Co oznaczają symbole elektryczne na schematach - wyjaśniamy oznaczenia

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Katarzyna BarczykDrukujUdostępnij

Symbole elektryczne przewodów, linii oraz połączeń w projektach

Oznaczenia przewodów znajdują się na niemal wszystkich schematach instalacji elektrycznych. Każdy typ okablowania, linii oraz połączeń posiada własny symbol rysunkowy. Poniżej podpowiemy, co oznaczają najważniejsze symbole graficzne, które można spotkać w schematach instalacji elektrycznych.

• 1 - to podstawowe symbole elektryczne, oznaczające przewód, kabel lub linię przesyłową.
• 2 – takie oznaczenie przewodów wskazuje na przewód elastyczny.
• 3 – to podstawowe elektryczne symbole, oznaczające przewód ochronny PE.
• 4 – kolejne podstawowe oznaczenie przewodów, oznaczające kabel neutralny N.
• 5 – takie symbole graficzne oznaczają przewód ochronno neutralny PEN – spotykany w budownictwie starszego typu.
• 6 – linia trójfazowa wyposażona w przewód neutralny oraz przewód ochronny.
• 7 – oznacza zasilanie linii telekomunikacyjnej prądem stałym.
• 8 – symbol graficzny oznacza zasilanie linii telekomunikacyjnej prądem zmiennym.
• 9 – takie symbole graficzne oznaczają linie powietrzną.
• 10 – oznaczenie linii podziemnej.
• 11 – takie elektryczne symbole oznaczają odgałęzienie od przewodu.
• 12 – schematy elektryczne często posiadają takie oznaczenie graficzne. Jest to podstawowy symbol zacisków i połączeń rozłączanych.
• 13 – oznaczenia elektryczne stałych połączeń przewodów elektrycznych.
• 14 – grafika wskazuje na obecność listwy zaciskowej.
• 15 – to linia schodząca w dół.
• 16 – oznaczenie elektryczne linii biegnącej ku górze.

Najważniejsze symbole PNE stosowane w domowych instalacjach elektrycznych

Symbole PNE to oznaczenia Polskiej Normy Energetycznej. Poniżej przedstawimy najważniejsze symbole graficzne, które stosuje się na schematach domowych instalacji elektrycznych.

• 1 – to symbole graficzne oznaczające łącznik pojedynczy.
• 2 – symbole graficzne oznaczające łącznik podwójny.
• 3 – symbole elektryczne oznaczające wielopozycyjny łącznik jednobiegunowy.
• 4 – symbole elektryczne oznaczające łącznik dwubiegunowy.
• 5 – to przełączniki jednotorowe.
• 6 – symbol elektryczny oznaczający łącznik przyciskowy.
• 7 – elektryczne symbole podświetlanych łączników przyciskowych.
• 8 – symbole elektryczne łączników przyciskowych wyposażonych w zabezpieczenie. Mogą to być przyciski przeciwpożarowe lub przyciski z systemem ochronnym, zabezpieczającym przed przypadkowym wciśnięciem.
• 9 – popularny symbol oznaczający gniazdo elektryczne typu 2p.
• 10 – kolejny symbol oznaczający gniazdo elektryczne. Tym razem jest to gniazdo z uziemieniem 2p+Z.
• 11 – elektryczne symbole oznaczające oprawę świetlną (np. lampę sufitową).
• 12 – elektryczne symbole oznaczające oprawę na lampę fluorescencyjną.
• 13 – oznaczenie elektryczne wentylatorów.
• 14 – oznaczenia elektryczne podgrzewaczy wody.
• 15 – symbol oznaczający licznik energii elektrycznej.

Dystrybucja mocy, podstawowe oznaczenia i symbole elektryczne

Dystrybucja mocy posiada kilka podstawowych oznaczeń graficznych. W poniższej tabeli znajdują się symbole mocy, które możemy spotkać na schematach instalacyjnych.

• 1 – symbol elektryczny oznaczający autotransformator.
• 2 – symbol elektryczny oznaczający autotransformator, może być stosowany zamiennie z poprzednim.
• 3 – elektryczne symbole oznaczające cewkę z rdzeniem.
• 4 – elektryczne symbole określające transformator trójzwojeniowy.
• 5 – oznaczenia elektryczne transformatora trójfazowego.
• 6 – oznaczenie elektryczne transformatora mocy typu SN/WN.
• 7 – kolejne symbole graficzne transformatora mocy typu SN/WN.
• 8 – oznaczenie elektryczne transformatora NN.

Niskie napięcie i podstawowe symbole graficzne na schematach elektrycznych

Instalacje elektryczne, które charakteryzuje niskie napięcie posiadają wiele oznaczeń graficznych. Najczęściej spotykane przedstawimy w poniższej tabeli.

• 1-  symbole elektryczne określające bezpiecznik.
• 2 – symbole elektryczne określające blok różnicowy.
• 3 - cewka dwózwojnikowa.
• 4 – symbol graficzny cewki przekaźnika.
• 5 – oznaczenie graficzne filtrów RC.
• 6 – symbol oznaczający gniazdo 1F+N.
• 7 -  symbol graficzny gniazda 1F+N+E.
• 8 – symbol graficzny neonówki.
• 9 – oznaczenie elektryczne odłącznika  prądu.
• 10 – oznaczenie przekaźnika magnetycznego, przystosowanego pod niskie napięcie.
• 11 – symbole graficzne przekaźników termicznych.
• 12 – symbol elektryczny oznaczający przycisk bezpieczeństwa.
• 13 – symbol elektryczny oznaczający rozrusznik autotransformatorowy.
• 14 -symbol elektryczny oznaczający rozłącznik.
• 15 – symbole graficzne silników prądu stałego.
• 16 – symbol elektryczny uziemienia ochronnego.

Napięcie - symbole elektryczne

Napięcie elektryczne to różnica potencjałów występujących między dwoma punktami pola elektrycznego bądź obwodu. Napięcie wyrażamy symbolem U i obliczamy za pomocą uniwersalnego wzoru:

Symbole mocy na rysunku elektrycznym

Domowe instalacje elektryczne muszą zapewniać odpowiednią moc przyłączeniową. Jej wartość powinna być większa od sumy mocy potrzebnej do zasilenia wszystkich odbiorników elektrycznych. Jeśli dystrybucja mocy będzie zbyt niska, instalacje elektryczne nie będą w stanie jednocześnie zasilić wszystkich urządzeń. Do określenia optymalnej wartości mocy przyłączeniowej stosujemy tak zwany współczynnik jednoczesności. Uwzględniamy w nim zapotrzebowanie energetyczne wszytkich urządzeń, które mogą pracować jednocześnie (lodówki, kuchenki, mikrofalówki, zmywarki itp).

Symbole mocy w instalacji elektrycznej określamy literowo:

• Pi – moc zainstalowana.
• Kz – współczynnik zapotrzebowania na energię elektryczną.
• Pp – moc zapotrzebowania.
• Is – natężenie prądu szczytowego.

Obliczenia mocy i podstawowe symbole elektryczne dwg znajdziemy w załączeniu do projektów budowlanych. Zaleca się by moc zapotrzebowania elektrycznego została obliczona przez doświadczonego fachowca. Wiele doświadczonych firm oferuje usługi elektryczne w zakresie projektowania instalacji elektrycznej i obliczania mocy przyłączeniowej.

Symbole elektryczne diod, rezystorów i tranzystorów

Diody, rezystory oraz tranzystory są podstawowymi elementami instalacji elektronicznych. Poniżej przedstawimy schematy graficzne najczęściej stosowanych elementów.

• 1 – grafika oznacza rezystor, zwany także opornikiem.
• 2 – oznaczenie graficzne potencjometru. Jego symbol przypomina oznaczenie rezystora. Jedyną istotną różnicą są strzałki, które wskazują podział całkowitej rezystencji.
• 3 – symbole graficzne kondensatora – przy symbolu zazwyczaj znajduje się wartość maksymalnego napięcia pracy.
• 4  - symbol elektryczny transformatora. Oznaczenie graficzne może się nieznacznie różnic w zależności od specyfiki uzwojenia transformatora.
• 5 – bezpiecznik – prawie wszystkie instalacje elektryczne posiadają bezpiecznik. Jego symbol graficzny może nieznacznie odbiegać od zaprezentowanego w tabeli.
• 6 – to tranzystor npn – stosujemy go do wzmacniania bądź przełączania sygnałów. Tranzystor typu npn posiada trzy końcówki. Pierwsza (oznaczona symbolem E) to emiter. Druga końcówka z symbolem B to baza. Ostatnia końcówka (C) oznacza kierunek przepływu prądu.
• 7 - tranzystor typu pnp – jego oznaczenia są takie same jak w przypadku tranzystorów npn. Jedyną różnicą jest kierunek przepływu energii elektrycznej.
• 8 – tranzystor JFET  - czyli polowy tranzystor złączowy.
• 9 – graficzne oznaczenie diody – strzałka na rysunku oznacza kierunek przepływu energii elektrycznej.
• 10 – dioda Zenera – charakteryzuje ją polaryzacja pracy w kierunku zaporowym. Dzięki temu dioda zenera osiąga specjalne napięcie (tzw. napięcie Zenera).
• 11 – dioda pojemnościowa – znajduje swoje zastosowanie w układach automatycznej regulacji częstotliwości. Jej pojemność zależy od siły napięcia przyłożonego w kierunku zaporowym.
• 12 – oznaczenie graficzne diody elektroluminescencyjnej, popularnie nazywanej diodą LED.

Sprawdź także, jakie są standardowe kolory przewodów elektrycznych.