Jak zrobić uziemienie w starej instalacji? Praktyczny poradnik
W wielu starszych domach można natrafić na instalacje elektryczne bez uziemienia. Niestety taka instalacja nie spełnia standardów bezpieczeństwa i najlepiej byłoby ją wymienić na nową. W niektórych przypadkach inwestorzy nie decydują się na kompleksową modernizację instalacji w całym domu. Opcją pośrednią jest wykonanie uziemienia. Jak zrobić uziemienie w starej instalacji i ją prawidłowo podłączyć? Odpowiadamy na najczęściej pojawiające się pytania.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Rodzaje sieci elektrycznych, które można spotkać w domu
W typowym domu jednorodzinnym można znaleźć cztery rodzaje instalacji elektrycznych. Każda z nich została oznaczona innym symbolem.
- Instalacja typu TN-C – to instalacja elektryczna nieposiadająca instalacji uziemiającej.
- TN-C-S – oznacza instalację elektryczną z osobną izolacją uziemiającą w obrębie domu. Przewody neutralne oraz ochronne zostają połączone w rozdzielnicy.
- TT – instalacja elektryczna z osobnym uziemieniem, występującym w innym miejscu niż punkt neutralny transformatora.
- TN-S – to instalacja elektryczna z osobnym uziemieniem, wykonanym w tym samym miejscu, co punkt neutralny transformatora.
W starszym domu często spotyka się instalacje bez uziemienia, oznaczane symbolem TN-C. Poszczególne układy różnią się od siebie pod względem powiązania przewodu neutralnego z przewodem ochronnym. W przypadku układu TN-C (instalacje elektryczne starszego typu) nie mamy rozróżnienia na przewody neutralne (N) i przewody ochronne (PE). W ich miejscu stosowano jeden przewód ochronno- neutralny o oznaczeniu PEN. W instalacjach typu TN-C występuje ochrona przed porażeniem elektrycznym, uzyskana poprzez połączenie części przewodzących za pomocą przewodu neutralnego (PEN).
W instalacji konieczne jest uwzględnienie kolejności przyłączania przewodu PEN. Powinien być on podłączony w pierwszej kolejności do części przewodzącej bądź do styku ochronnego w gniazdku.
Instalacja zapewnia podstawowy poziom ochrony. Przewód neutralny jest uziemiony, jednak brakuje przewodu ochronnego. W przypadku przerwania lub uszkodzenia przewodu neutralnego brakuje dodatkowej ochrony. Po uszkodzeniu przewodu może dojść do przerwania obwodu elektrycznego, jednak brak uziemienia zwiększa ryzyko przedostania się napięcia z przewodu fazowego na obudowę podłączonego do gniazdka urządzenia.
Jak zrobić uziemienie w starej instalacji, jak je podłączyć?
Różnicówka w układzie TN-C i TN-C-S
Jeśli w naszym domu znajduje się instalacja dwuprzewodowa typu TN-C, wówczas różnicówka nie jest najlepszym rozwiązaniem. Urządzenie różnicowo prądowe (różnicówka) nie powinno być przyłączane do instalacji typu TN-C. Dzieje się tak dlatego, iż typowy przewód PEN pełni funkcję przewodu ochronnego, jak i neutralnego. W związku z tym obowiązują go wymagania dotyczące przewodu neutralnego oraz wymagania dotyczące oddzielnego przewodu ochronnego.
Przewody ochronne nie mogą być przerywane i nie powinno stosować się w nich żadnych urządzeń rozłączających. Tak zwana różnicówka (RCD) została wymieniona w normie z 2021 roku PN-HD 60364-4-41. W normie znajdujemy poniższą informację:
„Wyłącznik różnicowoprądowy nie powinien być stosowany w układzie TN-C”.
Różnicówka zamontowana w instalacji typu TN-C nie będzie działała poprawnie i nie zabezpieczy urządzeń elektrycznych. W starszym mieszkaniu lub domu jednorodzinnym możemy także natrafić na instalację typu TN-C-S, w którym różnicówka może być podłączona. Według wspomnianej wyżej normy, różnicówka podłączona w układzie TN-C-S wymaga wykorzystywania przewodu neutralno-ochronnego po stronie odbioru. Połączenie przewodu ochronnego z przewodem PEN musi być wykonane po stronie zasilania wyłącznika. Co więcej, różnicówka powinna być stosowana wraz z dodatkowym zabezpieczeniem nadprądowym, zgodnie z normą PN-IEC 60364-4-4
Jak zrobić uziemienie w starej instalacji elektrycznej? Jak je podłączyć?
Uziemienie najlepiej podłączyć już na etapie rozprowadzania instalacji w domu. Stworzenie uziemienia w starszym budynku jest dużo trudniejsze, ale możliwe do wykonania. Do prac wykorzystuje się uziemienie otokowe. Jest to najczęściej stosowane uziemienie sztuczne, które może wykorzystywać pręty, druty, kształtowniki lub stalowe taśmy z przewodzącymi powłokami ochronnymi.
Jak zrobić uziemienie w starej instalacji? W tym przypadku nie możemy już wykonać uziemienia fundamentowego. W celu stworzenia uziemienia otokowego wykopujemy dół na obwodzie budynku. Dół powinien mieć około 60 cm głębokości i znajdować się minimum 1 metr od budynku. W przypadku uziemienia o zabezpieczeniu przeciwprzepięciowym stosuje się wykopy o głębokości przekraczającej poziom przemarzania gruntu. Wspomniany poziom jest z kolei uzależniony od regionu naszego kraju.
W następnym etapie tworzymy uziom z metalowej taśmy (wykonanej z ocynkowanej stali). Zadaniem taśmy jest stworzenie zamkniętego układu, który łączymy z uziemieniem odgromowym. Jeśli uzyskanie zamkniętego układu nie jest możliwe, możemy też zastosować uziomy pionowe, wykonane z umieszczonych w podłożu prętów.
Wszystkie punkty domowej instalacji elektrycznej uzupełniamy o przewód ochronny. W typowej instalacji uziemiającej znajduje się opisany wyżej uziom, przewody uziemiające, które łączą urządzenia z pozostałymi elementami uziemienia. Instalacja wymaga także wykonania przewodów uziomowych, które znajdują się w gruncie i łączą uziom z przewodami uziemiającymi. Kolejnym elementem instalacji jest zacisk pobierczy, łączący przewód uziomowy z przewodem uziemiającym. Ostatni element to szyna uziemiająca. Jej zadaniem jest umożliwienie połączenia wyrównawczego pomiędzy uziomem a elementami przewodzącymi. Sprawdź także ten artykuł z poradami, jak zrobić uziemienie.
A może zerowanie gniazdka? Jak je podłączyć?
Zabezpieczenie instalacji elektrycznej w domu można wykonać przy pomocy zerowania. Proces zerowania gniazdka zabezpiecza sprzęty przed przebiciem. W przypadku awarii instalacji nastąpi samoczynne odłączenie zasilania. Dlatego nazwa zerowanie jest często określana zamknięciem pętli. Warto przy tym pamiętać, że zerowanie możemy podłączyć jedynie przy instalacjach o napięciu nieprzekraczającym 500 V, w sieciach typu TN.
Zerowanie nie oznacza uziemienia instalacji, jednak okazuje się równie skuteczną alternatywą. W uziemieniu stosuje się przewód połączony z gruntem. Dzięki temu zabezpieczamy instalację przed negatywnym wpływem awarii (np. przed przebiciem). Zerowanie wykonujemy poprzez zamontowanie przewodu fazowego z lewej strony kostki gniazdka elektrycznego. Przewód niebieski należy przymocować do bolca. Następnie wykonuje się mostkowanie do zacisku neutralnego z bolca. Jest to uproszczony sposób wykonania zerowania gniazdka elektrycznego w domu lub w mieszkaniu z instalacją TN o napięciu nieprzekraczającym 500 V.
Wiesz już, jak zrobić uziemienie w starej instalacji i jak podłączyć zerowanie gniazdka elektrycznego. Jeśli chcesz uzyskać więcej praktycznych wskazówek, zapoznaj się z pozostałymi artykułami w naszym serwisie. Dowiesz się z nich między innymi, jaka lampa do kuchni będzie modnym i praktycznym rozwiązaniem. A może zainteresuje Cię również odpływ liniowy, jaki spadek powinien uwzględniać?