Zawór czterodrożny do C.O. – rodzaje, cena, zastosowanie, opinie, porady

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Maciej PolubiewskiDrukujUdostępnij

Zawór czterodrożny – czym jest i jakie pełni funkcje?

Czym jest czterodrogowy zawór mieszający?

Zawór mieszający czterodrogowy to element, którego zadaniem jest regulacja przepływu cieczy lub gazu. Jak sama nazwa wskazuje, zawór czterodrogowy ma cztery porty na wejścia rur, jak i wewnętrzny element o regulowanym położeniu. Zawór mieszający do C.O. nadaje się do wszystkich typów kotłów. Głównie stosuje się go jednak w kotłach na paliwo stałe, z automatycznym lub ręcznym mechanizmem. Poza tym zawór czterodrogowy jest optymalny do wszystkich systemów grzewczych.

Budowa i działanie zaworu mieszającego z czterema portami pozwala na przestawianie wewnętrznego elementu o regulowanym położeniu w taki sposób, aby ciecze z biegów mieszały się w odpowiednich proporcjach lub całkowicie odcinać oraz przełączać obiegi.

Jako że głównie stosuje się go do C.O. w instalacjach wykorzystujących kotły na paliwa stałe, ich cechą charakterystyczną jest fakt, że kiedy nie pracują one z pełną mocą, na wymienniku ciepła osadza się para wodna ze spalin. Powstaje wówczas tzw. kwaśna ciecz, co jest kluczowe z punktu widzenia korozji niskotemperaturowej. Dlatego wielokrotnie urządzenia grzewcze wykonane są z blachy odpornej na wysoką temperaturę, której brak jednak odporności na substancje o kwaśnym odczynie. Dobrym przykładem takiego materiału jest żeliwo. Jeśli planujesz zlecić wykonanie instalacji grzewczej specjaliście, wypełnij ten krótki formularz i sprawdź oferty najlepszych wykonawców.

Jakie funkcje spełnia zawór czterodrożny w C.O.?

Zwracając uwagę na budowę, działanie i schemat montażu zaworu czterodrogowego, należy zauważyć, że zasadniczo spełnia on dwie podstawowe funkcje:

• miesza ciepłą wodę z kotła z chłodniejszą wodą powracającą z instalacji grzewczej – w ten sposób możliwa jest regulacja temperatury wody grzewczej do potrzeb systemu grzewczego. Łatwo w ten sposób uzyskać wyższą temperaturę w podgrzewaczu w porównaniu do wody w grzejnikach. Dzięki temu instalacja centralnego ogrzewania pozwala zmniejszyć temperaturę pomieszczenia bez utraty temperatury na kotle.
• chroni kocioł przed niskotemperaturową korozją – dzięki temu kotły mają dłuższą żywotność. Jako że różnica temperatury wody wyjściowej z kotła względem wody powrotnej jest minimalizowana, można uniknąć punktu rosy.

Budowa, schemat montażu i działanie zaworu mieszającego

Regulowanie ręczne czy zawór z siłownikiem?

Wysoka temperatura cieczy nie zawsze jest obowiązkiem, co na przykład wiosną czy jesienią często wiązałoby się z przechowywaniem pomieszczeń i byłoby mało ekonomiczne. Jednocześnie stworzenie dwóch obiegów pozwala zabezpieczyć kocioł przed korozją niskotemperaturową.

Pierwszym z obiegów jest obieg grzejnikowy, drugim natomiast tzw. obieg krótki, w którym krąży woda ogrzana w kotle. Dzięki mieszadełku (np. marki Afriso) możliwa jest regulacja temperatury w zakresie 0-90 st. C, co sprawia, że jest ona dodawana do wody powracającej z obiegu grzejnikowego. To z kolei sprawia, że woda ma na tyle gorącą temperaturę, że nie zachodzi zjawisko korozji niskotemperaturowej.

Jeżeli jest taka możliwość, instalacja centralnego ogrzewania powinna być wyposażona w zawór czterodrożny z siłownikiem sterowanym automatycznie. Wówczas w instalacji C.O. znaleźć się również musi sterownik siłownika zaworu. Zdarza się, że jest on fabrycznie montowany w kotle, ale nie jest to regułą. Można go również dopasować oddzielnie. Oczywiście cena zaworów drożnych z siłownikami oraz termostatami jest wyższa, ale działają one bezobsługowo. Sama pompa obiegowa w instalacji z zaworem mieszającym powinna być zamontowana na powrocie do zaworu lub na zasilaniu.

W tym miejscu, obok zaworów czterodrogowych, należy wspomnieć o zaworach z trzema portami. Zawór trójdrożny często stosuje się zamiennie z zaworami o czterech portach na rury. Pierwsze na ogół są montowane w instalacjach z głowicami termostatycznymi na grzejnikach, czterodrożne z kolei przy zwykłych regulatorach. Co kluczowe, przy wielu kotłach są one niezbędne tylko po to, aby zachować gwarancję producenta.

Zasada działania zaworów czterodrogowych w instalacji c.w.u.

Zawór czterodrożny jest nie tylko mieszaczem. Na schematy montażu zaworów czterodrogowych należy też spojrzeć z punktu widzenia przełączania obiegów, na przykład w kotłach na paliwa stałe z zasobnikiem ciepłej wody użytkowej (c.w.u.).

Zimą i późną jesienią, podczas chłodnych miesięcy kocioł może ogrzać grzejniki i wodę, a zawór ustawiony jest w ten sposób, aby woda grzejna w połowie zasilała zasobnik wody oraz kaloryfery. Latem i w cieplejszych miesiącach, kiedy nie ma potrzeby ogrzewania wnętrz, całą wodę grzejną przekierowuje się do obiegu ciepłej wody użytkowej, gdzie zasila ona wymiennik ciepła w zasobniku.

Również w tym przypadku stosować można zawory z siłownikiem, które są znacznie praktyczniejsze. Gwarantują one większą wygodę użytkownika od zaworów z ręczną regulacją, które potrafią być mocno uciążliwe.

Jak wybrać zawór czterodrogowy?

Przy wyborze zaworów czterodrożnych często czynnikiem decydującym jest cena. To błąd, ponieważ ważniejsza jest marka. Obecnie jednym z cenionych producentów tworzących wysokiej jakości zawory jest firma Afriso. Zawsze uwagę należy zwrócić też na rodzaj zaworów. Z uwagi na materiał, z jakiego są one wykonane, dzieli się je na:

• zawory czterodrogowe mosiężne – stosowane w instalacjach otwartych z naczyniem przelewowym, które zabezpiecza system przed przegrzaniem.
• zawory czterodrogowe żeliwne – wykorzystywane w systemach zamkniętych.

Zawory mosiężne są nieco mniej trwałe, ale w instalacjach zamkniętych, gdzie nie dopuszcza się wody do systemu i nie odkłada się w nich duża ilość kamienia kotłowego, spełniają swoje zadanie.

Poza tym uwagę należy zwrócić na średnicę zaworu. W instalacjach z wymuszonym obiegiem wody grzejnej dobiera się je do średnicy pompy. W obiegach grawitacyjnych zawór czterodrogowy powinien mieć średnicę identyczną ze średnicą rur, aczkolwiek często montuje się zawory o odrobinę większej średnicy.

W końcu wielkość zaworu czterodrogowego mieszającego musi być dopasowana do mocy kotła, gdyż tylko wówczas można wykorzystać pełne możliwości zaworu. Przykładowo wielkość nominalna DN w stosunku do mocy kotła wygląda następująco:

• kocioł o mocy 18 kW – zawór DN25
• kocioł o mocy 25 kW – zawór DN25 i DN32
• kocioł o mocy 40 kW – zawór DN32 i DN40

W zależności od rodzaju i średnicy nominalnej DN różne są też ceny zaworów czterodrożnych. Zawory mieszające o czterech portach marki Afriso kosztują od ok. 250 nawet do przeszło 1000 zł. Duża różnica w cenie zależna jest również od zastosowania siłownika.