Jak zrobić kompostownik domowy? Oto 5 ważnych zasad

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Stanisław KozłowskiDrukujUdostępnij

Kompostowanie na balkonie i tarasie

Przygotowanie domowego kompostownika

Nie potrzeba wcale dużego ogrodu, wystarczy parę metrów kwadratowych na balkonie, na których można samemu wytwarzać kompost.  Istnieją wprawdzie producenci, którzy oferują gotowe minipojemniki, niemniej jednak niewielkim kosztem i nakładem pracy da się zbudować własny kompostownik. Zaoszczędzi się w ten sposób pieniądze i może przy okazji zastosuje upcykling różnych materiałów w pożytecznym celu. W ostatecznym rozrachunku nastąpi w sposób przyjazny dla środowiska utylizowanie odpadów organicznych i wytwarzanie własnego nawozu do roślin ozdobnych w mieszkaniu i na balkonie.

Przed rozpoczęciem pracy trzeba zgromadzić potrzebne materiały i narzędzia:

• pojemnik plastikowy albo metalowy o pojemności ok. 50 litrów z przykrywką;
• odpowiednia płytka podstawka, na przykład z blachy albo ceramiczna;
• wiertarka;
• metrówka;
• dwie kantówki;
• piła do drewna;
• karton i cienkie gałązki do wyłożenia dna pojemnika.

W odstępach kilku centymetrów trzeba wywiercić w dnie pojemnika i w ścianach liczne otwory, które zapewnią wentylację oraz swobodny odpływ cieczy. Średnica otworów nie powinna być większa niż 25 mm i mniejsza niż 10 mm. Podstawkę ułożyć w miejscu przeznaczonym na kompostownik. Kantówki przyciąć na długość nieco większą od dna pojemnika i położyć równolegle na podstawce, tak aby pojemnik stał na nich stabilnie. Żeby balkonowy kompostownik prawidłowo funkcjonował, trzeba dno pojemnika wyłożyć kartonem, a na nim ułożyć warstwę gałązek. Przez warstwę kartonu nic nie przejdzie otworami w dnie do pojemnika, a drobne gałęzie zapewnią dobrą wentylację kompostownika. Wystarczy pojemnik przykryć i wszystko gotowe.

Napełnianie kompostownika na balkonie

Zanim rozpocznie się wytwarzanie kompostu, dobrze jest wiedzieć, jak prawidłowo wykorzystać przygotowany pojemnik. Przede wszystkim nie należy mylić kompostownika z pojemnikiem na bioodpady. To znaczy, że nie wolno wrzucać tam wszystkiego, co zwykle ląduje w pojemniku na odpady organiczne. Tak jak inne rodzaje odpadów, trzeba je najpierw posortować. Do kompostownika na pewno mogą trafić:

• surowe resztki owoców i warzyw;
• obierki z ziemniaków;
• kwiaty, rośliny doniczkowe i balkonowe;
• torebki z herbatą;
• fusy kawy;
• skorupki jaj;
• ręczniki papierowe i celuloza.

Nie nadają się do kompostowania takie odpady, jak:

• materiały nieulegające biodegradacji – plastik, metal, szkło;
• przetwory mleczne;
• odchody zwierząt domowych;
• skórki z owoców cytrusowych i bananów;
• cebula, czosnek;
• kości, ryby;
• skórki owoców i warzyw z pozostałością środków chemicznych (herbicydy, insektycydy).

Dobrze jest też przestrzegać kilku zasad:

1. Należy zwracać uwagę na mieszanie suchych i wilgotnych odpadów, ponieważ mikroorganizmy, które przemieniają zawartość kompostownika w humus, potrzebują do rozkładu materii odpowiedniego stosunku zawartości węgla i azotu. Podczas kompostowania na balkonie należy zachować proporcję 60-80% wilgotnych odpadów do 20-40% suchych. Zbyt mokry kompost może zapleśnieć. Niekorzystne jest przesuszenie wierzchniej warstwy w pojemniku.
2. Potrzebna jest dobra wentylacja zawartości kompostownika. Warstwy w kompostowniku trzeba co jakiś czas wymieszać, aby zapewnić dopływ powietrza. Niedostateczny dopływ tlenu doprowadzi do powstania procesów gnilnych.
3. Odpadki wkładane do kompostownika trzeba rozdrobnić. Pokrojone na drobne kawałki prędzej ulegną rozkładowi.
4. Nowe odpadki trzeba przykryć warstwą starych. Świeże resztki owoców mogą tylko zwabić roje muszki owocówki.
5. Kompostownik trzeba chronić przed upałem i mrozem. Zbyt wysoka temperatura może być szkodliwa dla dżdżownic, podobnie jak mróz. Przed zimą trzeba kompostownik ocieplić styropianem albo przenieść do ciepłego pomieszczenia. Sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o kompoście.

Kompostownik domowy z wermikompostowaniem

Kompostowanie odpadów organicznych z dżdżownicami

W zwykłym kompostowniku rozkład części roślin zachodzi z udziałem mikroorganizmów żyjących w glebie. W termiczne fazie rozkładu biomasy temperatura wzrasta do 70°C, powodując zlikwidowanie wielu szkodliwych drobnoustrojów. Kompost jest efektywnym i bezpiecznym nawozem do roślin ogrodowych i doniczkowych.

Do przetwarzania odpadów organicznych można wykorzystać dżdżownice i wtedy ten proces nazywa się wermikompostowaniem. Zamiast zwykłych dżdżownic używa się podobnych do nich kompostowców różowych, nazywanych popularnie dżdżownicami kalifornijskimi. Ich cena nie jest wysoka, a w dobrych warunkach rozmnażają się bardzo szybko.

Jeśli komuś się wydaje, że kompostownik z dżdżownicami nieprzyjemnie pachnie (eufemistycznie określając), to się myli. W przeciwieństwie do pojemnika na bioodpady kompostownik domowy z dżdżownicami nie wydziela żadnych przykrych zapachów. Przeciwnie, zapach kompostu można nawet porównać do zapachu leśnej gleby. Jest zasługa dżdżownic właśnie, jako że nieprzyjemna woń pojawia się zwykle wtedy, gdy wilgotne odpady organiczne gniją bez dostępu powietrza. W pojemniku na balkonie proces rozkładu przebiega z udziałem tlenu. Jest to idealne rozwiązanie na balkon albo taras.

Błędy popełniane przy kompostowaniu na balkonie

Zdarza się, że kompostownik został prawidłowo zbudowany i załadowany organicznymi odpadkami zgodnie z wszelkimi zasadami, a mimo to nie działa właściwie. Mogą być tego różne przyczyny, ponieważ proces kompostowania jest w gruncie rzeczy bardzo skomplikowany. Unikać należy przede wszystkim następujących błędów:

1. Niewłaściwe stanowisko – kompostownik balkonowy powinien stać w miejscu półzacienionym. Nadmiar słońca wysusza go, przez co proces rozkładu nie przebiega optymalnie. Ponieważ ten minikompostownik w zamkniętym pojemniku jest osłonięty od deszczu i wiatru, poza wyborem miejsca nie trzeba nic więcej robić.
2. Złe przemieszanie – aby zawartość kompostownika była luźna i przepuszczalna, trzeba ją dokładnie przemieszać. Nie może być tak, że powstaje gruba warstwa jednego rodzaju odpadków, na przykład skorupek od jaj albo tylko kawy. Mikroorganizmy nie mogą efektywnie pracować i kompost się zagęszcza. Powstaje pleśń, zabójcza dla wielu mikroorganizmów.
3. Zbyt duże odpadki – kawałki nie powinny być większe niż ok. 5 cm; większe rozkładają się zbyt długo.
4. Zły skład odpadków – nie wszystko nadaje się do przerobienia na kompost, pewne rzeczy powinny być przesortowane i umieszczone w pojemniku na zwykłe bioodpady.
5. Za mało albo za dużo wilgoci – w suchym materiale procesy rozkładu zachodzą wolno albo wcale. Z kolei mokry wsad zawiera za mało tlenu i potrzebne mikroorganizmy nie mogą przeżyć.

Balkonowy pojemnik na kompost – niska cena, duża korzyść

Kompost ma wiele cennych właściwości, a jego wytwarzanie jest szczególnie pożyteczną formą wykorzystania odpadków w kuchni. Rozłożone resztki warzyw i owoców, fusy z kawy, pokruszone skorupki jaj i inne pozostałości roślinne w domu mogą być użyte jako świeży humus pod kwiaty i iglaki na balkon. Aby mieć własny kompostownik domowy, wcale nie trzeba być właścicielem dużego ogrodu – mini i mały kompostownik balkonowy da się łatwo zrobić we własnym zakresie.

W tym celu wystarczy kupić albo znaleźć w mieszkaniu pojemnik z plastiku, albo metalu z przykrywką i podstawkę na spływającą wodę. Przy zachowaniu pewnych zasad, można liczyć na szybkie wyniki kompostowania w wersji mini. Alternatywą dla klasycznego kompostownika jest kompostownik domowy z dżdżownicami, a jeszcze lepiej z kompostowcem różowym, czyli bardziej wydajnymi i szybciej rozmnażającymi się dżdżownicami kalifornijskimi.