Umowa na okres próbny – przepisy, czas trwania, wynagrodzenie, porady

Zawarcie umowy o pracę na okres próbny

Charakter i zadania umowy na okres próbny

Jest to specjalny rodzaj umowy terminowej, która ma istotne zalety dla obu stron. Dla pracodawcy jest to zalegalizowane zatrudnienie, podczas którego może sprawdzić kompetencje pracownika i jego przydatność na określonym stanowisku. Pracownik natomiast może sprawdzić swoje umiejętności w pracy, zapoznać się z warunkami pracy w firmie i otrzymać wynagrodzenie. Próbna praca trwa co najwyżej trzy miesiące, a wygaśnięcie umowy kończy stosunek pracy. Pracodawca nie ma obowiązku zawierania dalszej umowy o pracę z pracownikiem, który w okresie próbnym uzyskał negatywną ocenę, a niezadowolony z warunków pracownik może bez zobowiązań odejść. Wygaśnięcie umowy na okres próbny może być początkiem umowy na czas określony albo nieokreślony.

Umowa o pracę na okres próbny nie jest prawnym warunkiem zawarcia innej umowy ani nie pociąga za sobą obowiązku późniejszego zawarcia innej umowy o pracę. To znaczy, może zostać zawarta nawet wówczas, kiedy obie strony mają zamiar współpracy w przyszłości przez czas nieokreślony. Zatrudnienie na okres próbny przez tego samego pracodawcę jest z reguły możliwe tylko raz, chociaż kodeks pracy przewiduje dwa odstępstwa:

jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy;
po upływie co najmniej 3 lat od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy o pracę, jeżeli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania tego samego rodzaju pracy; w tym przypadku dopuszczalne jest jednokrotne ponowne zawarcie umowy na okres próbny.

Pracodawca nie może unikać zatrudnienia bezterminowego, stosując bez końca umowy na czas określony. Obecnie prawo pracy określa limit umów czasowych na 33 miesiące, a zawarcie każdej umowy po trzech umowach terminowych uważa się za zawarcie umowy na czas nieokreślony.

Umowa na okres próbny ma charakter pomocniczy wobec innych umów. Bezpośrednim celem takiej umowy nie jest wynik gospodarczy, ale przetestowanie pracownika przed jego ewentualnym zatrudnieniem na stanowisku. Poza tym umowa daje możliwość automatycznego, bez zobowiązań, rozwiązania stosunku pracy w przypadku niepomyślnego wyniku próby.

Okres próbny – nie dłużej niż 3 miesiące

Umowa na okres próbny może trwać co najwyżej trzy miesiące i nie może być zawarta razem z inną umową. Jeżeli nawet obie strony porozumiały się co do dłuższego okresu próbnego, to i tak zakończy się on po upływie ustawowych trzech miesięcy. Umowa przewidująca zatrudnienie na okres próbny dłuższy może być uznana z umowę o pracę na czas określony.

Umowa na okres próbny nie jest umową przedwstępną, która mogłaby zawierać zobowiązania do zawarcia kolejnej umowy. Taką umowę można zawierać z każdym pracownikiem, niezależnie od rodzaju wykonywanej pracy. Wyjątkiem są pracownicy młodociani zatrudnieni w celach przygotowania zawodowego. Nie zawiera się też umowy o pracę na okres próbny, kiedy nawiązywana jest spółdzielcza umowa o pracę. Jest to szczególna forma umowy o pracę, która łączy obowiązek spółdzielni do zatrudnienia osoby będącej jej członkiem i obowiązek świadczenia pracy na rzecz spółdzielni przez jej członków.

Z zasady umowa na okres próbny nie przekształca się w umowę innego rodzaju, chyba że pracownik w okresie trwania umowy został powołany do odbycia służby wojskowej. Wówczas umowa na okres próbny zostaje przedłużona na czas określony. Dopuszczenie pracownika do pracy po wygaśnięciu okresu próbnego może być uznane za zawarcie umowy innego rodzaju. Jeżeli strony wyraźnie albo w sposób dorozumiany nie postanowiły, że zawierają umowę na czas próbny, określony, albo na czas wykonania określonej pracy, przyjmuje się, że umowa została zawarta na czas nieokreślony.

Prawa pracownika zatrudnionego według umowy na okres próbny

Zawartość umowy o pracę na okres próbny

Umowa jest umową terminową; zawiera się na konkretny okres (nie dłuższy niż trzy miesiące) i rozwiązuje w określonym dniu. Zatrudnienie na okres próbny daje takie same prawa jak osoby zatrudnione na czas określony albo na stałe. W umowie powinny się znaleźć informacje o:

rodzaju wykonywanej pracy,
miejscu wykonywania pracy,
wymiarze czasu pracy,
wynagrodzeniu za pracę,
terminie rozpoczęcia i zakończenia okresu próbnego.

Czas pracy, za który pracodawca płaci pracownikowi wynagrodzenie określone w umowie o pracę, art. 128 kodeksu pracy definiuje jako „czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. Jednym z systemów czasu pracy jest zadaniowy czas pracy.

Okres próbny jest okazją dla pracownika, aby wykorzystać czas na korzystne zaprezentowanie własnych kompetencji. Pracownik zatrudniony na próbę ma prawo brać udział w szkoleniach, konferencjach i zawodowych wyjazdach. Nie może być w żaden sposób dyskryminowany w grupie na przykład przez gorsze warunki zatrudnienia albo płacy. Sprawdź także ten artykuł z informacjami, ile wynosi okres wypowiedzenia umowy o pracę.

Urlop i wynagrodzenie na okresie próbnym

Pracownik zatrudniony na podstawie umowy na okres próbny ma prawo do płatnego urlopu wypoczynkowego. Wymiar przysługującego urlopu zależy od liczby przepracowanych miesięcy. Za każdy przepracowany miesiąc przysługuje 1/12 część wymiaru urlopu. Dla pracowników ze stażem krótszym niż 10 lat wymiar pełny urlopu wynosi 20 dni. Za niewykorzystany urlop w okresie próbnym przysługuje wypłata ekwiwalentu. W przypadku zawarcia nowej umowy, dni wolne można wykorzystać za porozumieniem z pracodawcą.

Wynagrodzenie w okresie próbnym powinno być adekwatne do wykonywanych obowiązków. Najniższa wypłata brutto (od 1 stycznia 2021 r.) to 2800 zł. Dotyczy to wykonywania pracy w pełnym wymiarze godzinowym w miesiącu.

Jeśli chodzi o warunki pracy, powinny być one zgodne z przepisami o ogólnych przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy. Przykładowo w pomieszczeniach powinna być zapewniona minimalna temperatura pracy. Pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła, a także napływem chłodnego powietrza z zewnątrz. Minimalna temperatura pracy wynosi 14°C, a w pomieszczeniach biurowych 18°C.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia i z wypowiedzeniem

Umowa na okres próbny trwa zwykle tak długo, aż nastąpi jej wygaśnięcie. Prawo dopuszcza jednak zakończenie jej przed upływem okresu, na jaki była zawarta. Wypowiedzenie odbywa się zgodnie z podanymi okresami: 2 tygodnie dla umowy zawartej na 3 miesiące, 1 tydzień dla umowy dłuższej niż dwa tygodnie i 3 dni robocze dla umowy, która miała trwać krócej niż dwa tygodnie. Umowa może być też rozwiązana na mocy porozumienia stron.

Kodeks pracy przewiduje również zakończenie stosunku pracy bez okresu wypowiedzenia zarówno przez pracodawcę, jak i przez pracownika. Pracodawca ma prawo zerwać umowę w razie ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych, popełnienia przez pracownika przestępstwa albo utraty koniecznych do zajmowania danego stanowiska uprawnień. Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia może nastąpić w razie ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika albo na skutek orzeczenia lekarskiego o szkodliwym wpływie pracy na jego zdrowie.

Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?

Oceń

Dla 98,9% czytelników artykuł okazał się być pomocny