Uznanie ojcostwa przed porodem - zasady, formalności, porady praktyczne

Czym dokładnie jest uznanie ojcostwa przed porodem? Co daje zaświadczenie?

Kwestie związane z ojcostwem zostały zawarte w przepisach ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U.2020.0.1359). Według zapisów ustawowych matką dziecka jest kobieta, które je urodziła. Z kolei domniemanym ojcem jest mąż matki (jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa bądź przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa). Dokładne zapisy znajdziemy w artykule 62:

„§ 1. Jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

§ 2. Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki”.

Mąż matki dziecka nabywa władzę rodzicielską z chwilą narodzin potomka. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie reguluje kwestii związanych z ojcostwem dziecka pochodzącego ze związku nieformalnego. W tym przypadku jedyną drogą zmierzającą do uzyskania praw rodzicielskich jest uznanie ojcostwa w USC. Niektórzy mężczyźni decydują się na uznanie dziecka po porodzie, inni korzystają z możliwości wcześniejszego załatwienia wszystkich formalności. W tym momencie pojawia się uznanie ojcostwa przed porodem.

Co daje uznanie ojcostwa przed porodem?

Uznanie nienarodzonego dziecka daje ojcu władzę rodzicielską już od pierwszych chwil narodzin potomka. Władza rodzicielska daje prawo do wykonywania pieczy nad małoletnim oraz jego majątkiem. Traktuje o tym artykuł 95 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw”.

Zatem uznanie ojcostwa przed porodem daje ojcu możliwość wykonywania pieczy rodzicielskiej, decydowaniu o losach dziecka oraz zarządzania jego majątkiem już od momentu narodzin.

Uznanie ojcostwa przed porodem (czyli tak zwane uznanie nienarodzonego dziecka) wymaga dopełnienia wszystkich niezbędnych formalności. Ojciec nienarodzonego dziecka musi stawić się w USC i złożyć stosowne oświadczenie. Uznanie nienarodzonego dziecka wymaga sporządzenia aktu urzędowego. W tym samym czasie może następować nadanie nazwiska. W ten sposób nadanie nazwiska następuje jeszcze przed narodzinami dziecka.

Akt uznania ojcostwa nienarodzonego dziecka. Wymagane dokumenty

Jak już wspomnieliśmy wyżej, uznanie ojcostwa przed porodem wymaga spisania aktu w USC. W tym samym czasie może nastąpić nadanie nazwiska, które będzie nosiło dziecko. W celu dopełnienia wszelkich formalności należy złożyć stosowne dokumenty oraz oświadczenie o uznaniu ojcostwa przed porodem (nie jest wymagany wniosek).

Oświadczenie o uznanie ojcostwa musi zostać złożone przez ojca. Sprawę można załatwić w dowolnym Urzędzie Stanu Cywilnego. Nie musi być to USC właściwy ze względu na miejsce zameldowania matki lub ojca dziecka. Na stronach internetowych bez trudu nabędziemy wzór sporządzanego protokołu. Dzięki temu będziemy lepiej wiedzieć, jak się przygotować. Wzór protokołu uznania ojcostwa przed narodzinami zawiera wszystkie niezbędne informacje o rodzicach oraz poczętym dziecku, wraz z nadaniem nazwiska. Warto przy tym podkreślić, iż dokument musi być potwierdzony przez matkę nienarodzonego dziecka. Kobieta może dopełnić formalności w tym samym czasie bądź w przeciągu trzech miesięcy po dniu, w którym złożono wniosek o uznanie ojcostwa.

Co bardzo istotne oświadczenie (nie wniosek) musi zostać złożone osobiście. Nie ma możliwości wypełnienia i wysłania go przez internet bądź drogą pocztową. Ojciec dziecka składa w USC oświadczenie o uznaniu ojcostwa nienarodzonego dziecka. Matka potwierdza, że ojcem nienarodzonego dziecka jest mężczyzna, który uznał jego ojcostwo. Jeśli matka dziecka ukończyła 16 lat, ale nie ukończyła lat 18, zaświadczenie można złożyć wyłącznie przed sądem opiekuńczym.

Nadanie nazwiska i uznanie ojcostwa następują niezwłocznie po tym, gdy ojciec wystosuje zaświadczenie o ojcostwie, a matka nienarodzonego dziecka je potwierdzi. Zaświadczenie/oświadczenie kobiety i mężczyzny musi być uzupełnione o niezbędne dokumenty. Rodzaj dokumentów może być uzależniony od wymagań konkretnego Urzędu Stanu Cywilnego. Dlatego warto dowiedzieć się wcześniej o wymaganiach konkretnej jednostki USC. Aby sporządzić protokół, z pewnością należy przedłożyć dokumenty tożsamości ojca i matki. Dokumentem potwierdzającym tożsamość może być dowód osobisty bądź paszport. W wielu przypadkach należy także dostarczyć dokumenty dotyczące ciąży. Może być to zaświadczenie lekarskie bądź karta ciąży. Jeśli ojciec przedłożył wymagane przez USC dokumenty i wskazał oświadczenie/zaświadczenie o uznaniu ojcostwa, można spisać protokół o uznanie ojcostwa przed porodem. Sprawdź także ten artykuł na temat rozwodu i opieki nad dziećmi.