Łączniki instalacyjne w domowej instalacji elektrycznej

Włącznik światła w domu o dwóch lub więcej kondygnacjach

W domowej instalacji elektrycznej stosowany jest zwykle wyłącznik pojedynczy jednobiegunowy. Zasada działania jest prosta: wchodząc do pomieszczenia zapala się nim światło, a wychodząc – tym samym wyłącznikiem gasi. Podwójny przełącznik, dwubiegunowy albo świecznikowy, pozwala na włączenie tylko części żarówek w dużym żyrandolu, albo – w razie potrzeby – pełne oświetlenie. W jednym i drugim przypadku zapalanie i gaszenie światła odbywa się tym samym wyłącznikiem.

Kiedy w nocy trzeba zejść z piętra na parter albo odwrotnie, zapalenie światła na schodach włącznikiem jednobiegunowym byłoby oczywiście proste, gorzej natomiast ze zgaszeniem. W takim wypadku z pomocą przychodzi instalacja schodowa i włącznik schodowy, a ściśle biorąc para takich włączników. Jeden zostaje zamontowany na piętrze, a drugi na parterze przy zejściu ze schodów.

Przełączenie jednego z wyłączników schodowych powoduje zmianę całego obwodu z zamkniętego na otwarty albo odwrotnie. Taka instalacja schodowa umożliwia zapalenie światła przed wejściem na schody i zgaszenie drugim wyłącznikiem. Można sobie wyobrazić różne sytuacje:

  • Długi korytarz – zapala się światło na początku korytarza, a gasi na jego końcu.
  • Schody – po zapaleniu światła przed wejściem na schody, gasi się na górze albo na dole.
  • Ciąg komunikacyjny (np. piwnica-garaż) – światło zapala się przed sobą i gasi na końcu.

Łącznik krzyżowy – możliwość sterowania oświetleniem co najmniej z trzech miejsc

Łącznik krzyżowy, albo wyłącznik krzyżowy, umożliwia włączanie i wyłączanie światła z kilku różnych miejsc. W mieszkaniu wielopoziomowym często zachodzi potrzeba gaszenia i zapalania oświetlenia na przykład z poziomu piwnicy, parteru, piętra i poddasza. Przełącznik schodowy na początkowym i końcowym poziomie nie rozwiąże tego problemu. Taka instalacja wymaga kombinacji wyłączników schodowych i krzyżowych.

Zasada działania instalacji nie jest szczególnie skomplikowana: żaden wyłącznik krzyżowy nie jest łącznikiem samodzielnym i musi mieć połączenie z łącznikami schodowymi. Niejako z definicji łącznik krzyżowy montowany jest między dwa łączniki schodowe.  Ponieważ każdą instalację, nie tylko elektryczną, można rozbudowywać, tak więc i tutaj można dodawać kolejne łączniki krzyżowe (spotykane czasem określenie „gniazdo krzyżowe” nie znajduje uzasadnienia).

Jeśli plan przewiduje sterowanie światłem z czterech miejsc w domu, trzeba będzie zamontować dwa łączniki schodowe i dwa łączniki krzyżowe między nimi. W przypadku pięciu albo przykładowo sześciu takich punktów sterowania, do dwóch włączników schodowych należałoby dołączyć trzy albo cztery włączniki krzyżowe. Oczywiście, wiąże się to z koniecznością poprowadzenia odpowiednio dużej liczby przewodów i połączeń, co jednak fachowca-elektryka z doświadczeniem nie stanowi problemu. Jeśli szukasz firmy, która wykona u ciebie instalację grzewczą, wypełnij ten krótki formularz i zyskaj dostęp do ofert.

Łączniki krzyżowe nie pracują samodzielnie

Schemat łączenia łączników krzyżowych ze schodowymi

Najprostszy schemat takiej instalacji to połączenie przewodów wychodzących z łącznika schodowego z zaciskami wejściowymi łącznika krzyżowego. Następnie przewody trafiają z zacisków wyjściowych tego łącznika na zaciski wejściowe drugiego łącznika schodowego. Tak klasycznie połączone dwa rodzaje łączników instalacyjnych pozwalają na sterowanie zapalaniem i gaszeniem źródła światła, na przykład żyrandola, z trzech kondygnacji – jeśli po jednym łączniku zainstalowano przykładowo na poddaszu, na piętrze i parterze.

Schemat nie musi się oczywiście ograniczać do trzech zaledwie punktów. Liczba łączników krzyżowych może dowolna. Zależy to wyłącznie od planów, z ilu miejsc w domu dany układ elektryczny ma być załączany.

Podobnie jak włącznik schodowy, tak samo i łącznik krzyżowy może być zastosowany jako podwójny. W obu przypadkach chodzi o optymalizację miejsca montażu; mniej miejsca zajmuje wersja podwójna niż dwa elementy pojedyncze. Ma to zastosowanie w przypadku, kiedy lampa posiada co najmniej dwie żarówki (albo dwie grupy żarówek) i każda z żarówek (grup) ma być zapalana oddzielnym przyciskiem. Skutek będzie taki, że jednym przyciskiem da się zapalić przykładowo dwie żarówki, drugim trzy żarówki, a naciśnięcie obu przycisków rozjaśni cały żyrandol.

Nawiasem mówiąc, na obudowie znajdują się zwykle wskazówki sygnalizujące sposób połączenia. Strzałka skierowana do wnętrza wyłącznika wskazuje na podłączenie przewodu zasilającego – wejścia. Inna strzałka wskazująca kierunek na zewnątrz, symbolizuje wyjście z wyłącznika. W przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem schematu instalacji, najlepiej zwrócić się o pomoc do doświadczonego elektryka.

Przykładowe ceny łączników krzyżowych

Cena łącznika krzyżowego może się wahać w szerokim zakresie w zależności od rodzaju elementu:

  • wyłącznik krzyżowy Legrand – 14,50 zł,
  • wyłącznik krzyżowy Aria Ospel – 21,40 zł
  • wyłącznik krzyżowy podświetlany Legrand – 44,61 zł,
  • wyłącznik krzyżowy podświetlany Sistena Life Legrand – 85,58 zł,
  • wyłącznik krzyżowy Decento – 321,48 zł,
  • wyłącznik dotykowy podwójny, krzyżowo-schodowy – 146,70 zł.

Zanim każdy dom stanie się Smart Home

W pełni zautomatyzowany i bezprzewodowo sterowany dom, czyli po prostu „inteligentny dom”, z pewnością nieprędko stanie się udziałem większości właścicieli nieruchomości. Można spokojnie przyjąć, że także w przyszłości wszelkiego rodzaju łączniki instalacji elektrycznej, w tym łączniki krzyżowe, będą pełnić ważną rolę.

Oznacza to, że również w nowoczesnych domach występują i nadal będą występować wyłączniki schodowe. Zapalenie i zgaszenie jednej żarówki na dole i na górze schodów z reguły nie sprawia kłopotu, ale co zrobić, jeśli jedno światło trzeba będzie włączać z większej liczby miejsc? W takim wypadku zarówno dzisiaj, jak i w przyszłości, przyjdzie z pomocą niezawodny łącznik krzyżowy.

ikona podziel się Przekaż dalej