Zawory antyskażeniowe – zastosowanie, rodzaje, ceny, opinie, porady
Zawór antyskażeniowy ma za zadanie umożliwić przepływ wody pitnej w normalnym kierunku i zablokować próbę jej powrotu. Również, kiedy nie ma żadnego ruchu wody, zawór antyskażeniowy zamyka się i odcina wodociąg. Dzięki temu chroni wodę pitną wysokiej jakości przed mieszaniem się z gorszą wodą.
Jeśli planujesz remont lub wykończenie wnętrz, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Zasada działania oraz montaż zaworu antyskażeniowego
Różnica między zaworem antyskażeniowym i zwykłym zaworem zwrotnym
Na pierwszy rzut oka zawory zwrotne różnią się od antyskażeniowych obecnością na korpusie dwóch wkręconych zaślepek. Są to otwory, które służą do kontroli na bieżąco poprawnej pracy zaworów. Oba rodzaje zaworów nie pozwalają na przepływ wsteczny, jednak wobec zaworów antyskażeniowych stawiane są wyższe wymagania.
Szczególne przeznaczenie związane z ochroną zdrowia – wszak czysta woda jest pod tym względem bezcenna – sprawia, że zawór antyskażeniowy musi mieć wysoką niezawodność. Odpowiednie certyfikaty potwierdzają wygórowane wymagania techniczne i gwarantują właściwą jakość. Zasada działania i zewnętrzny wygląd zaworów zwrotnych i antyskażeniowych są wspólną cechą, ale różni je funkcja i jakość.
Producent nie może nazywać swoich wyrobów „zaworami antyskażeniowym”, dopóki nie zostaną spełnione i potwierdzone szczegółowe wymogi normatywne – bez tego mogą to być tylko zawory zwrotne. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o zaworach.
W działaniu zaworu antyskażeniowego można zauważyć trzy stany:
- stan statyczny – brak przepływu, zwieradło znajduje się w pozycji zamkniętej. Sprężyna, która jest w tym momencie jedyną działającą siłą w układzie, dociska element zamykający do gniazda.
- stan dynamiczny – przepływ wody w normalnym kierunku, ciśnienie wody jest wyższe, niż nacisk sprężyny. Element zamykający zostaje wypchnięty ze swego gniazda i woda może bez przeszkód płynąć.
- stan działania wstecznego – przepływ wsteczny, woda zmienia kierunek przepływu. Jeżeli ciśnienie za zaworem antyskażeniowym rośnie, przyśpiesza tym samym ruch zwieradła (grzybka, klapki) przepływ zostaje zablokowany.
Zadania i miejsce montażu zaworu antyskażeniowego
Gdzie montować zawór antyskażeniowy? Miejscem, w którym zawór antyskażeniowy powinien być ulokowany jest początkowy punkt sieci wodociągowej wewnątrz budynku, czyli miejsce za wodomierzem od strony instalacji domowej. Oddzielnie zabezpiecza się odgałęzienia instalacji głównej, jak przykładowo instalację hydrantową albo instalację zraszania ogrodowego.
W wielu armaturach, choćby w odpływie z wanny łazienkowej, montuje się zawory, które uniemożliwiają powrót wody niezdatnej do picia – jak woda z wanny – ponownie do instalacji wodociągowej. W systemach grzewczych również stosuje się podobne zabezpieczenia, aby rozdzielić poszczególne obiegi wody. A może zainteresuje cię także ten artykuł o zaworach do grzejników?
Zawory antyskażeniowe chronią instalacje wody pitnej przed wtórnym skażeniem, które może zostać wywołane przepływem zwrotnym. Przyczyny takiej niepożądanej zmiany kierunku przepływu wody mogą być spowodowane:
- spadkiem ciśnienia w wodociągu, spowodowanym na przykład pęknięciem rury albo szczególnie dużym poborem wody;
- powstaniem ciśnienia zwrotnego po stronie odbiorcy.
Zawory antyskażeniowe działają automatycznie i nie wymagają bieżącej obsługi. Ze względu na szczególną funkcję, jaką pełnią w zabezpieczaniu zdrowotnym dostawy wody pitnej, muszą być – zgodnie z obowiązującymi przepisami – raz w roku kontrolowane przez osoby wykwalifikowane.
Prawidłowy montaż zaworu antyskażeniowego
Nie tylko właściwy dobór urządzenia, ale również jego montaż odgrywa ważną rolę. Przede wszystkim należy zwracać uwagę na:
- montaż zaworu we właściwym położeniu (BA i CA w poziomym, EA w poziomym albo pionowym, HA w pionowym);
- odpływ do kanalizacji z odpowiednią przepustowością;
- możliwość łatwego dostępu w celu kontroli, wymiany albo przeglądu;
- montaż w miejscu, które nie jest narażone na zalewanie;
- warunki techniczne montażu zaworu oraz dodatkowej armatury.
Wybór właściwego zaworu antyskażeniowego
Podział zespołów zabezpieczających na rodziny
Wybór zaworu antyskażeniowego uzależniony jest przede wszystkim od kategorii czystości cieczy, która potencjalnie może zanieczyścić wodę pitną. Poza pięcioma kategoriami czystości bierze się też pod uwagę rodzaj instalacji oraz obiektu. Pomocne mogą być opinie fachowców, natomiast sama cena wzięta z katalogów nie może być głównym kryterium. Dostępne są urządzenia produkowane przez wiele firm, m.in. przez firmę Honeywell. Sprawdź także ten artykuł o zaworze różnicowym.
Z praktycznego punktu widzenia wyróżnia się trzy rodziny zaworów antyskażeniowych:
- rodzina EA – zawory z możliwością nadzoru. Typ ea ma zastosowanie do przyłączy domu jednorodzinnego albo instalacji p.poż. (na przykład hydrantowej).
- rodzina BA – zawory z możliwością nadzoru. Typ ba montuje się w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych albo budynkach użyteczności publicznej, w instalacji grzewczej z inhibitorami albo w obiektach przemysłowych i usługowych.
- rodzina CA – zawory bez możliwości nadzoru. Typ ca stosuje się w przyłączach instalacji grzewczej bez inhibitorów.
Według katalogów istnieje też rodzina zaworów oznaczona symbolem „HA”. Typ ha jest używany na przyłącza węża i pracuje w pozycji pionowej. Umożliwia opróżnienie przewodu, kiedy przepływ zostaje zatrzymany i zapobiega powrotowi zanieczyszczonej wody do instalacji.
Błędy popełniane podczas doboru zaworu antyskażeniowego
Jak często bywa, również w tym przypadku niska cena zaworu może się okazać oszczędnością pozorną. Pod uwagę trzeba brać nie tylko cenę i opinie znajomych, ale przede wszystkim kierować się wymogami technicznymi i zatwierdzonym projektem, który wskazuje, gdzie montować zawór antyskażeniowy i jakiego typu. Zdarza się, że typ ea zaworów zastępuje zawory rodziny ba (na przykład firmy honeywell), ponieważ jest tańszy. Brak odpowiedniego zabezpieczenia instalacji wodociągowej wiąże się z odpowiedzialnością za skutki ewentualnej awarii i skażenia wody.
Innym błędem jest określanie średnicy zaworu antyskażeniowego tylko według średnicy przewodów instalacji. Prawidłowa średnica zaworu zależy jednak od występującego przepływu, czyli charakterystyki hydraulicznej instalacji. Zdarza się nierzadko, że zawór – zwłaszcza z rodziny BA – może mieć mniejszą średnicę niż rury instalacji. Sprawdź także ten artykuł o zaworze bezpieczeństwa do bojlera.
Szczególne znaczenie zaworów antyskażeniowych w instalacji wodnej
Zawór antyskażeniowy chroni nie tylko system wody pitnej we własnym domu, ale stanowi też ważny element składowy sieci wodociągowej poza własnymi czterema ścianami. Można sobie przecież wyobrazić sytuację, kiedy z jakiegoś powodu woda pitna zostaje zanieczyszczona w instalacji domowej użytkownika i może się przedostać do ogólnej sieci zaopatrzenia. Tę ważną funkcję zabezpieczającą pełni właśnie certyfikowany zawór antyskażeniowy.