Czym są grunty wysadzinowe? Czy można wybudować na nich dom?

Grunt wysadzinowy to taki, który zawiera ponad 10 % cząstek o średnicy nieprzekraczającej 0,02 mm. Duża ilość mikrocząstek sprawia, że grunt staje się podatny na wysadzanie, czyli wypychanie ku górze w wyniku zamarzania wody gruntowej. Jest to oczywiste utrudnienie, które może istotnie zwiększyć koszty wzniesienia budynku.

Podłożem wysadzinowym nazywamy wszystkie grunty organiczne, torfy, gliny iły oraz piaski pylaste.  W celu ich identyfikacji przeprowadza się badania geotechniczne (w szczególności badanie zagęszczenia gruntu), które obrazuje specyfikę podłoża, pokazuje jaki jest stopień zagęszczenia gruntu i określa jego dokładny skład, jak również wskaźnik zagęszczenia.

Zagrożenia związane z budową na gruntach wysadzinowych krok po kroku

Grunt wysadzinowy może przysporzyć wiele problemów podczas pierwszych etapów budowy. Nieprawidłowo przeprowadzone prace wiążą się z ryzykiem wysadzania fundamentu (wypchnięcia ku górze), a co za tym idzie jego uszkodzenia lub nawet całkowitego zniszczenia.

Zamarznięte wody gruntowe mogą też zniekształcić pewne fragmenty fundamentów i osłabić ich nośność. Zjawisko wysadzania jest szczególnie niebezpieczne w okresie wiosennym. Niektóre uszkodzenia powstają wtedy, gdy jedna część gruntu rozmarznie (od południowej strony budynku), a druga jeszcze nie (zazwyczaj od północy). Przemieszczające się grunty organiczne, torfy, gliny, iły bądź piaski pylaste mogą spowodować liczne uszkodzenia źle posadowionego fundamentu. Dlatego budowa powinna zostać wykonana ze szczególną starannością oraz przy dobrym przygotowaniu.

Jeśli na działce inwestora znajdują się grunty wysadzinowe, wówczas konieczne będzie wykonanie fundamentów pod dom poniżej strefy przemarzania gruntów, czyli tam, gdzie woda w glebie nie zamarza przez cały rok.

Grunty znajdujące się na terytorium polski można podzielić na cztery strefy przemarzania. Pierwsza znajduje się na zachodzie kraju i wynosi ok. 0,8 m. Ostatnia, czwarta strefa przemarzania (południowo wschodnia część polski) wynosi ok. 1,4 m poniżej poziomu gruntu. W praktyce warto wykonać własne badania geotechniczne, które określą dokładne parametry podłoża.

Czy warto wykonać badanie geotechniczne podłoża gruntowego?

Z pewnością tak. Badania geotechniczne dostarczają cennych informacji dotyczących składu gruntu, jego właściwości fizykomechanicznych, poziomu wód gruntowych oraz kategorii gruntu. Warto je zrobić jeszcze przed kupnem działki budowlanej. Przy podłożach niespoistych szczególnie istotne będzie badanie zagęszczenia gruntu. Dzięki temu otrzymamy informacje, czy na działce budowlanej znajduje się grunt wysadzinowy i jakie są jego dokładne parametry.

Badanie zagęszczenia gruntu warto przeprowadzić jeszcze przed zakupem projektu budowlanego. Gotowe projekty domów jednorodzinnych zazwyczaj przygotowuje się pod budowę na gruntach spoistych. Budowa na gruntach wysadzinowych jest znacznie bardziej wymagająca. Dlatego w większości przypadków konieczne jest dokonanie adaptacji projektu. Architekt będzie musiał obliczyć nowe parametry fundamentów, ich rozmiary, specyfikę zbrojenia oraz głębokość.

Więcej na temat badań geotechnicznych możesz przeczytać w tym artykule.

Grunt wysadzinowy kontra płyta fundamentowa

W powszechnej opinii przyjęło się, że płyta fundamentowa jest niedużo droższym, a jednocześnie łatwym w budowie fundamentem (informacje o kosztach budowy płyty fundamentowej znajdziecie tu). Nowoczesne projekty domów jednorodzinnych z reguły nie przewidują budowy podpiwniczenia. Budynek znajduje się bezpośrednio na płycie fundamentowej, stanowiącej jednocześnie posadzkę dolnej kondygnacji. Trzeba jednak pamiętać, że grunt wysadzinowy w znaczący sposób podnosi koszty budowy płyty.

Płyta fundamentowa wykonana na gruncie wysadzinowym powinna posiadać tzw. ostrogi na obrzeżach. Wykonuje się je do linii przemarzania gruntu i zalewa chudym betonem. Na ostrogach należy wylać podkład pod płytę. Na przygotowanym podkładzie układa się zbrojenie, rozciąga instalacje i zalewa beton (przynajmniej klasy B25). Grunty wysadzinowe sprawiają również, że płyta fundamentowa musi posiadać zbrojenie na górze oraz na dole. Konieczne jest ponadto wykonanie termoizolacji o grubości minimum 12 cm. Warstwa termoizolacji może zostać ułożona pod płytą bądź na niej. Najczęściej stosowanym materiałem są płyty styropianu ekstrudowanego XPS. Posiada on większą gęstość oraz odporność na ściskanie. Niestety jest o połowę droższy niż standardowy styropian EPS. Więcej na temat podobieństw i różnic tych dwóch styropianów dowiesz się z tego artykułu.

Płyta fundamentowa wymaga również wykonania izolacji przeciwwilgociowej. Wyjątek stanowią jedynie płyty zalane betonem wodoszczelnym.

Wszystkie dodatkowe prace związane z budową płyty fundamentowej na gruncie wysadzinowym wiążą się ze znaczącym podniesieniem kosztów. W tym wypadku płyta będzie znacznie droższa niż tradycyjna ława fundamentowa.

Grunty wysadzinowe kontra ława fundamentowa

Tradycyjna ława fundamentowa jest dobrze znaną technologią. Przy sprzyjających gruntach spoistych wystarczy wkopanie jej na głębokość ok. 50 cm. Projekty domów jednorodzinnych na ogół przewidują budowę ławy o wysokości 30 cm i szerokości od 40 do 50 cm. Niestety grunty wysadzinowe zmieniają owe parametry. Zastosowanie zwykłej wielkości ławy mogłoby doprowadzić do jej szybkiego zniszczenia. Dlatego fundament należy wkopać poniżej linii przemarzania gruntu. Dodatkową niedogodnością może być także konieczność zwiększenia jej rozmiarów. Ława fundamentowa pod grunt wysadzinowy może posiadać ok 50 cm wysokości i nawet do 100 cm szerokości. Jej parametry powinny zostać obliczone w oparciu o badanie zagęszczenia gruntu.

Konieczność głębszego wkopania masywniejszej ławy fundamentowej może dodatkowo uszczuplić budżet inwestora.

Czy warto budować na gruntach wysadzinowych?

Ostateczną decyzje o budowie na gruntach wysadzinowych warto podjąć w oparciu o indywidualne kalkulacje inwestycyjne. Często zakup tańszej działki, na której zalega grunt wysadzinowy nie jest najlepszym rozwiązaniem. W wielu przypadkach bardziej opłaca się zakup nieco droższego terenu, posadowionego na gruntach spoistych.

Budowa na gruntach wysadzinowych jest oczywiście możliwa. Jednak prace powinny być poprzedzone dokładnymi kalkulacjami i adaptacją projektu budowlanego. Dobrze zaprojektowany i wykonany fundament pod grunty wysadzinowe będzie konstrukcją trwałą i odporną na uszkodzenia. Jednak budowa może wiązać się z odczuwalnymi obciążeniami finansowymi, na które należy być przygotowanym. Kalkulacje możesz przeprowadzić samodzielnie na kalkulatorze kosztów budowy domu.

Budując na gruntach wysadzinowych warto dowiedzieć się też więcej na temat kotwy gruntowej.

ikona podziel się Przekaż dalej