Czym jest choroba zawodowa? Wyjaśniamy krok po kroku
Często słyszy się, że ktoś choruje na chorobę zawodową, ale nie zawsze jednak to schorzenie funkcjonuje w prawie. Dowiedz się, czym jest choroba zawodowa – oto definicja wraz z wyjaśnieniem, na jaką pomoc możesz liczyć.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym jest choroba zawodowa – definicja
Co nazywamy chorobą zawodową?
Definicja choroby zawodowej jest zawarta w Kodeksie pracy. Nazywamy nią taką chorobę, która została wymieniona w wykazie chorób zawodowych. Jest to dość pokrętna definicja i w zasadzie sama z siebie nic nie wnosi, należy bowiem wiedzieć, że do interpretacji konieczne jest odpowiednie Rozporządzenie Rady Ministrów. W jego treści znajdują się wymienione choroby i sposoby postępowania w ich przypadku. Jest to dokument z dnia 30 lipca 2002 roku w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłoszenia podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach. Rozporządzenie może zostać zaktualizowane.
Należy jednak wiedzieć, że uznanie choroby za zawodową jest możliwe tylko wtedy, jeśli na podstawie warunków pracy można bezspornie i jednoznacznie lub z wysokim prawdopodobieństwem stwierdzić, że jej powodem są czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy.
Podstawą prawną do stwierdzenia choroby zawodowej jest Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach.
Przykłady choroby zawodowej
Choroba zawodowa może być spowodowana kilkoma czynnikami. Pojawia się wtedy, jeśli w miejscu pracy występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub sposób wykonywania pracy przyczynia się do wystąpienia problemów zdrowotnych.
Ten pierwszy punkt dotyczy przede wszystkim miejsc szkodliwych i wpływających na zdrowie, jak chłodnie, miejsca o wysokiej temperaturze, praca przy chemikaliach czy na przykład w kopalniach. W drugim przypadku to sposób wykonywania pracy może szkodzić zdrowiu. Dotyczy to zwłaszcza osób wykonujących zajęcia dydaktyczne, opiekuńcze i wychowawcze.
Przykłady chorób zawodowych są bardzo różne. Zaliczają się do nich między innymi pylica czy gorączka metaliczna, ale także takie schorzenia, jak zespół cieśni nadgarstka, który towarzyszy osobom pracującym długo przy komputerze, szwaczkom i innym pracownikom operującym dłońmi.
Choroba zawodowa – zgłoszenie
Stwierdzenie choroby zawodowej
Stwierdzenie choroby zawodowej jest możliwe dopiero po zakończeniu leczenia lub ewentualnej rehabilitacji. Dlatego tak ważne jest gromadzenie wszystkich dokumentów, by móc je później przedstawić lekarzowi orzecznikowi, jak opis choroby, karty pobytu w szpitalu, historia medyczna i wyniki badań. O stwierdzeniu choroby zawodowej decyduje lekarz.
On także ma za zadanie ocenić stopień uszczerbku na zdrowiu i jego związku z chorobą zawodową. Podejrzenie, że problem zdrowotny wynika z choroby zawodowej, może zostać wysnute zarówno przez pracodawcę, pracownika, jak i przez lekarza, który sprawuje opiekę nad pracownikiem, a także lekarz weterynarii, który podejrzewa schorzenie wynikające z kontaktu z zakażonymi zwierzętami. Jednak samo podejrzenie to nie jest stwierdzenie, że pacjent cierpi na chorobę zawodową. Trzeba niestety przejść całą długą drogę biurokracji i dokumentów. Pierwszym krokiem jest zgłoszenie podejrzenia objawów wystąpienia choroby zawodowej do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego lub właściwego okręgowego inspektorowi pracy. W dużych firmach może zrobić to pracownik BHP. Warto wiedzieć, że podejrzenie można zgłosić nawet już po ustaniu stosunku pracy, nawet jeśli minął okres wypowiedzenia umowy na czas określony. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat prawa i przepisów.
Postępowanie w celu uznania choroby zawodowej
Postępowanie uznania choroby zawodowej powinien wszcząć inspektor sanitarny. Kieruje on pracownika na badania do jednostki orzeczniczej. Tam lekarz orzecznik może skierować na kolejne badania lub przejrzeć dokumentację z wcześniejszego leczenia. Lekarz może wydać decyzję o wystąpieniu choroby zawodowej lub jej braku. Do wydania takiego oświadczenia uprawniony jest wyłącznie lekarz medycyny pracy zatrudniony w jednej z poniższych placówek:
- wojewódzkie poradnie chorób zawodowych,
- kliniki i poradnie chorób zawodowych uniwersytetów medycznych,
- poradnie chorób zakaźnych albo przychodnie i oddziały chorób zakaźnych na poziomie wojewódzkim,
- jednostki organizacyjne zakładów, w których nastąpiła hospitalizacja, czyli szpitale, w których leczeni byli pacjenci z ostrym przebiegiem choroby.
Uznanie choroby zawodowej i co dalej?
Choroba zawodowa – skutki dla pracownika
Jeśli pracownik ma rozpoznaną chorobę zawodową, może otrzymać odszkodowanie. To najczęściej duża pomoc dla osób, które nierzadko tracą spory majątek na sfinansowanie swojego leczenia. Świadczenie jest gwarantowane osobom, które wskutek choroby zawodowej doznały stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jest to jednorazowa wypłata, której wysokość jest regulowaną ustawą z dnia 30 października 2002 roku.
Sposób liczenia odszkodowania jest dość skomplikowany. Jest to wynagrodzenie w wysokości 20% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie to 917 zł) za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Jak to rozumieć?
Podczas stwierdzania choroby zawodowej lekarz orzecznik ocenia, jaki procent naszego zdrowia został narażony na szwank. Dla przykładu – zespół cieśni nadgarstka leczonych operacyjnie to 7% uszczerbku na zdrowiu. A to oznacza, że osoba, która ma stwierdzoną chorobę zawodową, może otrzymać 7 x stawkę odszkodowania. Obecnie będzie to 6419 zł. Pracownik, który nie może podjąć pracy, może uzyskać także inne świadczenia, jak renta. Wiadomo jednak, ile wynosi renta socjalna – są to bardzo małe kwoty.
Choroba w wykazie chorób zawodowych - konsekwencje dla pracodawcy
W momencie, kiedy pracodawca dowiaduje się o chorobie zawodowej swojego pracownika, musi podjąć odpowiednie kroki. Przede wszystkim ciąży na nim obowiązek ustalenia przyczyny choroby zawodowej wraz z okręgowym inspektorem pracy. Musi także niezwłocznie usunąć czynniki, które spowodowały powstanie choroby zawodowej i zapewnić pozostałym pracownikom środki profilaktyczne.
Uważa się, że w niektórych zawodach choroba zawodowa jest po prostu wliczona w ryzyko niektórych zawodów. I być może faktycznie tak jest – wtedy pracownik dostaje dodatkowe wynagrodzenie za pracę w szkodliwych warunkach. Jednak nie oznacza to, że pracodawca ma nie dołożyć starań, by zapewnić lepsze warunki dla pracowników i zadbać o profilaktykę schorzeń.