Krzew mojżeszowy (dyptam jesionolistny) - uprawa, pielęgnacja, oparzenia

Krzew mojżesza (Dictamnus albus) – charakterystyka i zastosowanie

Dyptam jesionolistny - charakterystyka

Dictamnus albus, czyli dyptam jesionolistny nazywany jest gorejącym krzewem i uznawany za biblijny krzew Mojżesza. Zalicza się do rodziny rutowatych. Chociaż występuje w Europie i Azji, w Polsce jest gatunkiem zagrożonym wyginięciem. Z tego powodu został wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin. Bylina ta wydziela lotne olejki eteryczne, które w czasie upałów mogą spowodować samozapłon. Pojawia się wtedy błękitny, krótkotrwały płomień. W Polsce to zjawisko raczej nie występuje. Te kwiaty ogrodowe są także częstą przyczyną zmian alergicznych i poparzeń skóry, zwłaszcza przy słonecznej aurze.

Jesionolistny dictamnus osiąga znaczne rozmiary. W środowisku naturalnym krzew mojżeszowy dorasta do 150 cm. W naszym klimacie osiągają do 70, a nawet 100 cm wysokości. Charakteryzują się wyprostowanymi, sztywnymi pędami i ciemnozielonymi liśćmi, o kształcie przypominającym liście jesionu. Wydzielają one zapach przypominające cynamon lub cytrynę. Przebarwiają się jesienią na żółto. Gorejący krzew kwitnie od maja do lipca. Pięciopłatkowe kwiaty białe, fioletowe lub różowe z ciemnymi żyłkami, mają dwa płatki skierowane w dół a pozostałe w górę. Są intensywnie pachnące. Wabią motyle i pszczoły. Chociaż nie są duże, to zebrane w groniasty kwiatostan na szczycie łodygi wyglądają bardzo dekoracyjnie. Owoce w postaci torebek zawierają kuliste nasiona, które po pęknięciu torebki są wystrzeliwane. Dzięki temu mogą znaleźć się w odległości kilku metrów od rośliny matecznej.

Dyptam jesionolistny - zastosowanie

W Polsce dyptam jesionolistny rosnący naturalnie na łąkach, polach w lasach jest rzadko spotykany. Coraz częściej jednak widuje się go w ogrodzie. Ta długowieczna bylina z rodziny rutowatych podobnie jak hibiskus bylinowy idealnie sprawdza się na rabatach w grupach ogrodowych i parkowych. Może rosnąc samodzielnie jako soliter na tle trawnika lub razem z innymi bylinami. Utworzone przez nią zwarte kępy są atrakcyjnym, przyciągającym uwagę akcentem w ogrodzie naturalistycznym, wiejskim lub w stylu angielskim.

Kwiaty doskonale nadają się na suche bukiety. Jednak dyptam jesionolistny to nie tylko dekoracyjne kwiaty ogrodowe, lecz także cenny surowiec zielarski. Zawartość czynnych biologicznie związków takich jak: kumaryny, olejki eteryczne, czy alkaloidy sprawia, że roślina ma właściwości lecznicze. Jako surowiec zielarski wykorzystuje się jej korzenie. Stosuje się je w problemach układu trawienia, moczopędnie, w dermatologii i na wzmocnienie organizmu.

Krzew mojżeszowy – odmiany, sadzenie i uprawa

Odmiany Dictamnus albus

Najpopularniejsze odmiany to:

• Purpureus – kwiaty ciemno-różowe lub purpurowe o wyraźnym ciemnoróżowym żyłkowaniu;
• Ruber – kwiaty purpurowe;
• Albiflorus – kwiaty białe z zółtym żyłkowaniem;
• Rosa Purple - odmiana o różowawych kwiatach z ciemniejszymi żyłkami;
• D.a. var. Caucasicus – niska odmiana o większych kwiatach;
• Dictamnus fraxinella – kwiaty różowe.

Krzew mojżeszowy - stanowisko i wymagania

Krzew mojżesza nie ma dużych wymagań glebowych. Te kwiaty ogrodowe zadowolą się glebą piaszczystą, gliniastą o lekko zasadowym odczynie. Musi ona jednak być przepuszczalna i umiarkowanie wilgotna. Uprawa uda się w prawie każdym ogrodzie, o ile nie jest on podmokły.

Dyptam jesionolistny może rosnąc przez wiele lat w jednym miejscu bez przesadzania. Należy mu jednak zapewnić stanowisko słoneczne lub lekki półcień. Miejsce w ogrodzie powinno być ciepłe i osłonięte od silnego wiatru. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kwiatach i roślinach ozdobnych.

Sadzenie i rozmnażanie Dictamnus albus

Najprostszym sposobem na rozmnażanie krzewu mojżesza jest wysiew nasion. Należy do tego przystąpić w lutym lub marcu. Nasiona wysiewa się do skrzynek pod osłonami i przetrzymuje w temperaturze około 18 stopni C. Po około 30 do 40 dni nasiona kiełkują. Kolejnym krokiem jest przepikowanie ich do doniczek o średnicy około 10 cm. Ustawia się je w zacienionym miejscu i dba o równomierną wilgotność. Nasiona można także wysiewać zaraz po zbiorze w okresie lata. Wtedy siewki pojawiają się następnej wiosny. We wrześniu przesadza się sadzonki w miejsca docelowe. Najlepiej wybrać stanowisko suche, zasobne w wapń i głęboko uprawione. Sadzenie wymaga rozstawu około 60 x 50 cm, gdyż rośliny będą rosły w danym miejscu przez wiele lat. Po trzech latach od siewu rośliny powinny zakwitnąć po raz pierwszy.

Krzew mojżesza nie znosi przesadzania i dzielenia systemu korzeniowego. Może to skończyć się niepowodzeniem. Z tego powodu lepiej rozmnażać go z nasion. Jeżeli zajdzie konieczność to rozmnażanie przez podział najlepiej przeprowadzić wiosną. System korzeniowy jest zwarty i rozbudowany, lecz płytki. Z tego powodu przesadzanie wymaga wykopania rośliny wraz z dużą bryłą, by nie uszkodzić korzeni. Znacznie łatwiej rozmnożyć go pozwalając na samowysiew. Wtedy młode sadzonki pojawią się w okolicy kilku metrów od rośliny matecznej.

Jak pielęgnować gorejący krzew?

Pielęgnacja i zimowanie

Krzew mojżeszowy to kwiat ogrodowy, który rozrasta się wolno, lecz może rosnąć w jednym miejscu wiele lat. Chociaż preferuje gleby suche, to w okresie suszy zalecane jest podlewanie go. Zwłaszcza w czasie kwitnienia. Brak wody sprawia, że kwiaty są mniejsze a kwitnienie mniej obfite. Podlewanie wydłuży czas kwitnienia i zwiększy liczebność kwiecia. Pielęgnacja tej wyjątkowej rośliny jest bardzo prosta, gdyż choroby i szkodniki praktycznie ją nie atakują. Posadzona na żyznej glebie nie wymaga zasilania. Rosnącą w ubogiej ziemi zasilamy dwukrotnie w sezonie wegetacyjnym nawozami wieloskładnikowymi. Do nawożenia doskonale sprawdzi się biohumus lub kompost.

Jesionolistny dictamnus to gatunek mrozoodporny, jednak mogą mu zaszkodzić wiosenne przymrozki i anomalie pogodowe. Tym bardziej że są to kwiaty ogrodowe, które wcześnie rozpoczynają wegetację. Zwłaszcza młode rośliny są bardziej wrażliwe. Dlatego należy zabezpieczać je przed przymrozkami. Na zimę warto okrywać je ściółką.