy lub prawa majątkowe, które znajdują się na terytorium Polski lub poza jej granicami pod warunkiem, że nabywca mieszka na stałe w Polsce i umowa została zawarta w tym kraju.

Nie wszystkie umowy obejmuje podatek PCC. Ich listę zawiera artykuł 1 ustęp 1 Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z 2000 roku. Do umów objętych obowiązkiem odprowadzenia podatku cywilnoprawnego należą:

  • umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych;
  • umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy materialnych;
  • niektóre umowy darowizny;
  • umowy dożywocia;
  • umowy o dział spadku;
  • umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat;
  • umowy o ustanowienie hipoteki;
  • umowy o ustanowienie odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności;
  • umowy depozytu nieprawidłowego;
  • umowy spółki.

Zawarcie powyższych umów oznacza, że podatnik ma 14 dni na zgłoszenie się do Urzędu Skarbowego właściwego dla jego miejsca zamieszkania i złożenie odpowiedniej deklaracji. A może zainteresuje cię także ten artykuł o podatku od nieruchomości?

Podatek od czynności cywilnoprawnych – zwolnienia

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych przewiduje także całą listę sytuacji, w których następuje zwolnienie od konieczności zapłacenia tego podatku. Najważniejszą z nich jest sprzedaż rzeczy ruchomych (jak samochód czy sprzęt elektroniczny) o wartości nieprzekraczającej 1000 zł. W takim wypadku nie trzeba płacić podatku, nawet deklaracja w sprawie podatku nie jest potrzebna. Pozostałe sytuacje to:

  • sprzedaż walut obcych i wirtualnych,
  • sprzedaż własności gruntów będących częścią gospodarstwa rolnego wraz z elementami drzewnymi,
  • pożyczki pieniężne w najbliższej rodzinie, które nie przekraczają 9637 zł,
  • pożyczki pieniężne udzielane osobom spoza rodziny i dalszej rodzinie, jeśli kwota nie przekracza 1000 zł,
  • pożyczki udzielane spółce przez akcjonariusza.

Podatek od czynności cywilnoprawnych – wysokość podatku

Podatek od czynności cywilnoprawnych – stawki podatku

Stawki podatku zależą od rodzaju rozliczanej umowy. Zarówno one, jak i stopy opodatkowania dla każdego rodzaju umowy są zawarte w art. 6 Ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych z 2000 r. Istnieje pięć rodzajów stawek podatków dla różnych umów:

1. Umowy sprzedaży, zamiany, podziału spadku i zniesienia współwłasności oraz niektórych darowizn:

  • Dla nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania nieruchomości, rzeczy ruchomych, prawa użytkowania wieczystego, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu użytkowego oraz wynikających z przepisów prawa spółdzielczego: prawa do domu jednorodzinnego oraz prawa do lokalu w małym domu mieszkalnym - 2% podstawy opodatkowania;
  • Dla innych praw majątkowych — 1% podstawy opodatkowania;

2. Podatek od ustanowienia hipoteki:

  • Na zabezpieczenie wierzytelności istniejących – 0,1% kwoty zabezpieczonej wierzytelności;
  • Na zabezpieczenie wierzytelności o wysokości nieustalonej - 19 zł;

3. Umowy ustanowienia odpłatnego użytkowania lub służebności – 1% podstawy opodatkowania;

4. Pożyczki – 2% podstawy opodatkowania;

5. Spółki – 0,5% podstawy opodatkowania.

Podstawa opodatkowania dla każdej czynności prawnej jest inna. Dla umowy sprzedaży (na przykład samochodu) jest to wartość rynkowa rzeczy, a hipoteka – wartość rynkowa nieruchomości.

Podatek od czynności cywilnoprawnych – wzór i rozliczenia

Podatek od czynności cywilnoprawnych możesz rozliczyć na stronie www.podatnik.gov.pl. Wzór rozliczenia może być niestety dość skomplikowany, ponieważ w przypadku różnych umów obowiązują różne składki podatku, dlatego lepiej skorzystać z gotowego, oferowanego przez rząd kalkulatora.

Dokument z godłem, a także podatek od czynności cywilnoprawnych, deklaracja w sprawie podatku i porady
Ile wynosi podatek od czynności cywilnoprawnych, a także deklaracja w sprawie podatku

Sam formularz PCC-3 można ściągnąć z Internetu lub pobrać z urzędu skarbowego. Można złożyć go osobiście lub wysłać listem poleconym. Możliwe jest także rozliczenie elektroniczne, musisz mieć do tego podpis kwalifikowany lub poprzez identyfikację – podstawowe dane, PESEL oraz kwota przychodu z poprzedniego rozliczenia PIT. Posiadając takie dane możesz złożyć e-deklarację PCC-3 na stronie Ministerstwa Finansów. Na stronie masz także pełen wzór wypełnienia deklaracji z informacjami, jakie dane należy tam uwzględnić.

Deklaracja w sprawie podatku PCC

Od 1 lipca 2019 roku obowiązuje nieco inny sposób rozliczania podatku PCC. Pojawiła się zbiorcza deklaracja w sprawie podatku PCC, która dotyczy podatników, którzy wykonali kilka czynności podlegających opodatkowaniu. Do tego momentu konieczne było złożenie deklaracji PCC-3 na każdą z tych czynności, jednakże od połowy 2019 roku można inaczej, łatwiej spełnić ten obowiązek.

Zbiorcza deklaracja w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych pozwala na opodatkowanie kilku czynności na raz na jednym formularz PCC-4. Jednakże zbiorcza deklaracja w sprawie podatku nie obowiązuje na wszystkie umowy cywilnoprawne. Dotyczy wyłącznie umów sprzedaży rzeczy ruchomych, umów sprzedaży praw majątkowych i umów pożyczki.

Aby zbiorcza deklaracja w sprawie podatku mogła zostać złożona, wszystkie czynności powinny zostać zakończone przed upływem 14 dni od podpisania pierwszej umowy. Ten rodzaj deklaracji dotyczy zarówno identycznych, jak i innych umów.

Umowa darowizny a PCC

Deklaracja w sprawie podatku PCC-3 może także zawierać wpis o darowiznach, jednakże nie wszystkie darowizny są objęte podatkiem cywilnoprawnym. Darowizna także może być umową cywilnoprawnym, jednak w ich przypadku działa inne prawo i obejmuje je podatek od spadków i darowizn.

Przypadków, kiedy w stosunku do darowizn odnosi się podatek od czynności cywilnoprawnych, jest bardzo niewiele. Darowizny pieniędzy, wszystkich rzeczy ruchomych i nieruchomości oraz określonych praw w zasadzie nie podlegają opodatkowaniu PCC. Jednakże jeśli z ich przyjęciem wiąże się przejęcie długów i zobowiązań darczyńcy, wtedy opłacenie podatku od czynności cywilnoprawnych jest konieczne. Oznacza to, że jeśli otrzymasz dom, na którym ciąży hipoteka, konieczne jest opłacenie podatku PCC. Co ważne, umowa przejęcia długu nie podlega takiemu opodatkowaniu.

Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Oceń
Dla 95,2% czytelników artykuł okazał się być pomocny

Powiązane artykuły