Na czym polega zadaniowy czas pracy? Wyjaśniamy przepisy z kodeksu pracy
Ze względów bezpieczeństwa i ochrony przed pandemią wielu pracowników wykonywało swoją pracę zdalnie. Okazało się w praktyce, że taki system jest korzystny i wygodny zarówno dla pracodawcy, jak i dla pracownika. Przepisy o pracy zdalnej nie regulują jednak problemu czasu pracy. Rozwiązaniem przewidywanym przez kodeks pracy jest zadaniowy czas pracy.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Praca zdalna jako praca w systemie zadaniowym
Podstawy prawne pracy w systemie zadaniowym
Nie każdy rodzaj pracy i nie każdy zakres obowiązków jest możliwy do wykonania w trybie zadaniowym. Kodeks pracy w art. 140 mówi:
„W przypadkach uzasadnionych rodzajem pracy lub jej organizacją albo miejscem wykonywania pracy może być stosowany system zadaniowego czasu pracy. Pracodawca, po porozumieniu z pracownikiem, ustala czas niezbędny do wykonania powierzonych zadań, uwzględniając wymiar czasu pracy wynikający z norm określonych w art. 129 tzn. tak, aby mógł je wykonać w ciągu 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w 5-dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym”.
Praca zadaniowa polega na tym, że pracownik musi wywiązać się z przydzielonych zadań, jednak nie obowiązują go ustalone godziny pracy czasu pracy. W praktyce ma swobodę w organizowaniu sobie pracy. Od pracownika zależy, czy zajmie mu ona cały dzień, czy trzy godziny. Chociaż ewidencja czasu pracy nie jest w systemie zadaniowym możliwa do prowadzenia, to jednak urlop, zwolnienie lekarskie i inne przerwy w pracy są notowane.
Tryb zadaniowy pozwala więc, aby jednego dnia pracownik pracował dłużej niż 8 godzin, innego zaś odpowiednio krócej. Kontrola pracownika polega w systemie zadaniowym na sprawdzaniu wykonania zleconych zadań w ustalonym terminie. Zadania muszą być wyznaczone w taki sposób, aby możliwe było ich wykonanie w ciągu przeciętnie 40 godzin tygodniowo przez przeciętnie 5 dni roboczych w przyjętym okresie rozliczeniowym.
Rodzaje pracy w systemie zadaniowym czasu pracy
Nie każda praca da się zorganizować w formie pracy zdalnej. Tryb zadaniowy nie przyda się, jeśli pracownik wykonuje codziennie w ustalonym czasie czynności wchodzące w zakres jego obowiązków. Zadania w żaden sposób nie określają tutaj czasu pracy i są wykonywane w pewnym stałym rytmie.
Zadania wyznaczone do wykonania powinny być możliwe do realizacji w określonym czasie, chociaż rzeczywisty czas może być różny dla różnych pracowników. Pracodawca powinien być zainteresowany posiadaniem dokumentacji potwierdzającej czas wykonania na podobnym stanowisku. W razie sporu z innym pracownikiem będzie to dowód na przydzielenie zadań możliwych do wykonania w godzinach pracy.
Zadaniowy czas pracy, zgodnie z kodeksem pracy, wprowadza się w układzie zbiorowym pracy, w regulaminie lub w obwieszczeniu. Umowa o pracę nie musi zawierać zapisów o zadaniowym czasie pracy, jednak z praktycznych względów powinny się tam znajdować. Zmiany systemu czasu pracy muszą być poprzedzone konsultacjami związkowymi, jeśli w zakładzie działają związki zawodowe.
Zastosowanie zadaniowego czasu pracy
Przesłanki do wprowadzenia pracy w systemie zadaniowym
Zgodnie z cytowanym powyżej art. 140 kodeksu pracy zadaniowy czas pracy nie jest możliwy do wprowadzenia w każdym przypadku. Do najważniejszych przesłanek, które warunkują wprowadzenie tego trybu pracy, należą:
- wykonywanie przez pracownika pracy poza zakładem pracy, jak na przykład akwizytor, przedstawiciel handlowy, serwisant, itp.),
- wykonywanie pracy w indywidualnym rytmie poza normalnym funkcjonowaniem zakładu, w sposób wymagający indywidualnego zaangażowania (menadżer),
- rozpoczynanie i kończenie pracy bez zachowania stałego rytmu,
- wykonywanie prostej pracy, w której liczy się efekt końcowy, jak na przykład praca ekipy sprzątającej,
- wykonywanie pracy koncepcyjnej, o naukowym charakterze, która nie da się zmierzyć liczbą godzin – projektant, dziennikarz, copywriter, grafik itp.,
- wykonywanie pracy zależnej od liczby zamówień.
Ogólnie biorąc, zadaniowy czas pracy wprowadza się, jeśli uzasadnia to rodzaj pracy, miejsce pracy albo organizacja pracy. Osoby zaliczone do takiej grupy pracowników otrzymują konkretne zadania, które powinny być wykonane w konkretnym czasie, w tempie i z rozłożeniem przerw według indywidualnego rytmu każdego pracownika. Tego rodzaju praca nie wymaga zwykle stałej współpracy z innymi osobami. Jeśli szukasz więcej porad i informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o prawie pracy.
Czas pracy w trybie zadaniowym
Artykuł 129. § 1. mówi: „Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy”. Pracodawca, w porozumieniu z pracownikiem, ustala taki czas wykonania zadania w formie zdalnej, aby pracownik mógł je wykonać, stosując się do podanych w kodeksie pracy przepisów.
Jeśli pracodawca wie, że zadania zlecone pracownikowi nie są możliwe do realizacji w ramach podstawowych norm czasu pracy, zadaniowy czas pracy nie może być wprowadzany. Tryb zadaniowy nie może też być stosowany, jeśli pracownikowi byłyby narzucane godziny pracy, ponieważ z założenia ma on pod względem całkowicie wolną rękę.
Do pracownika zatrudnionego w systemie zadaniowym stosowane są podstawowe normy czasu pracy i nadgodziny mu nie przysługują. Może się jednak zdarzyć sytuacja, kiedy nadgodziny będą przysługiwać, na przykład:
- konieczność prowadzenia akcji ratowniczej, usuwania awarii, ochrony mienia itp.,
- zlecenie pracownikowi zadań, których wykonanie nie jest możliwe w ramach obowiązujących norm czasu pracy.
Po stronie pracodawcy leży obowiązek zlecania pracownikowi zadań możliwych do wykonania w ogólnie przyjętym czasie pracy (8 godzin na dobę, 40 godzin w tygodniu. Jeśli przy zachowaniu należnej staranności pracownik przekracza te normy czasowe, wówczas wypracowuje nadgodziny, za które należy mu się dodatkowe wynagrodzenie. Jak stwierdził Sąd Najwyższy, nazwanie czasu pracy zadaniowym nie wyłącza stosowania przepisów o wynagrodzeniu za pracę w godzinach nadliczbowych. Kontroli ze strony pracodawcy podlega terminowość i prawidłowość wykonanych prac. Pracodawca nie może w ramach zadaniowego czasu pracy narzucać osiągania określonych efektów ekonomicznych, czyli przerzucania na niego własnego ryzyka gospodarczego.
Skrócenie okresu wypowiedzenia
Zdalna praca zadaniowa, jak i stacjonarna, gdzie prowadzona jest ewidencja czasu pracy, opiera się na umowie między pracownikiem i pracodawcą. Pośród różnych umów o pracę przewidujących zakres obowiązków i wynagrodzenie na czas określony albo nieokreślony, istnieje umowa na zastępstwo, zaliczana do umów na czas określony. Okres wypowiedzenia umowy o pracę wynosi 2 tygodnie, 1 miesiąc albo 3 miesiące w zależności od czasu zatrudnienia. Jeśli zdarzy się wyjątkowa sytuacja, którą na przykład opisuje definicja mobbingu, umowa o pracę może zostać rozwiązana ze skutkiem natychmiastowym.
Skrócenie okresu wypowiedzenia jest możliwe w kilku przypadkach, między innymi za porozumieniem stron lub po ogłoszeniu upadłości pracodawcy. O tym, jak liczyć okres wypowiedzenia, czyli jak ustalić jego datę początkową i końcową, zależy od tego, czy jest liczony w dniach, tygodniach, czy miesiącach. Na przykład okres wypowiedzenia liczony w dniach rozpoczyna się od następnego dnia po złożeniu wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia liczony w tygodniach zaczyna się w pierwszą niedzielę po złożeniu wypowiedzenia i kończy w sobotę.