Czy z renty z odwróconej hipoteki można się utrzymać?
Nie brakuje seniorów, którzy w zamian za regularne wsparcie finansowe, zgadzają się, by ich mieszkanie trafiło do zasobów funduszu hipotecznego. Takie podmioty wypłacają osobom starszym comiesięczną rentę, a po śmierci klienta przejmują nieruchomość, w której zamieszkiwał emeryt. Czy tak zwana renta dożywotnia wystarcza na zaspokojenie potrzeb życiowych seniora?
Z tego artykułu dowiesz się:
Odwrócona hipoteka – czy to korzystna opcja dla seniorów?
Mechanizm nazywany odwróconą hipoteką obowiązuje w Polsce od wielu lat, jednak w naszym kraju wciąż brakuje odpowiednich regulacji prawnych, które dostatecznie zabezpieczałyby interesy seniorów decydujących się na oddanie swojej nieruchomości w ręce banku lub funduszu hipotecznego w zamian za wypłacanie renty. Dzisiaj w Polsce spotykamy się niemal wyłącznie z hipoteką odwróconą w modelu sprzedażowym, czyli z rentą dożywotnią oferowaną przez prywatne fundusze.
Odwrócona hipoteka to rozwiązanie skierowane do seniorów. Z tej opcji najczęściej korzystają ludzie w wieku 75-80 lat, chociaż coraz częściej podobnego wsparcia szukają także młodsze osoby – nawet te, które dopiero ukończyły 55. rok życia. Raport opublikowany przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych wskazuje, że od 2010 do 2023 roku fundusze działające na zasadach odwróconej hipoteki wypłaciły swoim klientom 34 miliony złotych. Umowy renty dożywotniej najchętniej są podpisywane przez seniorów z województwa mazowieckiego, na drugim miejscu znajduje się województwo pomorskie, a na trzecim śląskie.
Na jaką rentę dożywotnią może liczyć senior, który korzysta z modelu hipoteki odwróconej? Wysokość świadczeń jest uzależniona między innymi od wieku i płci osoby starszej oraz wartości nieruchomości stanowiącej przedmiot umowy. Przeciętna wartość mieszkań przekazywanych funduszom wynosi 411,6 tys. złotych, a średnie miesięczne wypłaty w 2023 roku oscylowały wokół 1033 złotych. Renta dożywotnia w większości przypadków stanowi jedynie dodatek do emerytury, a nie główne źródło utrzymania.
Smutna rzeczywistość – dlaczego seniorzy korzystają z odwróconej hipoteki?
Odwrócony kredyt hipoteczny wzbudza niemałe kontrowersje – nie brakuje przeciwników takiego rozwiązania, którzy twierdzą, że firmy działające na modelu odwróconej hipoteki żerują na seniorach, którzy zaleźli się w trudnej sytuacji finansowej. Na podpisanie umowy z funduszem hipotecznym często decydują się osoby samotne i niezamożne, bo dzięki temu rozwiązaniu mogą one chociaż trochę poprawić swoje warunki życiowe. Odwrócony kredyt hipoteczny wydaje się atrakcyjną opcją z perspektywy osób opuszczonych, niemających bliskich, którzy mogliby przejąć nieruchomość po śmierci seniora.
Osoby w podeszłym wieku borykają się z ogromnymi problemami finansowymi – skromna emerytura często nie wystarcza na wykupienie leków, pokrycie kosztów rehabilitacji, czy uregulowanie rachunków. Fundusze hipoteczne, oprócz dożywotniej renty, przejmują na siebie obowiązek płacenia czynszu, co zdejmuje z barków seniora spory ciężar. Decyzja o podpisaniu umowy z funduszem hipotecznym często jest ostatnią deską ratunku, która może uchronić samotną i schorowaną osobę przez wpadnięciem w pętlę długów.
Polska daleko w tyle. Nasze banki unikają hipoteki odwróconej
W kraju nad Wisłą mogłaby funkcjonować także hipoteka odwrócona w modelu kredytowym, czyli odwrócony kredyt hipoteczny. Takie rozwiązanie znajdowałoby się w ofercie banków, ale aktualnie żaden podmiot działający w Polsce nie jest zainteresowany wprowadzeniem tego modelu na rynek. Odwrócony kredyt hipoteczny różniłby się od renty dożywotniej, ponieważ w ramach takiej umowy senior otrzymywały pieniądze przez określony czas, na przykład 10 lub 20 lat.
Banki nie oferują klientom odwróconego kredytu hipotecznego, ponieważ świadczenie takiej usługi jest dość ryzykowne, a samo przejmowanie mieszkań od starszych, zdesperowanych osób jest działalnością niezbyt szlachetną, która mogłaby nadwerężyć wizerunek podmiotu. Warto pamiętać, że odwrócony kredyt hipoteczny nie jest zbyt opłacalny z punktu widzenia seniora – bank, który zdecydowałby się na świadczenie takiej usługi, podczas obliczana wysokości potencjalnych rat do wypłacenia, musiałby wziąć pod uwagę:
- obecną i przyszłą wartość rynkową nieruchomości,
- stan zdrowia seniora,
- wiek emeryta,
- płeć osoby starszej.
Kwota wypłacana przez bank mieściłaby się w przedziale 30-60% wartości nieruchomości. Od momentu podpisania umowy do przejęcia obiektu senior musiałby utrzymywać mieszkanie w dobrym stanie technicznym oraz pilnować, by nie doszło do zadłużenia lokalu.