Krzewy ogrodowe - popularne odmiany, sadzenie, pielęgnacja, porady

Najlepsze krzewy ozdobne do ogrodu – co wybrać?

Krzewy stanowią istotny element dekoracyjny każdego ogrodu. Budzą zachwyt rośliny obsypane kolorowymi kwiatami i owocami, przyciągające wzrok niecodziennym kształtem, a porą zimową - urzekające gałęziami obsypanymi śniegiem. Rośliny zimozielone upiększają ogrodową przestrzeń przez cały rok. Niecodzienną aranżację tworzą nasadzenia piętrowe. Które krzewy ogrodowe spełnią oczekiwania praktyczne i estetyczne? Jakie stanowiska są dla nich najkorzystniejsze? Przemyślany wybór roślin umożliwi czerpanie radości z przebywania w wyjątkowym otoczeniu przez długie lata.

Wybieramy krzewy ozdobne do ogrodu - na co zwrócić uwagę?

Przy wyborze  roślin należy zwrócić uwagę na ich  właściwości, wśród których najważniejszymi są dostosowanie do klimatu i rodzaju gleby, długowieczność krzewów, osiąganie przez nie odpowiedniej wysokości i wywieranie odpowiednich wrażeń estetycznych oraz odporność na szkodniki i choroby. Niektóre krzewy do ogrodu doskonale zastępują drzewa, stając się atrakcyjnym akcentem niewielkich przestrzeni zielonych, dziedzińców lub atriów. Krzewy ogrodowe różnią się między sobą charakterystycznym dla danego gatunku pokrojem, ułożeniem liści i kwiatów, a także barwami i zmieniającym się wyglądem w ciągu roku. Warto obejrzeć zdjęcia dojrzałych roślin,  poznać ich nazwy i warunki uprawy, by spełniły pokładane w nich ogrodnicze nadzieje.

Czerwonolistne krzewy do ogrodu

Barwa często jest najważniejszym wskaźnikiem, przesądzającym wybór określonej rośliny. Sympatią ogrodników cieszą się krzaki ogrodowe, których liście przybierają rożne odcienie czerwieni. Intensywne kolory w atrakcyjny sposób eksponują  piękne krzewy, które odcinają się od zieleni trawników i pozostałych roślin zielonych. Przez cały czas wegetacji uwagę osób odwiedzających ogród przyciąga klon japoński, Acer palmatum oraz jego odmiany. Atropurpureum sięga 4 metrów i posiada ciemnoczerwone liście. Krzewy odmiany Dissectum Garnet  osiągają 2 metry wysokości i charakteryzują się ciemnopurpurowym ulistnieniem. Rośliny sadzi się w zacisznych oraz słonecznych miejscach, najlepiej na glebach o lekko kwaśnym odczynie.

Wśród krzewów, które mogą ozdobić zarówno małe ogródki przydomowe, jak i wielkie przestrzenie, wyróżniają się berberysy Thunberga, odmiany Antropurpurea Nana. Te piękne krzewy ogrodowe, dorastające do 50 cm wysokości,  posiadają niewielki, prawie kulisty pokrój. Liczne, wygięte łukowato brązowopurpurowe pędy, obsypane są drobnymi lśniącymi listkami. Wiosną pojawiają się żółte kwiatki, o kształcie dzwonków. Szkarłatnoczerwone owoce zdobią roślinę porą letnią, jesienią i zimą. Niskopienne krzewy doskonale rosną na stanowiskach słonecznych oraz cienistych. Nadają się również do pojemników, w których dobrze się czują, zdobiąc nieosłonięte ściany domu, schody lub przydomowe ławeczki.

Na glebach gliniastych i gliniasto-piaszczystych, w rejonach o łagodnym klimacie dobrze odnajdzie się odmiana leszczyny południowej, Purpurea. Charakteryzuje się czerwonymi liśćmi i czerwonymi baziami kwiatów pręcikowych. Doskonale wygląda w grupowych nasadzeniach. Sprawdzi się także jako piękne uzupełnienie nasadzeń wzdłuż ogrodzenia.

Krzewy ogrodowe o różnobarwnych liściach

Krzaki ogrodowe o liściach żółtych, srebrzystych lub pstrokatych, z białymi akcentami, rozjaśniają ciemniejsze zakątki ogrodu. Ogrodnicy, pragnący ożywić zieleń ogrodowego tła, chętnie uprawiają różne odmiany klonów:

  • klon Ginnala, Acer ginnala Maxim -  należy do klonów krzewiastych. Pochodzi z Japonii, Chin i Korei. W drugiej połowie lata jego błyszczące ciemnozielone liście wybarwiają się na karminowy kolor. Najlepiej rośnie w miejscach słonecznych. Pięknie prezentuje się nawet w małych ogródkach.
  • Klon polny, paklon – ­w jesiennej porze wybarwia liście na kolor żółtozłoty. Spody liści sprawiają wrażenie omszonych. Jest to małe drzewo, o kulistej koronie. Występuje na terenie Europy i zachodniej Azji. Nie ma zbyt dużych wymagań, znosi dobrze suszę i zacienienie. Doskonale wygląda jako składnik żywopłotów oraz samodzielna ozdoba ogrodowych alejek.
  • Klony tatarskie  Acer tataricum - są formą krzewiastą, osiągającą do 10 m wysokości. Jesienne liście przyjmują żółtaworóżowy kolor. Te oryginalne ozdobne krzewy ogrodowe wyglądają pięknie w głębi ogrodu i jako wyższe żywopłoty.
  • Klon palmowy

Krzewy ozdobne do ogrodu, których liście jesienią wybarwiają się na piękne kolory, to, między innymi:

  • Berberys zwyczajny – który posiada kolczasto ząbkowane liście, o długości około 6 cm. Jesienią przybierają intensywny żółty kolor.  
  • Karagana podolska – krzew z gatunku bobowatych, uprawiany jest w Polsce dla swoich walorów dekoracyjnych. Osiąga koło 4 m wysokości. Jesienią liście wybarwiają się na żółty kolor. Roślina często wybierana jest na żywopłoty.
  • Złotlin Kerriatworzy atrakcyjne krzewy do ogrodu, o liściach żółtych jesienią, które opadają w porze zimowej. Złotliny preferują zaciszne stanowiska. Dobrze rosną w  środowiskach miejskich, co czyni z nich pożądane rośliny ogrodowe na obszarach o zanieczyszczonym powietrzu.
  • Forsycja zwisająca Vahl - należy do krzewów, zapewniających rozświetlenie ogrodów. Niskopienne  krzewy ogrodowe zaopatrzone są w zwisające pędy.  Wczesną wiosną pojawiają się kwiaty o słonecznym, złotożółtym zabarwieniu.

Krzewy ozdobne do ogrodu o dekoracyjnych kwiatach

Bogactwo kwitnących krzewów umożliwia wzbogacenie własnych ogrodów o ciekawe i piękne okazy. Niezwykle dekoracyjne krzewy ozdobne do ogrodu, dochodzące do 2 m wysokości, tworzy azalia, należąca do rodziny wrzosowatych. Różnobarwne kwiaty o intensywnym zapachu pojawiają się w maju i w czerwcu. Azalie, noszące również nazwy  różaneczników i rododendronów, doskonale czują się na glebach kwaśnych.

Krzaki ozdobne do ogrodów tworzy hortensja krzewiasta Anabelle, dorastająca do 2 m wysokości. Wyróżnia się obfitością kremowobiałych kwiatów, które wyglądają ciekawie nawet po przekwitnięciu. Ozdobne krzewy ogrodowe w sposób atrakcyjny mogą dopełnić roślinność na skalnikach, uzupełnić aranżację ogrodu z udziałem innych roślin lub zaprezentować się samodzielnie.

Krzewy ozdobne do ogrodu, wyróżniające się białymi kwiatami, rozjaśniają zielone stanowiska, a także podkreślają inne barwy. Ozdobne krzewy ogrodowe o białym ukwieceniu  zakwitają na ogół porą wiosenną. Warto zwrócić uwagę na takie krzewy, jak:

  • świdośliwa kanadyjska – którą wyróżniają gwiazdkowate białe kwiaty, zebrane w rzadkie grona. Roślina posiada smaczne owoce, a jesienne krzewy zdobią przebarwione czerwone liście. Rośliny ogrodowe mogą rosnąć samodzielnie lub w sąsiedztwie innych krzewów owocowych.
  • Irga kutnerowata, Lindl – jest krzewem zimozielonym, wytwarzającym białe drobne kwiatki, ujęte w baldachogrona. Atrakcyjnie wygląda na niskich żywopłotach.
  • Irga wierzbolistna Franch -  tworzy zimozielone  niskie krzewy, osiągające 1 metr wysokości. Długie, łukowate pędy pełne są lancetowatych liści, o niebieskawosrebrzystym odcieniu. Białe kwiaty występują w niewielkich kwiatostanach.  Te krzaki ozdobne do ogrodu mogą stanowić przedmiot dumy każdego ogrodnika.
  • Irga czarna Lood  - oraz irga pomarszczona Bois – wyróżniają się różowymi kwiatami, w luźnych kwiatostanach. Krzaczki ozdobne dochodzą do 2 m wysokości. Są wytrzymałe na mrozy i doskonale sprawdzają się jako żywopłoty.
  • Irga pozioma Decne – to niskopienne rośliny płożące, dochodzące do 50 cm wysokości. Kwiaty, o zabarwieniu różowobiałym występują na licznych gałązkach. Gęste  liście przybierają jesienią kolory czerwonopomarańczowe.
  • Irga chińska Rehd et Wils – urzeka białymi kwiatami, wewnątrz przybierającymi czerwony kolor. Krzewy dorastają do 2 m wysokości. Jesienią rośliny zdobią wybarwione liście i ciemnoczerwone owoce.

Wspaniałe białe kwiaty wytwarzają również takie rośliny, jak biała odmiana Alba wawrzynka wilcze łyko, magnolia gwiaździsta Stellata lub odmiana peonii, Blanche de His.

Ozdobne krzewy ogrodowe – małe jest piękne

Niskie krzewy, wzrastające do 60 cm, często płożące się, to krzewinki. Występują często na terenach górskich, gdzie doskonale znoszą nieprzyjazne warunki klimatyczne. W  dużych ogrodach  i niewielkich ogródkach przydomowych wykorzystywane są do nasadzeń, np. na skalniakach.

  • Borówka brusznica - należy do rodziny wrzosowatych. Krzewy osiągają 25 cm wysokości. Liście borówki są błyszczące, zimotrwałe, w kolorze ciemnozielonym od góry i jaśniejszym w warstwie spodniej. Kwiaty, białe lub czerwone  ładnie pachną, zdobiąc ozdobne krzewy ogrodowe. Dojrzałe czerwone jagody można wykorzystać do sporządzenia domowych przetworów, najczęściej w postaci konfitur i dżemów, podawanych do mięs i serów.
  • Gaulteria rozesłana -  jest krzewinką, dochodzącą do 15 cm wysokości. Zimozielona roślina odporna jest na mrozy. Skórzaste liście wydzielają mocny zapach. W okresie letnim pojawiają się kwiatki w kształcie dzwonków, w kolorach białych. Gdy przekwitną, w ich miejscu pojawiają się jaskrawoczerwone torebki. Ozdobne krzewy dobrze rozwijają się w półcieniu, na glebach o kwaśnym odczynie. Gaulteria ma właściwości lecznicze. Liście zawierają magnez oraz potas, uśmierzają bóle reumatyczne, a napar z liści może być wykorzystywany do płukania gardła.
  • Wrzos pospolity -  tworzy krzaczki ozdobne, najczęściej o wysokości do 60 cm. Krzewinki atrakcyjnie wyglądają na skalniakach, tworzą atrakcyjne dywany roślinne, są oprawą obrzeży rabat, dobrze czują się również w pojemnikach, jako ozdoba tarasów. Odmiany wrzosów o barwnych  pączkach są odporne na niskie temperatury, ciesząc oczy do późnej jesieni. Pozyskiwany miód wrzosowy należy do wysoko cenionych miodów kwiatowych, o znaczeniu leczniczym.

Krzewy ozdobne do ogrodu – komponowanie zieleni

Ogrody przydomowe dzielą się zwykle na część frontalną i ogród właściwy, mieszczący się za domem. Frontowy ogródek zajmuje mniejsza przestrzeń, bowiem najczęściej oddziela dom od ulicy. Ta część ogrodu stanowi również wizytówkę posiadłości.  Przed domem sadzi się niewysokie drzewa i ozdobne krzewy ogrodowe, liściaste i iglaste. Wyższe rośliny ogrodowe nie powinny znajdować się blisko okien, by nie zacieniać mieszkania. Dekorację domu mogą stanowić kwitnące krzaczki ozdobne oraz trawniki.

Ogród za domem należy dobrze rozplanować. Granicę ogrodu mogą tworzyć żywopłoty. Krzewy ozdobne do ogrodu, nadające się na żywopłoty formowane to, np. berberysy Thunberga, nadające się także na żywopłoty rosnące swobodnie. Szczególnie atrakcyjne są żywopłoty, które tworzą kwitnące rośliny ogrodowe.  W tej roli sprawdzą się krzewy ozdobne do ogrodu, takie jak forsycja, lilak, złotlin japoński, czy żylistek. Na żywopłoty obronne warto zastosować ciernistą roślinę, znaną jako ostrężyna lub jeżyna - Rubus tridel Benenden -  o białych delikatnych kwiatkach i cierpkich owocach.

Piękno ogrodu podkreślają ozdobne krzewy ogrodowe, nasadzone pojedynczo lub w grupach. Zasadą komponowania różnych gatunków jest umieszczenie w centralnej części roślin wysokich, natomiast ich otoczenie powinny stanowić krzaczki ozdobne, rosnące wokół zgrupowania, jakie utworzą pokaźne krzewy ozdobne do ogrodu. Nie należy sadzić blisko siebie roślin zbytnio zróżnicowanych kolorystycznie, co może wprowadzić chaos i niekorzystne wrażenia estetyczne. Osoby dysponujące dużym ogrodem, mogą umieścić obok siebie kilka  krzewów ozdobnych tego samego gatunku. W mniejszych ogrodach lepiej sprawdzą się solitery, którymi mogą być również krzaczki ozdobne, posadzone na środku trawnika. Ozdobne krzewy ogrodowe powinny zostać skomponowane tak, by okres kwitnienia wypadał w różnym czasie, co zapewni piękny wygląd zielonych przestrzeni przez cały sezon. Urodę ogrodu w każdym sezonie utrwalić mogą pamiątkowe zdjęcia, tworzące niezwykły album ogrodniczy.

Literatura

  1. Encyklopedia ogrodnictwa, Warszawa 1993.s
  2. D. Remesowa, Z. Osvald, Leksykon krzewów liściastych, Warszawa 2004.
  3. Pospolite rośliny środkowej Europy, praca zbiorowa, Warszawa 1990.
  4. L. Bremnes, Wielka księga ziół, Warszawa 1991.
  5. Park Arboretum w Prószkowie, Opole 2001.