Posiadacz samoistny - definicja, obowiązki, prawa, porady praktyczne
Posiadacz samoistny, ubezwłasnowolnienie całkowite czy służebność osobista to coraz bardziej znane pojęcia prawne. Kim jest posiadacz samoistny oraz jakie ma prawa i obowiązki? Kto może zostać posiadaczem samoistnym? Czy posiadacz samoistny działa w dobrej, czy złej wierze? Warto wiedzieć o takiej możliwości, ponieważ coraz częściej dochodzi do orzeczenia zasiedzenia nieruchomości czy gruntów. O tym wszystkim w artykule poniżej.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Posiadacz samoistny – definicja
Zależne posiadania, a samoistne posiadanie - co warto wiedzieć na temat posiadania samoistnego
Posiadanie to określenie możliwości korzystania z rzeczy i władania nią. Kodeks cywilny rozróżnia dwa główne rodzaje posiadania. Posiadać rzeczy można bez względu na to, czy posiada się tytuł prawny do tego jako właściciel. Wyróżnić można posiadanie samoistne oraz zależne. O ile kodeks cywilny jest zgodny z określeniem tego, kim jest posiadacz zależny, to z posiadaczem samoistny mogą być pewne niejasności.
Posiadacz zależny to popularna forma posiadania, ponieważ oparta jest na umowach dzierżawy, najmu czy użyczenia. Użytkownik korzysta z rzeczy na skutek umowy z właścicielem, ale właściciel wciąż interesuje się swoją rzeczą. W tym przypadku obie strony mają świadomość tego, kto jest właścicielem. Posiadacz samoistny ma prawa i obowiązki niczym właściciel, ale nie do końca zdaje sobie sprawę z tego, że nieruchomość czy ruchomość do niego prawnie nie należy.
Posiadacz samoistny – prawie jak właściciel?
Posiadacz samoistny to osoba, która włada przedmiotem jak jej właściciel. Taki rodzaj posiadania może dotyczyć nieruchomości, gruntu czy rzeczy materialnych. Cechą charakterystyczną posiadacza samoistnego jest to, że nie on faktycznym właścicielem danej rzeczy. Definicja i kodeks cywilny jasno określa warunki, kiedy posiadacz samoistny jest prawidłowo rozumiany w świetle obowiązującego prawa.
Kryterium określenia tego, czy użytkownik nieruchomości, gruntu czy ruchomości stał się posiadaczem samoistnym to jego wola władania. Jak już wcześniej zostało wspomniane posiadacz samoistny to nie właściciel, choć ma praktycznie takie same prawa, jak i obowiązki. Władając rzeczą, dba o nią, jak o własną oraz wnosi potrzebne opłaty np. podatek od nieruchomości. Chroni ją także, a w razie konieczności naprawia i udoskonala dzięki własnym możliwościom finansowym.
Samoistne posiadanie a zasiedzenie
Posiadacz zależny a posiadacz samoistny – zamiana
Aby mogło dojść do zasiedzenia nieruchomości, gruntu czy ruchomości, definicja mówi jasno, że potrzebne jest samoistne posiadanie. Bez tego nie może dojść do orzeczenia zasiedzenia. Jeśli wcześniej występuje posiadanie zależne, to można go w następstwie zamienić na samoistne. Znacząca będzie tutaj wola posiadania przedmiotu czy gruntu niczym właściciel.
Przekształcenie z posiadania zależnego w samoistne wymaga pokazywania pewnych zachowań przez posiadacza. Manifestacja posiadania rzeczy niczym właściciel i wypełnianie obowiązków z tym związanych to jest to, co definicja wskazuje jako nadrzędne. Dysponowanie rzeczą na zasadach właściciela jest wskazaniem do orzeczenia o samoistnym posiadaniu. Nie można jednak zapomnieć o tym, że samoistny posiadacz działa w dobrej wierze. Jeśli szukasz więcej informacji i wskazówek, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o prawie i przepisach.
Zasiedzenie na skutek samoistnego posiadania
Tylko i wyłącznie posiadacz samoistny może nabyć prawa do posiadania rzeczy na drodze zasiedzenia. Długoletnie samoistne posiadanie jest warunkiem do tego, aby doszło do zasiedzenia. Według prawa cały czas konieczny do ustalenia zasiedzenia musi być wypełnionym posiadaniem samoistnym, a nie zależnym. Jeśli posiadacz działa w złej wierze, to definicja zasiedzenia mówi, że jest to sytuacja uniemożliwiająca orzecznictwo na korzyść posiadacza.
Posiadacz samoistny wykazuje własną wolę do posiadania rzeczy, dbania o nią jak o własną oraz wypełniania potrzebnych obowiązków. Rzeczywiste działanie na korzyść danej rzeczy to jeden z warunków ustanowienia posiadania samoistnego, a w konsekwencji orzeczenie o zasiedzeniu. Popularny przykład zasiedzenia to uzyskanie praw własności do zajmowanych lokali mieszkalnych czy gruntów rolnych. Pojęcia zasiedzenia jest coraz bardziej popularne jak przykładowo to, czym jest dzierżawa, ubezwłasnowolnienie całkowite lub służebność osobista.
Posiadacz samoistny nieruchomości lub gruntu – porady praktyczne
Podatek od nieruchomości i inne obowiązki
Posiadacz samoistny ma prawa i obowiązki względem nieruchomości, gruntu czy ruchomości, którą zajmuje się. Jednym z najważniejszych obowiązków w Polsce jest płacenie podatków. Z racji tego najpopularniejszy przykład obowiązków posiadacza samoistnego to płacenie podatków od nieruchomości. Nie uiszczanie należnych opłat dyskwalifikuje użytkownika nieruchomości z bycia posiadaczem samoistnym.
Obowiązek podatkowy zatem nie leży po stronie rzeczywistego właściciela, a faktycznego użytkownika. Bycie posiadaczem samoistnym to nie tylko prawa do korzystania z rzeczy, ale także obowiązki z tego wynikające. Warto o tym pamiętać, żeby nie spowodować niepotrzebnych problemów.
Samoistne posiadanie – przykład z życia
Jak już zostało wspomniane wcześniej, jednym z najpopularniejszych przykładów samoistnego posiadania, co w konsekwencji doprowadzi do zasiedzenia jest mieszkanie czy inne lokum. Innym przykładem są grunty rolne, które posiadacz samoistny uprawiał przez wiele lat, dbał o nie oraz płacił podatki. Usuwał on także szkody związane z wichurami czy ulewami. Taki posiadacz samoistny korzysta także z gruntu rolnego w sposób materialny i często również finansowy.
Podsumowując, posiadaczem samoistnym jest osoba, która pokazuje na zewnątrz swoją wolę bycia właścicielem. Ważnym aspektem w orzekaniu będzie to, czy otoczenie posiadacza widzi te zachowania i przyznaje mu rację. Wykonywanie obowiązków właściciela jest kluczowe. Jak już zostało wspomniane wcześniej, płacenie podatków czy innych płat jest obligatoryjne. Innym przykładem może być pokrycie kosztów ewentualnych remontów czy napraw z własnej kieszeni. Wszystkie te zachowania, które manifestowałby właściciel, powinny być widoczne u posiadacza samoistnego.
Posiadacz samoistny – działanie w dobrej czy złej wierze?
Choć dla niektórych samoistne posiadanie może się kojarzyć z kradzieżą, to ważny w tym przypadku jest zamiar działania. Posiadacza samoistny z definicji działa w dobrej wierze bez zamiaru kradzieży. Według kodeksu cywilnego samoistne posiadanie to władania daną rzeczą jak swoją własną. Niemniej jednak posiadacz samoistny jest nieprawidłowo przekonany o należnym mu prawie własności z różnych przyczyn.
Często posiadanie samoistne to niewyjaśnione sprawy sprzed wielu lat, dlatego też na skutek tego dochodzi do zasiedzeni po upływie nawet kilkudziesięciu lat. Przykładem mogą być sprzedaże ziem wśród znajomych czy rodziny bez podpisania specjalnego aktu notarialnego. W związku z czym umowa sprzedaży nie sprawia przeniesienie własności na osobę kupującą.
Posiadacz samoistny działający w złej wierze będzie miał wiedzę na temat tego, kto jest właścicielem nieruchomości czy przedmiotu. Będzie on tę informację ukrywał i władał rzeczą jako swoją własnością. Nie do końca będzie to zgodne z prawem, ponieważ według kodeksu taka sytuacja będzie bliższa posiadaniu zależnemu.