Rodzaje rozdzielności majątkowej i jej ustanowienie

Dobrowolna i przymusowa rozdzielność majątkowa

Podjęcie decyzji o ustanowieniu rozdzielności majątkowej oznacza, że każdy z małżonków będzie mieć do wyłącznej dyspozycji swój osobisty majątek. Oba majątki małżonków będą prawnie rozdzielone. Istnieje przy tym rozdzielność majątkowa dobrowolna oraz rozdzielność majątkowa przymusowa.

W pierwszym przypadku odpowiednia umowa między współmałżonkami zostaje podpisana w obecności notariusza, z czym związane są określone opłaty. Cennik uwzględnia czas podpisania umowy oraz wielkość majątku, jaki wchodzi w rachubę. Akt notarialny intercyzy może być wystawiony zarówno przed ślubem, jak i po zawarciu małżeństwa.

Poza notarialną formą intercyzy możliwe jest ustanowienie rozdzielności majątkowej na mocy orzeczenia sądowego. W trakcie małżeństwa, na wniosek jednego z małżonków, sąd w pewnych przypadkach ustanawia rozdzielność majątkową. Nie istnieje lista gotowych przesłanek do wydania orzeczenia i dlatego wniosek trzeba dobrze umotywować. Do ważnych powodów, które przekonują sąd o potrzebie ustanowienia rozdzielności majątkowej, należy:

  • rozrzutność i trwonienie wspólnego majątku przez jednego z małżonków,
  • rażąca niegospodarność,
  • zatrzymywanie całości majątku dla siebie,
  • rezygnacja współmałżonka z pomnażania wspólnego majątku,
  • alkoholizm jednego z małżonków,
  • faktyczna separacja małżonków.

Wnioskowanie o rozdzielność majątkową

Przyszli małżonkowie albo osoby po zawarciu małżeństwa mogą do umowy wprowadzać dowolne zapisy, o ile tylko nie są one sprzeczne z prawem. Dlatego nie istnieje wzorcowy wniosek i każdorazowo sporządza się go w kancelarii notarialnej. Do ustanowienia rozdzielności majątkowej należy przedstawić umowę intercyzy, dokumenty tożsamości zainteresowanych, dokumenty stwierdzające wycenę posiadanego majątku i odpis aktu małżeństwa (jeśli intercyza jest podpisywana po ślubie). Wniosek nie musi zawierać uzasadnienia ustanowienia rozdzielności majątkowej.

W przypadku przymusowej rozdzielności majątkowej następuje ona na mocy orzeczenia sądu. Cena za pozew wynosi 200 zł. Jeden z małżonków, mając uzasadnione obawy o stan wspólnego majątku, składa do sądu wniosek o ustalenie przymusowej rozdzielności majątku. Tego rodzaju procesy trwają zwykle dość długo, ponieważ musi odbyć się zwykle kilka spraw sądowych, zanim sąd ostatecznie ustali istnienie podstaw do orzeczenia rozdzielności.

Rozdzielność majątkowa może powstać w trakcie trwania małżeństwa. Rozwód albo unieważnienie małżeństwa również kończy się rozdziałem wspólnego majątku. Po rozwodzie jest to zwykle data uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. W trakcie rozwodu małżonkowie mają w zasadzie wspólność majątkową, a ewentualnie nabywane w tym czasie rzeczy stają się częścią majątku wspólnego.

Ile kosztuje rozdzielność majątkowa?

Koszty intercyzy przed ślubem

O tym, jakie koszty są związane z uzyskaniem rozdzielności majątkowej, decyduje fakt, czy wspólność majątkowa małżonków już zaistniała, czy są jeszcze formalnie przed ślubem. Opłaty podstawowe w kancelarii notariusza wynoszą 400 zł netto plus 23% podatku VAT. Jeśli wspólność majątkowa już istnieje, cennik notarialny uwzględnia również wielkość posiadanego majątku.

Podzielenie majątki między małżonkami, ślub a intercyza, jak chronic swoje pieniądze po ślubie
Akty prawne dotyczące rozdzielności majątkowej, pomoc prawna w przypadku podjęcia decyzji o rozdzielności majątkowej

Ile kosztuje rozdzielność majątkowa po ślubie?

Cena intercyzy w trakcie małżeństwa może być znacznie wyższa niż przedmałżeńskiej. Im większy majątek wspólny został zgromadzony, tym koszty umowy majątkowej w trakcie małżeństwa będą wyższe. Cennik w 2021 roku wygląda następująco:

  • wartość majątku pow. 3 tys. zł do 10 tys. zł – koszty 100 zł + 3% od nadwyżki pow. 3 tys. zł,
  • wartość majątku pow. 10 tys. zł do 30 tys. zł – koszty 310 zł + 2% od nadwyżki pow. 10 tys. zł,
  • wartość majątku pow. 10 tys. zł do 60 tys. zł – koszty 710 zł + 1% nadwyżki pow. 30 tys. zł,
  • wartość majątku pow. 60 tys. zł do 1 mln zł – koszty 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki pow. 60 tys. zł,
  • wartość majątku pow. 1 mln zł do 2 mln zł – koszty 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki pow. 1 mln zł,
  • wartość majątku pow. 2 mln zł – koszty 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki pow. 2 mln zł (maksymalnie 10 tys. zł). Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o prawie i przepisach.

Skutki rozdzielności majątkowej małżonków

Podpisanie u notariusza intercyzy, czyli umowy majątkowej małżeńskiej, i ustanowienie rozdzielności majątkowej, przede wszystkim chroni przed długami drugiej osoby. Wprawdzie po 2005 roku odpowiedzialność za długi współmałżonka uległa zmianie, niemniej jednak zrobienie intercyzy daje większe poczucie bezpieczeństwa. W obecnym stanie prawnym odpowiedzialność majątkiem wspólnym jest możliwa tylko, jeśli drugi małżonek wyraził zgodę na zaciągnięcie długu.

Rozwód albo unieważnienie małżeństwa również wiążą się z podziałem majątku, co znacznie upraszcza uprzednie zrobienie intercyzy. Rozdzielność majątkowa jest korzystna głównie wtedy, gdy jeden z małżonków zakłada działalność gospodarczą, wiążącą się z ryzykiem finansowym. Do sporządzenia intercyzy może też skłonić zawód współmałżonka obarczony odpowiedzialnością finansową za ewentualne błędy. Pewne koszty takiej umowy ujawniają się najwyraźniej przy rozliczaniu PIT: istnienie rozdzielności majątkowej wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia się z podatku dochodowego od osób fizycznych.

ikona podziel się Przekaż dalej