Zawór zwrotny w wentylacji - jak działa i po co go założyć?

Co to jest zawór zwrotny w wentylacji?

Zawór zwrotny można zamontować do kominka wentylacyjnego. Na czym dokładnie polega działanie tego prostego mechanizmu? Chcąc odpowiedzieć na to pytanie, musimy wyjaśnić, jak dokładnie działa wentylacja grawitacyjna.

Wentylacja grawitacyjna jest najczęstszym sposobem wentylowania pomieszczeń mieszkalnych. W systemie znajdziemy pionowe kanały wentylacyjne. Ciepłe powietrze wlatuje do kanału wentylacyjnego i wydostaje się z budynku poprzez szachty wentylacyjne. W pomieszczeniu tworzy się podciśnienie, które doprowadza do wtłoczenia świeżego powietrza przez drzwi zewnętrzne bądź okna. W teorii, kanał wentylacji grawitacyjnej powinien wywiewać powietrze poprzez pojawienie się ciągu. Niestety w niektórych przypadkach dochodzi do pojawienia się tak zwanego ciągu wstecznego. W efekcie powietrze zostaje zassane przez komin wentylacyjny i ponownie trafia do pomieszczenia.

Właśnie w tym miejscu pojawia się zawór zwrotny do wentylacji. Wprowadzony do kanału wentylacyjnego bądź do kominka wentylacyjnego zawór zwrotny zapobiega pojawianiu się ciągu wstecznego. Upraszczając, powietrze może uchodzić tylko w jednym kierunku. Zawór zwrotny w wentylacji uniemożliwia przedostawanie się zapachów z szachtów wentylacyjnych czy doprowadzenia gorącego powietrza z otoczenia przez kanał wentylacyjne. Dzięki temu cały system wentylacji grawitacyjnej może pracować w sposób niezakłócony.

Czy zawór zwrotny jest konieczny? Kiedy warto montować zawory do wentylacji grawitacyjnej?

Wiemy już, czym charakteryzuje się zawór zwrotny w wentylacji. Warto także wyróżnić sytuacje, w których zastosowanie zaworów jest wskazane. Zawory do wentylacji grawitacyjnej (np. popularny zawór klapowy) nie muszą być montowane w każdym pomieszczeniu. Stosujemy je wszędzie tam, gdzie zachodzi ryzyko powrotu powietrza wciągniętego do kanału wentylacyjnego. Dobrym przykładem będzie budownictwo wielorodzinne. Wspólny szyb wentylacyjny w zabudowie wielorodzinnej może sprawić, że użytkownicy na wyższej kondygnacji będą czuli zapachy wydobywające się z wentylacji na niższym poziomie. Zapachy kuchenne z sąsiedztwa mogą być skutecznie zablokowane przez zawór zwrotny i mogą wpłynąć na komfort użytkowania pomieszczeń w budownictwie wielorodzinnym bądź w domach kilkukondygnacyjnych.

Drugim przykładem jest montaż zaworu do kanału wentylacyjnego w ścianie. Zawór zwrotny do kanału wentylacyjnego w ścianie ma za zadanie przeciwdziałanie wyziębianiu się pomieszczenia. Na ogół znajduje się w wentylatorze, który wyciąga powietrze na zewnątrz, ale nie dopuszcza do jego powrotu. Po wyłączeniu wentylatora jego zawór zwrotny działa w sposób ciągły i uniemożliwia nawiewanie powietrza z otoczenia do wnętrza budynku.

Zawór zwrotny do wentylacji grawitacyjnej – rodzaje

Wiemy już, jak działa zawór zwrotny w wentylacji. Przed wyborem konkretnego produktu do kominka wentylacyjnego, warto poznać najpopularniejsze rodzaje zaworów oraz ich właściwości. Do wentylacji grawitacyjnej najczęściej wybiera się zawór klapowy. Głównym kryterium podziału zaworów do wentylacji grawitacyjnej na ogół okazuje się sposób otwierania. Wyróżniamy:

• Zawory ręczne – to np. zawór klapowy wyposażony w specjalną dźwignie, którą otwieramy bądź zamykamy w razie potrzeby. Rozwiązanie jest rzadko stosowane w wentylacji pomieszczeń mieszkalnych przez wzgląd na konieczność ręcznej obsługi i mniejszą funkcjonalność.
• Zawory elektryczne – w tym przypadku zawór zwrotny w wentylacji zostaje otwarty w momencie uruchomienia wentylatora bądź okapu. Rozwiązanie świetnie sprawdza się do kanału wentylacyjnego, które wymusza ciąg powietrza w sposób mechaniczny. Zwrotne zawory elektryczne nie są montowane w tradycyjnej wentylacji grawitacyjnej. Jest to wywołane faktem, że tego typu mechanizm nie powoduje naturalnej cyrkulacji powietrza.
• Zawory mechaniczne – klapowy zawór mechaniczny otwiera się i zamyka poprzez ruch powietrza. Klapowy zawór mechaniczny świetnie nadaje się do wentylacji grawitacyjnej, jak i wentylacji wymuszającej ciąg powietrza za pomocą wentylatorów bądź okapów. Zawory mechaniczne cieszą się największą popularnością ze względu na największą funkcjonalność i przystępną cenę (w porównaniu z zaworami elektrycznymi).

Mechaniczny zawór do kanału wentylacyjnego może różnić się w zależności od specyfiki budowy. W ofertach sprzedaży znajdziemy zawory z jednoczęściową przepustnicą, z amortyzerem dwuczęściowym (zawór motylkowy do kominka wentylacyjnego), a także zawory membranowe.

• Klapowy zawór zwrotny w wentylacji z jednoczęściową przepustnicą – najczęściej montowany do kominka wentylacyjnego. Posiada ruchomy element, który obraca się na osi. Rozwiązanie nadaje się do wentylacji grawitacyjnej, a dzięki swojej prostej budowie, zyskało dużą popularność. Jedynym mankamentem zaworu z jednoczęściową przepustnicą jest możliwość generowania hałasu.
• Zawór motylkowy – czyli wyposażony w dwuczęściowy amortyzator. Tego typu zawór zwrotny w wentylacji posiada okrągły kształt oraz oś z dwoma półtarczami. W mechanizmie zastosowano także sprężyny, które utrzymują półtarcze. Zawór wymaga delikatnego przepływu powietrza, by umożliwić wywiew. Niestety rozwiązanie może niekiedy zmniejszać wydajność działania wentylacji grawitacyjnej.
• Zawór wyposażony w membranę – tutaj rolę przesłony odgrywa elastyczny plastik. Zawór z membraną reagują na niewielki ruch powietrza i mogą zapewniać cichą pracę. Rozwiązanie dobrze sprawdza się zaraz po zamontowaniu. Niestety osiadający kurz i drobne zanieczyszczenia mogą zmniejszać skuteczność działania. Dlatego zawory z membraną nie są tak popularne. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także zebrane w tym miejscu artykuły na temat wentylacji mechanicznej.