Cis Henrykowski - opis najstarszego drzewa rosnącego w Polsce

Cis Henrykowski – wiek drzewa

Cis Henrykowski to nazwa starego cisu pospolitego z Henrykowa Lubańskiego. Jest to najstarsze drzewo w Polsce. Jego wiek szacuje się na 1200-1500 lat. Najbardziej precyzyjne wyliczenia wskazują, że drzewo wykiełkowało około roku 734. To oznacza, że ma obecnie prawie 1300 lat! To oznacza, że cis Henrykowski rósł na swoim miejscu jeszcze przed powstaniem państwa polskiego! I przez te lata był uczestnikiem wielu wydarzeń w historii naszego kraju.

Wiek drzewa szacuje się na podstawie stanu pnia oraz doniesień w historii. Wspominają o nim źródła z XV wieku. W 2013 roku oszacowano, że drzewo ma 10,5 metrów wysokości. Obwód jego pnia przekraczał 5 m, jednak po huraganie w 1989 roku zmniejszył się znacznie.

Aż dziwne, że cis Henrykowski nie jest tak popularny jak najstarszy dąb szypułkowy, czyli Dąb „Bartek”. Cis pospolity to długowieczne drzewo, jednak nasz cis Henrykowski jest ewenementem. Takie drzewa jak dąb szypułkowy, robinia akacjowa czy lipa, które mają więcej niż kilkaset lat czasami się pojawiają, ale cis, czyli drzewo iglaste, w takim wieku zdarza się raczej rzadko na całym świecie.

Gdzie znajduje się cis Henrykowski

Cis Henrykowski znajduje się we wsi Henryków Lubański, która leży w województwie dolnośląskim. Jego nazwa jest związana z miejscowością, z której pochodzi, chociaż czasami mówi się o nim cis „Henryk”.

Cis Henrykowski rośnie w bardzo malowniczych okolicznościach przyrody. Rośnie przy ścianie rozpadającej się, wiekowej stodoły, która stanowi dla niego swojego rodzaju rusztowanie. Znajduje się na posesji domu o numerze 293. Co ciekawe, można do niego dojechać i zobaczyć ten wyjątkowy okaz. Cis z Henrykowa może nie jest za bardzo popularny, a szkoda – jest naprawdę imponujący i warto go zobaczyć.

Najstarszy okaz w Polsce – cis Henrykowski i jego historia

Cis Henrykowski był świadkiem historii całego naszego kraju. I sam także wiele przeszedł. Najwcześniejsze informacje o jego uszkodzeniach mamy z 1813 roku – został pocięty szablami przez żołnierzy. Pod koniec II Wojny Światowej, w 1945 roku uszkodził go pocisk artyleryjski. Jednak mimo tego dąb Henrykowski przetrwał i stał spokojnie dalej.

Kolejnym uszkodzeniem był huragan w 1989 roku. Prawdopodobnie w drzewo trafił piorun i jedna jego odnoga zniszczyła się. Od tego momentu obwód drzewa bardzo się zmniejszył, jednak nadal cis rośnie i ma się dobrze. W 1992 roku cis Henrykowski został ustanowiony pomnikiem przyrody.

Roślina była pod ochroną od XV wieku. Prawo chroniące cisy w Polsce ustanowił już Władysław Jagiełło, wydając dekret na mocy którego każdy, kto pociął cis na drewno, może zostać pojmany. Jeśli szukasz więcej inspiracji, sprawdź także ten artykuł: 10 najpiękniejszych roślin wieloletnich do ogrodu i na działkę – oto nasze typy.

Cis Henrykowski obecnie

Jako pomnik przyrody drzewo zostało bardziej chronione i dendrolodzy oraz botanicy dokładają wszelkich starań, by miał jak najlepsze warunki do rozwoju. Jest pod stałą kontrolą i przeszedł kurację zabezpieczającą, zwłaszcza te części, które zostały uszkodzone przez huragan. W 2016 roku podjęto jeszcze szerzej zakrojone działania, które miały na celu pobudzenie drzewa do życia (cis Henrykowski nie wypuszczał nowych igieł i pędów).

Dzięki tym działaniom korzenie drzewa zabezpieczono przed gryzoniami, a teren wokół niego zacieniono, by nie parowała woda z podłoża. Zamontowano także zraszacze i zamgławiacze, dzięki czemu drzewo ma lepiej poradzić sobie z letnimi upałami. Cis Henrykowski ma także specjalne rusztowanie, dzięki któremu może stać prosto przez kolejne 1000 lat. Dzięki tym działaniom od 2020 roku cis wypuszcza nowe pędy.