Jak oświetlić dom przy pomocy LED-ów?

Rodzaje oświetlenia LED

Najpopularniejsze źródła światła oparte o technologię LED (light-emitting diode) podzielić można na:

Żarówki LED – posiadające takie same gwinty jak tradycyjne żarówki (E27 i cieńszy E14) lub halogeny (GU10).
Taśmy LED 12V – podłączane do domowej instalacji 230V za pośrednictwem specjalnego zasilacza. Jedno- lub wielokolorowe (RGB) wykorzystywane np. do podświetlania sufitów podwieszanych czy wnęk.
Taśmy LED 230V – taśmy podłączane bezpośrednio do gniazdka 230V. Wykorzystywane zazwyczaj do oświetlenia ogrodu czy elewacji budynku.

Od jakiegoś czasu na rynku dominują diody LED SMD, o zdecydowanie podwyższonych parametrach w stosunku do swoich poprzedniczek. Sprawia to, że różnica pomiędzy tradycyjną żarówką, a LED-em jest praktycznie niezauważalna, jeśli chodzi o barwę światła i bardzo odczuwalna w rachunkach za prąd.

Wybieramy oświetlenie LED

Zakup dobrego oświetlenia LED może się wydawać na pierwszy rzut oka nie lada wyzwaniem. Wszystkie taśmy wyglądają bardzo podobnie i nawet fachowiec może mieć problem z odróżnieniem dobrej od słabej. Jeśli kupujemy oświetlenie w sklepie tradycyjnym – pół biedy, możemy poprosić sprzedawcę o zaprezentowanie, jak świeci dana żarówka czy taśma.

Co z zakupami przez Internet? Tu musimy zaufać sprzedawcy i zdać się na jego profesjonalizm. Warto pytać sprzedawcę o parametry produktu (jasność w lumenach, współczynnik odwzorowania barw CRI, moc w watach) i o to, czy dana taśma/żarówka sprawdzi się, w wykorzystaniu, do którego ją planujemy. Warto pytać. Pozwoli nam to nie tylko uniknąć najczęściej popełnianych błędów, ale to też najprostszy sposób, aby dowiedzieć się, czy sprzedawca wie, jakim towarem handluje. Jeśli nie wie, istnieje olbrzymie prawdopodobieństwo, że handluje towarem słabym.

Na etapie wyboru sklepu warto zwrócić uwagę na gwarancję, którą oferuje sprzedawca. Dowiedzmy się, nie tylko, ile trwa, ale też jakie są jej warunki. Zdarza się, że sprzedawcy zapisują tak obostrzenia, zgodnie z którymi tracimy gwarancję, gdy diody świecą dłużej niż cztery godziny dziennie! Na nic nam gwarancja, jeśli gwarant zdąży zniknąć z rynku, zanim ja wykorzystamy. Warto zwrócić uwagę na staż sprzedawcy. Na rynku produktów LED co i rusz pojawiają się nowe podmioty, które po sprzedaniu jednej partii sprowadzonego z Chin towaru, kończą swą działalność.

Montaż taśm LED

O ile montaż żarówki LED w niczym nie różni się od wkręcenia żarówki tradycyjnej, a montaż taśmy o napięciu 230V jest stosunkowo prosty (choć ze względu na wysokie napięcie, niewiele osób decyduje się robić to samodzielnie), o tyle montaż taśmy LED 12V, może się w pierwszej chwili wydawać trudny. Kiedy przyjrzymy się tematowi nieco bliżej, okazuje się, że przy zachowaniu kilku podstawowych zasad, jest to całkiem proste.

Dzielenie i łączenie taśm LED

Jedną z niezaprzeczalnych zalet taśm LED jest możliwość dopasowania ich długości do naszych potrzeb. Do ich przecięcia wystarczą zwykłe nożyczki. Warto jednak pamiętać, że aby nie uszkodzić taśmy należy przecinać ją w miejscach do tego wyznaczonych (zazwyczaj znajdują się na taśmie co kilka centymetrów).

Taśmy LED możemy też łączyć w większe fragmenty. Możemy zrobić to na dwa sposoby:

Wykorzystując szybkozłączki zatrzaskowe.
Lutując dwa fragmenty taśmy.

Jeżeli lutowanie zostanie przeprowadzone dobrze, uzyskamy połączenie pewniejsze I trwalsze niż w przypadku szybkozłączek, choć w wykorzystaniu domowym także one sprawdzają się zazwyczaj bardzo dobrze.

Podpowiedź, jak dzielić i łączyć taśmy LED dostępna jest na tym filmie.

Dobór i podłączenie zasilacza

Aby taśma LED przez długi czas świeciła niezawodnym, równym światłem na całej swojej długości, należy ja odpowiednio zasilić. Warto zdecydować się na zasilacz wyprodukowany specjalnie do oświetlenia LED – wydłuży on żywotność taśmy.

Najmodniejsze lampy do domu - zobacz promocje!

Dobór odpowiedniej mocy zasilacza wymaga od nas prostego obliczenia wg wzoru:

Niezbędna moc zasilacza = (długość taśmy x moc taśmy)*110%

Długość taśmy określamy w tym przypadku w metrach, a moc taśmy producenci podają zazwyczaj w watach na metr (W/m). Całość mnożymy jeszcze razy 110% i uzyskujemy minimalną moc, niezbędną do zasilenia taśmy (do instalacji możemy spokojnie podłączyć zasilacz o większej mocy, ale nigdy o mniejszej). Należy tu pamiętać, że do jednego zasilacza możemy podłączyć dowolną ilość taśm LED, pod warunkiem, że ich zsumowana moc nie przekroczy mocy zasilacza.

Aby taśma świeciła równym światłem na całej długości powinna zostać zasilona co 5 metrów. Oznacza to, że

w przypadku taśmy o długości poniżej 5 metrów, wystarczy podłączyć zasilanie z jednej strony taśmy,
w przypadku taśmy o długości powyżej 5, ale poniżej 10 metrów musimy taśmę zasilić z obu stron,
w przypadku taśm dłuższych niż 10 metrów, na każdy 5-metrowy odcinek powinien przypadać osobny przewód zasilający (choć wszystkie mogą być podłączone do jednego zasilacza).

Podpowiedź, jak podłączyć zasilacz do taśmy LED dostępna jest na tym filmiku.

Podłączenie ściemniacza do instalacji

Aby cieszyć się pełnią możliwości taśm LED możemy podłączyć do nich ściemniacz (w przypadku taśm jednokolorowych) lub kontroler LED (w przypadku taśm wielokolorowych RGB). Ich podłączenie będzie się od siebie różniło tylko ilością przewodów biegnących od urządzenia do taśmy.

Przy zakupie ściemniacza warto zwrócić uwagę na to, czy jest on przeznaczony do taśm LED (działa on na zasadzie regulacji szerokości impulsu). Podłączenie taśmy LED do standardowych ściemniaczy napięciowych może skutkować szybkim uszkodzeniem taśmy.

Podpowiedź, jak podłączyć ściemniacz do taśmy LED dostępna jest na tym filmiku.

Czego się wystrzegać?

Stosując się do powyższych zasad, powinniśmy być w stanie samodzielnie zamontować oświetlenia LED. Warto jednak mieć świadomość, jakie błędy domowi instalatorzy LED-ów popełniają najczęściej:

Wybór złej taśmy (słabej jakości, nieodpowiedniej barwy itp.).
Montaż nieodpowiedniego zasilacza.
Podłączenie szeregowo fragmentu taśmy dłuższego niż 5 metrów (co sprawia, że światło na końcu taśmy jest słabsze niż na początku).
Podłączenie do instalacji LED tradycyjnego ściemniacza napięciowego.
Montaż taśm wodoodpornych w profilach LED (taśma taka nie mając odpowiedniej wentylacji przegrzewa się i szybciej psuje).

Jeśli uda nam się ich uniknąć, powinniśmy być zadowoleni z naszej instalacji LED, a i nasza kieszeń odczuje zmianę, kiedy obniżymy rachunki za prąd.

Materiał został przygotowany we współpracy z AKB-Poland.