7+ najczęstszych chorób i szkodników róż – jak sobie poradzić?
Róże uchodzą za rośliny podatne na choroby. W szkółkach i sklepach ogrodniczych liście wyglądają świeżo i zdrowo, a liczne kwiaty zdobią młode krzewy. Ich piękno jest efektem fachowej opieki i często także zabiegów ochronnych. Aby choroby róż i szkodniki róż nie zniszczyły wspaniałej urody „królowej kwiatów”, trzeba poznać zagrożenia, jakie na nią czyhają i odpowiednio im zapobiegać.
Jeśli planujesz zlecić opiekę nad swoim ogrodem, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Tajemnica zdrowych i pięknych róż
Wybór odpornych odmian i optymalnego stanowiska
Pierwszym krokiem do posiadania w ogrodzie pięknych i zdrowych róż jest wybór dobrej odmiany. Róże z certyfikatem poddawane są wielu testom i przez trzy lata muszą sobie poradzić bez żadnych środków ochrony roślin. W tym okresie oceniana jest ich odporność na szkodniki i choroby oraz mrozoodporność i cechy zewnętrzne, jak wygląd kwiatów i zapach.
Róże są dziećmi słońca – im bardziej korzystne mają w ogrodzie miejsce, tym lepiej rosną i kwitną. Cenią sobie luźną, gliniasto-piaszczystą, żyzną i głęboką glebę. Odpowiednie sąsiedztwo też ma wpływ na ich wzrost: szlachetne róże lubią towarzystwo szałwii i lawendy.
Nie tylko ogrodnicy kochają róże, ale też wiele owadów: chrząszcze, osowate, piewiki. Badania wykazały, że nasze róże odwiedza ponad 100 gatunków owadów. Niektóre z nich po prostu nie mogą bez kwiatów żyć. Nie wszystkie owady na różach to pasożyty róż.
Pielęgnacja róż zastępuje czasem zwalczanie chorób i szkodników
Czasem w upalne dni chciałoby się urządzić różanym krzewom delikatny prysznic. Nie jest to jednak dobry pomysł, ponieważ róże trzeba podlewać od dołu. Podczas podlewania nie powinny zostać zamoczone liście i nie powinno być żadnych rozprysków.
Roślin nie należy też zanadto przyzwyczajać do podlewania. Wytwarzając głębokie korzenie, róże mogą czerpać wilgoć z głębokich warstw gleby. Wąż ogrodowy i konewka powinny być w umiarkowanym użyciu. Róże potrafią zasygnalizować, kiedy naprawdę potrzebują wody.
Dobrze zaopatrzone w pokarm róże są znacznie bardziej odporne na choroby róż i szkodniki. Także choroby winogron i innych roślin owocowych rzadziej występują, kiedy są dobrze odżywiane. Róże powinny być zasilane nawozem wiosną i w okresie kwitnienia. Zbyt wiele nawozu albo o niewłaściwym składzie, może jednak przynieść więcej szkody niż pożytku. Szkodliwa może być też gruba warstwa ściółki z kory wokół róż; kto nie chce wciąż na nowo odchwaszczać rabat, może zastosować raczej ochronną warstwę mineralną. Jeśli szukasz więcej porad ogrodniczych, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły o chorobach roślin.
Najczęstsze choroby i szkodniki róż
Czarna plamistość liści róży
Choroba grzybowa wywoływana przez Diplocarpon rosae. Jest najczęstszą i najgroźniejszą chorobą róż uprawianych na rabatach. Szczególnie mocno atakuje krzewy podczas wilgotnej, chłodnej pogody. Diagnoza czarnej plamistości róży jest bardzo prosta: opanowane liście mają różnej wielkości, nieregularne drobne plamki brunatnego koloru. Plamy powiększają się, ciemnieją i często łączą ze sobą. Stają się prawie czarne. Silnie opanowane przez chorobę róże zrzucają latem większość liści i zostają mocno osłabione. Grzyb zimuje w liściach na ziemi.
Już przy pierwszych oznakach choroby powinno się rozpocząć zwalczanie grzyba odpowiednim fungicydem. Wskazane są trzy zabiegi w odstępach 7-10 dni. Poza tym trzeba koniecznie usunąć z rabaty wszystkie opadłe liście, ponieważ w przyszłym roku mogą stać się źródłem nowej infekcji. Wielu ogrodników ma dobre doświadczenia związane ze stosowaniem preparatów własnego wyrobu, jak napary ze skrzypu polnego, żywokostu albo czosnku. Można je stosować do oprysku róż od rozwoju liści co dwa tygodnie.
Mączniak prawdziwy róży
Choroba grzybowa wywoływana przez Podosphaera pannosa var. rosae. Na różach może wystąpić zarówno mączniak prawdziwy, jak i rzekomy. Ten pierwszy jest jednak znacznie częstszy. Chodzi tutaj o jedną z najgroźniejszych chorób, atakujących róże w ogrodzie i w szklarniach. Grzyb znajduje szczególnie dogodne warunki do rozwoju podczas wilgotnej i ciepłej pogody. Dlatego nie należy spodziewać się go przed czerwcem.
Objawami wystąpienia na różach mączniaka jest białawy, podobny do pleśni nalot. Widać go przed wszystkim na górnej stronie liści, ale opanowane bywają też ogonki liściowe, jak i pąki kwiatowe i listki kielicha kwiatowego. Na dolnych stronach liści występuje mniejsze nasilenie objawów. Raz zainfekowane róże wykazują objawy chorobowe każdego roku. Ulegają ogólnemu osłabieniu, na czym traci urok rośliny i bogactwo kwiatów. Opanowane przez mączniaka liście nie mogą trafić na kompostownik, ponieważ grzyb wytwarza zarodniki, które będą aktywne w przyszłym roku.
Mączniak prawdziwy róży opanowuje przede wszystkim róże zbyt obficie dokarmiane, ponieważ ich grube, miękkie liście nie stanowią dla grzyba żadnej przeszkody. Z tego powodu należy raczej oszczędnie stosować nawozy bogate w azot. Zapobiegawczo można stosować preparaty wzmacniające, a w przypadku zaawansowanej choroby zwalczanie preparatem siarkowym albo odpowiednim fungicydem.
Rdza róży
Choroba grzybowa wywoływana przez Phragmidium mucronatum i Phragmidium tuberculatu. Grzyby atakują roże uprawiane na gruncie, jak i szklarniowe, a także dziko rosnące. Na górnej stronie liści powstają liczne czerwonopomarańczowe do rdzawoczerwonych plamy z częściowo ciemniejszymi krawędziami. W przypadku silnej infekcji plamy łączą się i tworzą wydłużone złoża zarodników, które wystają nad spodnią powierzchnię liścia. Z tych złóż odłączają się najpierw żółtawe, później ciemniejsze zarodniki, które wiatr przenosi na inne liści róż. Przy silnym opanowaniu, krzewy tracą swoje liście podobnie jak przy czarnej plamistości liści.
Rdza roży rozprzestrzenia się przede wszystkim w wilgotnym powietrzu, dlatego trzeba zwracać uwagę, aby rabata różana była dobrze wentylowana przez wiatr. Zwłaszcza róże krzewiaste muszą być regularnie prześwietlane, a korny luźne i przewiewne. Zainfekowane liście trzeba koniecznie usunąć i zniszczyć, ponieważ mogą w nich przezimować zarodniki grzybów.
Szara pleśń
Choroba grzybowa wywoływana przez Botrytis cinerea. Występuje na nadziemnych częściach roślin. Przeważnie rozwija się na kwiatach, ponieważ woda deszczowa w większym stopniu gromadzi się między płatkami kwiatów i wolniej stamtąd odparowuje niż z liści. Objawami są najpierw wodniste plamy, na których powstaje charakterystyczny białoszary, pylący nalot. Opanowaniu częściej ulegają krzewy osłabione. Zabiegi ochronne wykonuje się zapobiegawczo albo po wystąpieniu pierwszych objawów choroby.
Mszyce na różach
Mszyce na różach pojawiają się zawsze w licznych koloniach. Wyposażone w kłująco-ssący aparat gębowy owady na różach skutecznie wysysają soki ze świeżych pędów i liści. Zainteresowanie różami w ogrodzie wykazuje kilka gatunków mszyc: mszyca różano-trawowa (zielona), mszyca różano-szczeciowa (o barwie zielonej lub różowej), mszyca smugowa (zielona), mszyca różano-rutewkowa (jasnozielona lub żółtawa), miodownica różana (brunatna).
Powodują deformacje i zwijanie liści róży, uszkadzają pąki kwiatowe oraz młode pędy. Rozwój roślin zostaje zahamowany, następuje żółknięcie i opadanie liści. Na dodatek owady mogą przenosić choroby wirusowe, a ich lepka wydzielina sprzyja rozwojowi grzybów. Owady na różach można zwalczać preparatami roślinnymi albo specjalnymi insektycydami.
Nimułka różana (Blennocampa pusilla)
Błonkówka o nazwie nimułka różana, a ściśle biorąc jej larwy, powodują zwijanie liści róży, a z czasem żółknięcie i opadanie.
Bruzdownica pędówka (Ardis brunniventris)
Bruzdownica pędówka w stadium larwy żeruje w młodych pędach, wygryzając tunele wzdłuż przyrostu.
Skoczek różany
Skoczek różany albo ślepik różowiec jest pluskwiakiem, którego larwy i osobniki dorosłe wysysają soki. Liście szarzeją, żółkną i wreszcie opadają.
Zielone gąsienice na różach
Zielone gąsienice mogą być larwami motyli, które żerują wygryzając dziurki na liściach róży. Liście zwijają w rurkę i otaczają oprzędem. Uszkadzają też pąki kwiatowe.
Zapobieganie chorobom róż i szkodnikom
Grzybowe choroby róż jak rdza róży, czarna plamistość róży albo mączniak prawdziwy, a także opanowanie przez owadzie pasożyty róż może zminimalizować wybór odpowiedniego stanowiska oraz dobra pielęgnacja. Dobre miejsca dla róż to słoneczne, przewiewne zakątki ogrodu z luźną, próchniczną glebą. Trzeba zwracać uwagę, aby rośliny były zasilane nawozem w sposób zrównoważony i w czasie suszy regularnie podlewane.
Ważny jest również wystarczający odstęp między krzewami, aby choroby i szkodniki róż, na przykład przędziorki i gąsienice, nie miały możliwości swobodnie przechodzić z jednego na drugi, a liście po deszczu mogły szybko wyschnąć. Dużą rolę w zapobieganiu szkodom odgrywa właściwy dobór odmian. Najlepiej kupować róże, które mają sprawdzoną i potwierdzoną odporność na infekcje grzybowe i szkodniki.