Znaczenie kolorów kabli elektrycznych - co oznaczają kolory przewodów w gniazdku, lampie, czy innych urządzeniach?

Opublikowano: 01.12.2023DrukujUdostępnij

Jakie znaczenie mają kolory przewodów elektrycznych?

Kolory kabli elektrycznych nigdy nie są przypadkowe. Zasady oznaczenia przewodów elektrycznych wynikają wprost z przepisów prawnych. W krajach Unii Europejskiej stosuje się dokument Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego HD 308 S2:2001. Naszym krajowym odpowiednikiem jest norma PN-HD 308 S2:2007, wydana przez Polski Komitet Normalizacyjny. Ową normę stosuje się w przypadku instalacji elektrycznych, układów rozdzielczych, zasilania ruchomych i stacjonarnych odbiorników elektrycznych, a także do przewodów sznurowych dedykowanych do odbiorników ruchomych. To od tych norm zależą kolory przewodów elektrycznych.

Polska norma PN-HD 308 S2:2007 dopuszcza różne oznaczenia kabli elektrycznych. Sposób barwienia jest uzależniony od ilości żył. Nie bez znaczenia pozostaje także kolejność, w której znajdują się przewody elektryczne.

Oznaczenie kabli elektrycznych – kolory przewodów fazowych

Warto podkreślić, że wszystkie przewody mają swoje symbole elektryczne. Przewód fazowy określamy symbolem L. Kolorystyczne oznaczenie przewodów fazowych jest dość zróżnicowane. Fazowe kable elektryczne są przeważnie barwione na kolor brązowy. Jednak niektórzy producenci stosują także inne kolory przewodów fazowych - czerwony, biały lub szary. Specyfika barwowa zależy od preferencji producenta, a także od ilości żył przewodów fazowych. Niedopuszczalne są jedynie takie kolory przewodów fazowych, jak zielony, żółty i niebieski. Te kolory kabli elektrycznych są zarezerwowane dla innych przewodów.

Warto pamiętać, że przewód fazowy w instalacjach elektrycznych jest bezpośrednio połączony z cewką transformatora. Napięcie prądu w obwodach wynosi 230 V, a porażenie może być bardzo niebezpieczne. Dlatego przed dotknięciem przewodów fazowych należy upewnić się, że wyłącznik nadprądowy został poprawnie odłączony.

Oznaczenie kabli elektrycznych – przewód ochronny

Jak sama nazwa wskazuje, przewód ochronny ma za zadanie stanowić barierę, która zabezpiecza człowieka przed porażeniem. Oznaczenia przewodów ochronnych muszą być bardzo dokładne. Ich symbole elektryczne wyraża skrót PE. Przewód ochronny posiada też jednorodne kolorystyczne oznaczenia przewodów elektrycznych. Wszystkie normy wskazują, że jedynym dopuszczalnym rozwiązaniem jest żółto zielone kolory przewodów ochronnych.

Przewód ochronny nie jest niezbędny do prawidłowego obiegu prądu w instalacjach elektrycznych. Jego zadaniem jest jednak ochrona użytkowników. Prąd w instalacjach elektrycznych zawsze wybiera drogę najniższego oporu. W przypadku uszkodzenia urządzeń elektrycznych owa droga biegnie przez obudowę. Po dotknięciu urządzenia użytkownik może zostać porażony prądem. Przewód ochronny stanowi tu skuteczne zabezpieczenie. W przypadku awarii instalacji prąd biegnie bezpośrednio po kablu ochronnym, wybierając najmniejszą linię oporu. Przewód ochronny może odprowadzić energię bezpośrednio do ziemi lub zostać podpięty pod neutralne kable elektryczne.

Kolory przewodów elektrycznych – przewód neutralny

W przypadku przewodów neutralnych stosujemy symbole elektryczne N. Neutralne przewody elektryczne są bezpośrednio podłączone z neutralnym punktem transformatora elektrycznego. Zatem teoretycznie napięcie w obwodach powinno być zerowe. Jednak w praktyce należy zachować szczególną ostrożność. Wystarczy, że elektryk nie zastosował się do powszechnych norm i wykonał prace według własnej koncepcji. Nieprawidłowo podłączony przewód neutralny może już przenosić energię elektryczną. Dlatego przed pracą z tego typu kablami trzeba upewnić się, czy w instalacjach nadal płynie prąd.

Warto też pamiętać, że neutralne kable elektryczne zawsze są wyróżnione kolorem niebieskim. Nie ma możliwości, aby producent zastosował tutaj inne kolory przewodów.

Jakie są kolory kabli elektrycznych prądu stałego?

Oznaczenia kabli elektrycznych prądu stałego są bardzo czytelne i generalnie sprowadzają się jedynie do trzech barw.

• Barwę czerwoną mają oznaczenia przewodów elektrycznych z potencjałem dodatnim
• Kable elektryczne z potencjałem ujemnym zostają oznaczone kolorem czarnym, bądź niebieskim.

W Polsce i Unii Europejskiej nie stosuje się innych oznaczeń dla kabli prądu stałego. Nie ma zatem żadnych wątpliwości co do rozróżnienia oznaczeń barwowych.

Oznaczenia kabli elektrycznych w instalacjach starszego typu

W niektórych starszych instalacjach elektrycznych spotykamy jeszcze nieco odmienne rozwiązania. Przewody elektryczne mogą mieć odmienne przeznaczenie i symbole elektryczne. Należą do nich:

• Przewód ochronno-neutralny – łączy zadania przewodu ochronnego PE oraz przewodu neutralnego N. Oznaczamy go symbolem PEN. Tego rodzaju kable elektryczne wymagają zdwojonego uziemienia, rozciągniętego wzdłuż przebiegu linii zasilającej. Oznaczenia kabli elektrycznych są takie same jak w przypadku przewodu ochronnego i przybierają barwę żółto zieloną. W instalacjach starego typu stosowano też barwę niebieską, jednak takie oznaczenie jest obecnie rzadko spotykane. Znacznie częściej można zobaczyć instalacje oznaczoną naprzemiennymi żółtymi i zielonymi pasami. Sama końcówka kabla ochronno-neutralnego jest zazwyczaj oznaczona kolorem niebieskim.
• Przewód zerowy – spotykany w bardzo starych instalacjach elektrycznych. Stosowano go wtedy, gdy instalacje elektryczne nie posiadały jeszcze przewodów neutralnych oraz ochronnych. W instalacji znajdował się jedynie przewód fazowy oraz uziemiony przewód zerowy, który można było rozpoznać po niebieskim zabarwieniu. Obecnie przewód zerowy nie znajduje już zastosowania w instalacjach elektrycznych.

Niestandardowe kolory przewodów elektrycznych

Powyżej opisaliśmy wszystkie standardowe oznaczenia kabli elektrycznych, które można spotkać w instalacjach mieszkań i domów jednorodzinnych. Jednak niekiedy możemy też odnaleźć niestandardowe kolory kabli elektrycznych. Poniżej wskażemy niektóre niestandardowe kolory przewodów elektrycznych:

• Przewód granatowy – niekiedy spotykany w obwodach niskonapięciowych. Granatowe kable elektryczne zazwyczaj wskazują żyły kierunkowe, a także obwody sterujące, przeznaczone do przesyłania prądu stałego.
• Przewód biały – czasem spotykany w instalacjach starszego typu. Kolor biały oznacza przewód neutralny.
• Przewód pomarańczowy – tego rodzaju kolory kabli elektrycznych mogą oznaczać przewód fazowy.
• Przewód żółty – zastosowanie tego koloru w instalacjach elektrycznych jest niedopuszczalne ze względu na możliwość pomyłki z kablem ochronnym. Barwę żółtą spotykamy czasem w oznaczeniu szynoprzewodów elektrycznych. Czasem jest to też kolor stosowany do oznaczenia przewodów elektrycznych niskiego napięcia.
• Przewód zielony – nie jest dozwolony w instalacjach elektrycznych, z takich samych powodów jak kabel żółty. Możemy go jednak spotkać w oznaczeniu szynoprzewodów elektrycznych.
• Przewód turkusowy – takie kolory kabli elektrycznych oznaczają przeważnie przewód fazowy.
• Przewód brązowy – podobnie jak turkusowy oznacza przewód fazowy.

Podłączamy przewody instalacji elektrycznej do włącznika światła

Poznaliśmy już wszystkie kolory kabli elektrycznych i wiemy, że kolory kabli w gniazdku mają znaczenie. Zatem możemy przystąpić do rozpoczęcia drobnych modernizacji (np. do montażu nowego włącznika światła). Wszystkie prace nad instalacją elektryczną rozpoczynamy od wyłączenia zasilania. Demontaż starego włącznika rozpoczynamy dopiero wtedy, gdy upewnimy się że prąd w obwodach został wyłączony.

W drugim etapie zdejmujemy klawisz włącznika. To właśnie pod nim znajdują się śruby mocujące, które należy częściowo wykręcić.  Następnie rozluźniamy zaciski przewodów elektrycznych i wyjmujemy je.

Po zdemontowaniu starego włącznika oceniamy jakość końcówek kabli elektrycznych. Jeśli wszystko jest w porządku, wsuwamy je w zaciski nowego włącznika. Na obudowie włącznika powinien znajdować się symbol kabla elektrycznego. Zwróćmy na to szczególną uwagę i dopilnujmy, by każdy kolor kabla znajdował się we właściwym miejscu. W niektórych włącznikach nie ma miejsca na kabel ochronny. Wystarczy go lekko zagiąć i pozostawić luźno. Jeśli nie mamy pewności co do jakości wykonania całej instalacji, przyda się dodatkowa izolacja kabla ochronnego.

Po zamontowaniu wszystkich końcówek wsuwamy nowy włącznik w otwór puszki. Ustawiamy go poziomo i pilnujemy, by przewody nie wysunęły się z zacisków. Na koniec lekko dokręcamy mocowania i sprawdzamy poprawność działania włącznika. Jeśli wszystko jest w porządku możemy już przytwierdzić mocowania na stałe.