Czym jest służebność osobista? Wyjaśniamy krok po kroku
Pojęcie służebności osobistej dla wielu osób jest nieznane lub niezrozumiałe. Co tak naprawdę znaczy prawo służebności osobistej? Kto może z niego skorzystać i na jakiej podstawie można je ustanowić? Czy księga wieczysta zawiera informacje na temat służebności osobistej? O tym wszystkim w artykule poniżej.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Służebność osobista – co to jest?
Służebność osobista a prawo
W świetle prawa służebność można podzielić na trzy kategorie. Wyróżniono służebność osobistą, gruntową i przesyłu. Ogólnie mówiąc, służebność oznacza prawo, na podstawie którego nieruchomość zostanie obciążona. Często można spotkać się z pojęciem mieszkania ze służebnością osobistą czy służebnością gruntową. Warto rozróżniać te dwa pojęcia podobnie jak wiedzieć, co to jest posiadacz samoistny czy księga wieczysta. Jest to praktyczna wiedza, która pozwoli być bardziej świadomym obywatelem.
Służebność gruntowa jest to ustanowienie obciążenia nieruchomości na rzecz właściciela, które posiada inną nieruchomości i może korzystać w wyznaczonym zakresie z obciążonej nieruchomości (przykładowo mieszkania). Słowo „właściciel” będzie kluczowe podczas rozróżnienia służebności gruntowej, a służebności osobistej. Służebności osobiste polegają na prawie przysługującej osobie fizycznej, a nie wyłącznie właścicielowi innej nieruchomości.
Na czym polega służebność osobista?
Służebność osobista regulowana jest przez Kodeks cywilny. Jej treść oznacza, że służebność osobista to prawo, które polega ustanowieniu obciążenia nieruchomości (np. mieszkania) na rzecz wybranej osoby fizycznej prawem opisanym w treści służebności gruntowej. Co to dokładnie oznacza? Osoba, która poprzez ustanowienie uprawniona jest do służebności, może korzystać z nieruchomości w wyznaczonym w umowie zakresie. Natomiast właściciel nieruchomości, która jest obciążona, ma ograniczone możliwości w zakresie podejmowanych działań.
Jak zostało powyżej, określenie „osobista” czy „gruntowa” oznacza, kto jest uprawniony do służebności osobistej. Rodzaj służebności znaczy dużo w przypadku kwestii związanych ze sprzedażą czy zakupem nieruchomości (np. mieszkań). Kiedy mieszkanie ze służebnością osobistą zostanie sprzedane, prawo to nie przechodzi na nowego właściciela, tylko pozostaje przy dawnym właścicielu. Mieszkaniowa służebność osobista jest dożywotnia, o czym będzie w kolejnym rozdziale.
Porady praktyczne dotyczące służebności osobistej
Służebności osobiste – dożywotnie czy dziedziczne?
Prawo służebności osobistej do dożywotnia możliwość do korzystania z nieruchomości. Co to znaczy w przypadku śmierci osoby uprawnionej do służebności osobistej? Otóż prawo wraz z dniem śmierci osoby fizycznej wygasa i nie może być przeniesione na drodze dziedziczenia. Żaden spadkobierca nie może kontynuować korzystania z prawa służebności osobistej mieszkaniowej.
Co więcej, prawo służebności osobistej jest trwałe do śmierci, czyli nie można się go pozbyć czy sprzedać innej osobie. Przykładowo mieszkanie ze służebnością osobistą odnotowane jest w księgach wieczystych i prawnie potwierdzone. Mieszkaniowa służebność osobista jest ograniczona tylko i wyłącznie śmiercią osoby do niej uprawnionej. A może zainteresuje cię także ten artykuł na temat służebności gruntowej?
Służebność osobista nieruchomości a umowa
Służebność osobista ustanowiona jest zawsze w formie aktu notarialnego. Umowa ta będzie jednoznacznie określać, kto posiada prawo służebności osobistej i jaki jest jej zakres. W innym przypadku służebność osobista bez regulacji prawnych nie będzie obowiązywać. Warto znać podstawowe prawa i obowiązki osoby fizycznej z prawem służebności osobistej, jak i właściciela nieruchomości obciążonej tym prawem.
Osoba, która posiada prawo służebności osobistej, może również korzystać bez przeszkód z części wspólnych danej nieruchomości w przypadku, kiedy zamieszkują ją także inni mieszkańcy. Pełen zakres działań osoby fizycznej z prawem służebności osobistej określać będzie akt notarialny. Ważnym aspektem prawa służebności osobistej jest możliwość zamieszkania w tejże nieruchomości osoby objętej tym prawem ze swoją rodziną, czyli współmałżonkiem i dziećmi. Jest to sytuacja podobna jak w przypadku posiadacza samoistnego. Warto jednak zaznaczyć, że służebność osobista to całkiem inne pojęcie niż posiadacz samoistny.
Co w takim razie może robić właściciel nieruchomości obciążonej prawem służebności osobistej? Co w przypadku remontów czy napraw urządzeń? Według prawa właściciel nie musi płacić za potrzebne modernizacje nieruchomości ze służebnością osobistą. Jeśli jednak poczynić nakłady finansowe, to według regulacji prawnych może żądać zwrotu pieniędzy od osoby z prawem służebności osobistej.
Prawo służebności osobistej ma różne zastosowanie. Głównie jednak chodzi o dobro osoby objętej tym prawem, czyli przykładowo chodzi o zapewnienie jej warunków bytowych. Służebność osobista powinna być wykorzystywana zgodnie z prawem, choć zdarzają się sytuacje, kiedy jest ona nienależycie spożytkowana. Wszelkie niejasności dotyczące służebności osobistej wyjaśnia Kodeks cywilny.