Kierowanie pojazdem bez fizycznego prawa jazdy. Czy grozi nam mandat za jazdę bez dokumentu?

Na wstępie należy rozróżnić dwie zupełnie odmienne sytuacje. Pierwszym jest prowadzenie samochodu bez niezbędnych uprawnień. W tym przypadku osobie kierującej grozi kara finansowa, a zatrzymanie przez policje może przynieść dotkliwe konsekwencje. Druga sytuacja to prowadzenie bez fizycznego prawa jazdy, czyli bez dokumentu potwierdzającego uprawnienia.

Jeszcze do grudnia 2020 każdy kierowca był zobowiązany do posiadania fizycznego dokumentu, który potwierdza uprawnienia do prowadzenia auta. Brak dokumentu mógł wiązać się z nałożeniem mandatu. Od 5 grudnia 2020 roku zniesiono obowiązek posiadania przy sobie fizycznego prawa jazdy. A prowadzenie bez prawka nie jest objęte żadnymi konsekwencjami karnymi. Taka sama zasada dotyczy dowodu rejestracyjnego oraz potwierdzenia posiadania polisy OC.

Brak konieczności posiadania fizycznego prawa jazdy nie oznacza, że możliwe jest kierowanie pojazdem bez uprawnień. Zatrzymanie przez policję wiąże się ze sprawdzeniem uprawnień kierowcy w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Policjant bez trudu sprawdzi nasze uprawnienia do jazdy samochodem, a brak posiadania fizycznego dokumentu nie niesie za sobą żadnych konsekwencji.

Wyjątkiem jest sytuacja, w której prawo jazdy zostało wydane za granicą. Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców posiada dane krajowych uczestników ruchu drogowego. Dokumenty wydane za granicą nie są objęte krajowym rejestrem. Oznacza to, że jazda bez prawa jazdy (fizycznego dokumentu) nie jest możliwa, a kierowca jest zobowiązany do posiadania go przy sobie w czasie jazdy samochodem.

Prowadzenie samochodu bez uprawnień. Przepisy prawa i skutki

Kwestie związane z jazdą samochodem bez prawa jazdy zostały uregulowane w przepisach kodeksu wykroczeń. W myśl artykułu 94 paragraf 1 wspomnianej ustawy, osobie prowadzącej bez uprawnień grozi kara grzywny.

„Kto na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub strefie ruchu prowadzi pojazd, nie mając do tego uprawnienia, podlega karze grzywny”.

Według zapisów prawnych taka sama kara dotyczy osób, które zdecydowały się na prowadzenie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pojazdu, który nie został dopuszczony do ruchu.

Kara za prowadzenie bez prawka może wiązać się także z orzeczeniem przez sąd zakazu prowadzenia pojazdów. Traktuje o tym paragraf 3 wspomnianego wcześniej artykułu 94, w którym czytamy:

„W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w § 1, można orzec zakaz prowadzenia pojazdów”.

Jazda bez prawa jazdy – mandat i kara za prowadzenie bez uprawnień

Kara za jazdę bez uprawnień może być dość dotkliwa. Wysokość mandatu to 500 zł. W przypadku osób kierujących bez uprawnień nie następuje zatrzymanie prawa jazdy ani kara w postaci punktów karnych. Wynika to z prostego powodu, bowiem nie można zatrzymać prawa jazdy, którego nie posiadamy. Co więcej, punkty karne nie mają być gdzie naliczone.

Powyższa sytuacja mogłaby sugerować, że kara za prowadzenie bez uprawnień nie jest nadmiernie wygórowana, a kierujący autem bez uprawnień są na uprzywilejowanej pozycji. Dlatego warto podkreślić, że kara nie musi obejmować wyłącznie mandatu, a za jazdę bez prawka grozi rozprawa sądowa. Dodatkowa kara to orzeczony przez sąd zakaz prowadzenia pojazdów na okres do trzech lat.

Warto także zauważyć, że po zatrzymaniu auta dalsza jazda bez prawa jazdy nie będzie możliwa. W przypadku zatrzymania przez policję nakłada się zakaz kontynuowania jazdy. To z kolei pociąga za sobą konieczność wezwania holownika. Jeśli szukasz więcej informacji, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat prawa i przepisów.

Jazda bez prawa jazdy na daną kategorię pojazdu

Kara za jazdę bez wymaganych uprawnień dotyczy także osób, które posiadają prawo jazdy, ale poruszają się pojazdem innej kategorii. W tym przypadku nakłada się mandat, a policjant może skierować sprawę do sądu (takie same skutki jak prowadzenie bez uprawnień).

Mandat za jazdę pojazdem innej kategorii to 300 zł. W wielu przypadkach kierowanie pojazdem kosztuje znacznie więcej. Policjant może zadecydować na skierowanie sprawy do sądu. W tym przypadku za jazdę pojazdem innej kategorii grozi grzywna w wysokości do 5 000 zł

Mężczyzna wypisuje mandat kierowcy, kobieta trzymająca w ręku kluczyki od samochodu stojąca na przeciwko policjanta, kara za prowadzenie auta bez ważnego prawa jazdy
Czy trzeba posiadać przy sobie dokumenty uprawniające do prowadzenia pojazdu, czy trzeba posiadać przy sobie dowód rejestracyjny pojazdu

Dodatkowe konsekwencje to także możliwe zatrzymanie prawa jazdy na posiadaną kategorię. Kara jest dość dotkliwa, bowiem przykładowa osoba posiadająca uprawnienia na motocykl nie ma prawa poruszać się np. ciężarówką. Jeżdżenie pojazdami z kategorii, do których nie ma się uprawnień, jest zagrożeniem dla uczestników ruchu drogowego.

Co więcej, jazda bez prawa jazdy na wymaganą kategorię wiąże się z natychmiastowym zakazem kontynuowania podróży. Zatem do kwoty mandatu trzeba dodatkowo doliczyć opłatę za odholowanie pojazdu bądź parking. Pojazd może być też odholowany przez policję, na koszt osoby zatrzymanej.

Zatrzymanie prawa jazdy a kierowanie pojazdem

Zatrzymanie prawa jazdy może mieć charakter czasowy lub trwały. W każdym z tych przypadków jazda bez prawa jazdy może wiązać się z przykrymi konsekwencjami. Takie wykrocznie kosztuje tyle, co w przypadku zatrzymania osoby bez uprawnień. Dotyczy to kierowców, u których zatrzymanie prawa jazdy zostało wprowadzone na czas 3 miesięcy. W ich przypadku starosta może wydać decyzję o przedłużeniu zakazu do 6 miesięcy.

Prowadzenie pojazdu po czasowym zatrzymaniu uprawnień wiąże się także z ryzykiem całkowitej utraty prawa jazdy. To z kolei pociąga za sobą dodatkowe skutki. Odzyskanie prawa jazdy jest czasochłonne, kosztowne i wymaga ponownego podejścia do egzaminów.

Jazda bez prawa jazdy w momencie całkowitego zatrzymania uprawnień wiąże się z jeszcze bardziej dotkliwymi konsekwencjami. Za jazdę nie grozi wyłącznie mandat, a kara pozbawienia wolności. Warto wiedzieć, że złamanie zakazu prowadzenia pojazdów jest przestępstwem, a nie jedynie wykroczeniem. Jazda pojazdem po cofnięciu uprawnień przez właściwy organ grozi nałożeniem mandatu oraz pozbawieniem wolności do 2 lat. Za jazdę po sądownym orzeczeniu zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych stosuje się zapisy artykułu 244 kodeksu karnego. Jego pełne brzmienie to:

„Kto nie stosuje się do orzeczonego przez sąd zakazu zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu, prowadzenia działalności, wykonywania czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie, prowadzenia pojazdów, wstępu do ośrodków gier i uczestnictwa w grach hazardowych, wstępu na imprezę masową, przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, nakazu okresowego opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzonym, zakazu kontaktowania się z określonymi osobami, zakazu zbliżania się do określonych osób lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody sądu, zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt albo nie wykonuje zarządzenia sądu o ogłoszeniu orzeczenia w sposób w nim przewidziany, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

W związku z powyższym zapisem, za jeżdżenie autem pomimo zatrzymania uprawnień grozi kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Sąd może także orzec zakaz prowadzenia wszystkich pojazdów mechanicznych na okres od 1 roku do 15 lat.

ikona podziel się Przekaż dalej