Jakie są rodzaje gaśnic? Prezentujemy modele oraz sposoby wykorzystania

Opublikowano: 01.12.2023Autor: Małgorzata JaskłowskaDrukujUdostępnij

Co to jest gaśnica i do czego służy

Gaśnica - opis, zastosowanie i ich podział

Pożary trapiły i trapią nadal ludzkość od zarania dziejów. Oznaczają ofiary w ludziach, zwierzętach i mieniu. Dlatego też pożar, który szybko się rozprzestrzenia i trawi wszystko na swej drodze, stanowi jedną z największych tragedii. W czasach historycznych pożary gaszono wodą. Natomiast w XIX wieku wynaleziono gaśnice przenośne służące do szybkiego gaszenia małych pożarów.

Zastosowanie gaśnic pożarowych opisane jest w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów. Rozporządzenie to ustala, gdzie i w jakiej odległości powinny być umieszczone gaśnice w miejscach publicznych. Gaśnice powinny być tak rozmieszczone, aby był do nich łatwy dostęp oraz aby odległość od gaśnicy do najbliższego pomieszczenia, gdzie przebywają ludzie, nie była większa niż 30 metrów. Gaśnice muszą być umieszczone w miejscach łatwo dostępnych i oddalonych od źródeł ciepła i miejsc narażonych na uszkodzenia mechaniczne.

Gaśnica musi być pomalowana na kolor czerwony i musi mieć etykietę opisującą jej przeznaczenie. Gaśnica musi mieć zawór samozamykalny. Do jej napędu muszą być stosowane gazy niepalne, takie jak azot, hel, argon itp. Obecnie produkowane gaśnice nie wymagają odwracania ich do góry dnem.

Według polskich przepisów pojazdy samochodowe, z wyjątkiem motocykli i ciągników, muszą być wyposażone w gaśnice. Stosuje się tu gaśnice typu BC lub ABC, które służą do gaszenia niewielkich pożarów instalacji elektrycznej. W przypadku zapalenia się silnika zaleca się oddalenie od pojazdu i wezwanie straży pożarnej.

Typy i rodzaje gaśnic pożarowych i ich przeznaczenie

Gaśnice mogą być bardzo różne. Produkowane są w różnych kształtach, wielkościach i z różnym wypełnieniem. Generalnie gaśnice dzieli się na przeznaczone do budynków i gaśnice samochodowe. Dlatego też stosuje się podział gaśnic ze względu na przeznaczenie, ze względu na środek gaśniczy, czas działania oraz na sposób składowania środka gaśniczego.

Podstawowe kategorie gaśnic pożarowych:

• typy literowe oznaczone literami od A do F oznaczają podział gaśnic przeznaczonych do gaszenia różnych rodzajów pożarów,
• podział gaśnic według użytego w nich środka gaśniczego,
• rodzaje gaśnic ze względu na sposób magazynowania gazu napędowego.

Podstawowe rodzaje gaśnic i ich przeznaczenie

Podstawowe typy gaśnic ze względu na ich zastosowanie do gaszenia różnych pożarów

Różne substancje palą się w różny sposób, dlatego do ich gaszenia stosuje się różne rodzaje środków gaśniczych i gaśnic. Inaczej gasi się ciała stałe, inaczej zaś płyny lub gazy. Dlatego też stworzono kategorie gaśnic różnego przeznaczenia, które zostały oznaczone literami od A do F, w zależności od tego, co mogą ugasić.

Kategorie gaśnic ze względu na przeznaczenie:

• A – gaszą ciała stałe, które palą się płomieniem lub ulegają rozżarzeniu, np. drewno, papier, guma,
• B – gaszą ciecze i ciała stałe, które topią się w czasie pożaru, np. benzyna, polietylen, smoła,
• C – gaszą gazy palne np. metan, acetylen, propan,
• D – gaszą metale palne np. magnez, sód, uran, lit,
• F – gaszą łatwopalne środków do gotowania, np. oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce.

Producenci zwykle oferują gaśnice przeznaczone do gaszenia kilku rodzajów obiektów. Sprawdź także ten artykuł: Czym gasić urządzenia elektryczne podczas pożaru? O tych zasadach trzeba pamiętać.

Przeznaczenie i opis gaśnic wyposażonych w różne środki gaśnicze

Rodzaje gaśnic:

• wodne do pożarów typu A,
• proszkowe przeznaczone są do gaszenia głównie pożarów urządzeń elektrycznych. Ich wadą są znaczne straty mienia, gdyż ugaszony sprzęt elektryczny ulega zniszczeniu. Proszki fosforanowe gaszą pożary ABC, zaś proszki węglowe gaszą pożary BC.
• czyste środki gaśnicze - przeznaczone są do gaszenia pożarów typu AB, BC lub BCF. Nie pozostawiają śladów na gaszonych przedmiotach, nie powodują reakcji chemicznych, nie powodują szoku termicznego i nie wypierają tlenu z pomieszczeń.
• śniegowe CO stosowane do pożarów BC i urządzeń pod napięciem. Nie powodują uszkodzeń chemicznych i zanieczyszczeń. Jednak mogą uszkodzić gaszone mienie wskutek szoku termicznego. Podwyższają stężenie dwutlenku węgla do poziomu szkodliwego dla człowieka.
• pianowe - do pożarów typu AB lub ABF, gaszą przy użyciu piany.

Najbardziej popularne są gaśnice proszkowe, które służą do pożarów ABC lub BC. Charakteryzują się one największą skutecznością gaszenia. Najczęściej stosuje się je jako gaśnice samochodowe. Stosowane są również w obiektach użyteczności publicznej, biurach i obiektach przemysłowych. W domu najlepiej stosować je w takich pomieszczeniach, jak kotłownie, warsztaty, czy garaże. Gaśnica proszkowa przyda się również na kempingu.

Szeroko stosowane są również małe gaśnice pianowe do pożarów typu ABF. Sprawdzają się one go gaszenia tłuszczy jadalnych, których nie gasi się wodą. Dlatego też znajdują zastosowanie w gastronomii. Są one polecane do domu, szczególnie do gaszenia pożarów w kuchni. Nadają się również do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem.

Gaśnice śniegowe służą do gaszenia pożarów typu B, czyli do gaszenia substancji, które topią się pod wpływem ognia. Gaśnice śniegowe wykorzystywane są w obiektach przemysłowych. W domu znajdują zastosowanie jako małe gaśnice komputerowe, do gaszenia domowej elektroniki, jak telewizory, komputery. Niwelują one szok termiczny, który dodatkowo przyczynia się do zniszczenia urządzenia.

Gaśnice wodne lub mgłowe opierają się na zastosowaniu wody. Nie pozostawiają zanieczyszczeń, gdyż efektem ich stosowania jest tylko woda. Stosuje się je w biurach, archiwach, muzeach itp. Znajdują one coraz większe zastosowanie w domach, gdyż jest to jedyny rodzaj gaśnicy, który nadaje się do gaszenia płonącej odzieży na człowieku. Do elektroniki i urządzeń pod napięciem stosuje się gaśnice mgłowe.

Należy pamiętać, że gasząc urządzenia pod napięciem, bez względu na rodzaj gaśnicy, należy stać w odległości co najmniej 1 metra od palącej się rzeczy.

Jak wybrać gaśnicę do domu

W mieszkaniu, domku kempingowym czy na działce, najczęściej dochodzi do pożarów w kuchni, gdzie się gotuje. Dochodzi głównie do zapalenia się tłuszczów na patelni, co może spowodować przeniesienie się ognia na inne przedmioty. Do gaszenia w kuchni najbardziej skuteczne są gaśnice płynowe, z płynem ABF.

W innych pomieszczeniach mieszkalnych, jak salon, najczęściej dochodzi do pożarów urządzeń elektrycznych, często pod napięciem. Najlepiej sprawdzają się tu gaśnice płynowe i wodno-mgłowe, które nadają się do gaszenia urządzeń pod napięciem oraz nie zostawiają zanieczyszczeń i łatwo się później sprząta. Do pomieszczeń mieszkalnych nie zalecane są gaśnice proszkowe, gdyż bardzo trudno jest potem posprzątać i usunąć substancje gaszące. Ponadto gaszone przedmioty zostają nieodwracalnie zniszczone. Gaśnice proszkowe zaleca się do stosowania w kotłowniach.

Innym rodzajem produktu do gaszenia małych pożarów jest koc gaśniczy wykonany z włókna szklanego. Działa on na zasadzie odcinania dopływu tlenu, wskutek czego ogień gaśnie. Służy do gaszenia małych pożarów na powierzchni. Sprawdza się do gaszenia na przykład grilla, kuchni czy kominka.

Prawo nie wymaga instalowania gaśnic w domach prywatnych, jednak warto rozważyć zaopatrzenie się w gaśnicę, szczególnie wtedy, gdy mamy w domu pompę ciepła lub piec węglowy. Gaśnica może być zawieszona na ścianie lub stać na podłodze. Powinna być lekka i ważyć mniej niż 20 kg, tak aby każdy domownik mógł jej użyć.