Rozwód kościelny – warunki, przebieg, czas trwania, procedury, porady adwokata
Pojęcie rozwodu kościelnego w prawie kanonicznym nie występuje. Zgodnie z kościelnym prawem związek małżeński jest nierozerwalny. Sąd może jedynie uznać unieważnienie małżeństwa. Do stwierdzenia nieważności małżeństwa muszą być wykazane określone powody. Chociaż rozwody kościelne w Polsce nie istnieją, to jak pokazuje doświadczenie, nawet wieloletnie małżeństwo wychowujące własne dzieci można uznać za niebyłe. Wygląda na to, że zasady można dosyć szeroko interpretować.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Unieważnienie małżeństwa – procedura rozwodu kościelnego
Jak napisać pozew rozwodowy do sądu biskupiego?
Ślub kościelny jest regulowany przez przepisy prawa kanonicznego, ma szczególnie wymiar duchowy. Jako związek sakramentalny łączy małżonków w sposób nierozerwalny i nie może być rozwiązany w sposób urzędowy. Również unieważnienie sakramentu małżeństwa nie wchodzi w rachubę, jako że tylko śmierć może rozwiązać węzeł małżeński. Jedynym sposobem na rozwód kościelny (dokładniej stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego) jest uznanie przez sąd diecezjalny małżeństwa za niebyłe.
Zasady uzyskania rozwodu kościelnego różnią się od zasad cywilnych, dlatego najlepiej jest wziąć do pomocy doświadczonego adwokata kościelnego, który doskonale wie, jak napisać pozew rozwodowy. Zanim wniosek do sądu biskupiego rozpocznie procedurę, należy przeanalizować możliwe warunki otrzymania unieważnienia małżeństwa. Adwokat kościelny sporządza wniosek-pozew o stwierdzenie nieważności małżeństwa i wraz z dodatkowymi dokumentami przekazuje do organu sądowego. Uznanie zasadności złożonego wniosku rozpoczyna właściwy proces o unieważnienie sakramentu małżeństwa.
W ciągu 15 dni pozwany współmałżonek udziela odpowiedzi na skargę powodową do sądu diecezjalnego. Ponieważ rozwody kościelne wywołują nie mniejsze emocje niż cywilne, druga strona również powinna skorzystać z pomocy odpowiedniego adwokata. Prawnik najlepiej oceni sytuację i wybierze możliwe rozwiązania.
Czas trwania i koszty uzyskania rozwodu kościelnego
Prawo kanoniczne określa, że „rozwód kościelny”, czyli proces o unieważnienie małżeństwa, powinien trwać nie dłużej niż 12 miesięcy w pierwszej instancji i 6 miesięcy w instancji drugiej. W praktyce w Polsce można liczyć się ze znacznym wydłużeniem terminów. Z jednej strony należy wziąć pod uwagę unikanie zeznań i niestawianie się na wezwania sądowe pozwanego współmałżonka, z drugiej zaś konieczne czasem dodatkowe materiały dowodowe.
Całość procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa przed sądem biskupim trwa zwykle dwa-trzy lata. Od 2015 roku istnieje wprowadzona przez papieża Franciszka procedura skróconego procesu kanonicznego (Processus brevior). Stwarza ona warunki otrzymania rozwodu kościelnego już w ciągu 45 dni. Ta procedura dotyczy przypadków prostych i oczywistych, potwierdzonych zwykle dokumentacją medyczną. Jednoosobowo decyzję podejmuje tutaj biskup.
Koszt unieważnienia małżeństwa kościelnego nie wygląda zbyt groźnie; bez honorarium adwokata jest to kwota rzędu 2000 zł. Dodatkowe koszty może generować usługa biegłego sądowego. Sąd kościelny bierze też pod uwagę sytuację materialną stron i udziela czasem zwolnienia z opłat procesowych częściowo lub w całości. Więcej na temat kosztów rozwodu kościelnego przeczytasz tutaj.
Rozwód kościelny (stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego) – powody stwierdzenia nieważności małżeństwa
Nieważność małżeństwa – przeszkody zrywające
Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku przedstawia tak zwane przeszkody zrywające, do których należą:
- młody wiek małżonków – poniżej 16 lat dla mężczyzny i poniżej 14 lat dla kobiety,
- uprzednia i trwała niemoc płciowa,
- zawarte wcześniej małżeństwo,
- związek między katolikiem i osobą niechrzczoną,
- posiadane świecenia kapłańskie,
- złożenie ślubu czystości w instytucie zakonnym,
- porwanie kobiety w celu zawarcia małżeństwa,
- zabójstwo współmałżonka z intencją poślubienia drugiej osoby,
- bliskie pokrewieństwo,
- powinowactwo w linii prostej,
- małżeństwo kobiety z synem lub ojcem swojego partnera albo mężczyzny z córką kub matką swojej partnerki – przyzwoitość publiczna,
- pokrewieństwo prawne w formie adopcji.
Nieważność małżeństwa – niezgodność konsensualna
- choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy,
- psychoza, nerwica, psychopatia,
- homoseksualizm, nimfomania, sadyzm, pedofilia, masochizm itp.,
- alkoholizm, narkomania, erotomania, hazard, itp.
Nieważność małżeństwa – wady zgody małżeńskiej
Zgoda małżeńska może być w momencie ślubu obarczona defektami, jak:
- brak koniecznej wiedzy o małżeństwie,
- zawarcie małżeństwa z inną osobą niż zamierzano,
- błąd co do określonych cech poślubionej osoby,
- zawarcie małżeństwa podstępem,
- symulacja zgody małżeńskiej,
- zawarcie małżeństwa pod presją.
Protokół przedślubny, czyli wywiad przedmałżeński
Wśród przygotowań do ślubu kościelnego jedną ze spraw do załatwienia jest wypełnienie obszernego formularza z kilkoma dziesiątkami szczegółowych pytań. Ów protokół przedślubny jest regulowany przez „Dekret ogólny o przeprowadzaniu rozmów kanoniczno-duszpasterskich z narzeczonymi przed zawarciem małżeństwa kanonicznego”. Zestaw pytań jest podzielony na pięć grup: dane osobowe, przeszkody małżeńskie, wady oświadczenia woli, ślub z osobami niewierzącymi i duszpasterska rozmowa z księdzem.
W kancelarii parafialnej każda ze stron odpowiada na pytania formularza oddzielnie, tak aby druga strona nie słyszała odpowiedzi. Po zebraniu całości danych kandydaci do zawarcia małżeństwa składają podpisy na protokole. Protokół przedślubny ma służyć do wykluczenia przeszkód, które mogłyby posłużyć do stwierdzenia nieważności małżeństwa.
Materiał zawiera linki sponsorowane