Choroby różaneczników – zwalczanie objawów i przyczyn

Najczęstsze przyczyny chorób oraz ich rozpoznanie i zapobieganie

Nie ważne, czy uprawiacie różanecznik indyjski (Rhododendron simsii), czy inny rododendron w postaci którejś z licznych wielkokwiatowych odmian, odkrycie w porę choroby pozwala na skuteczne przeciwdziałanie i zachowanie w dobrej kondycji tych wspaniałych krzewów ozdobnych. Choroby rododendronów mają zwykle następujące przyczyny:

  • Nieodpowiednie stanowisko lub niekorzystne wpływy pogodowe.

Prawie każdy rododendron lubi miejsca jasne, ale półzacienione. Rośnie dobrze na kwaśnych, próchnicznych glebach o wartości pH od 4,5 do 5,5. Bezpośrednie południowe słońce może powodować na liściach wrażliwych odmian poparzenia słoneczne. Widoczne są wtedy żółte lub brązowe liście, podczas gdy zacieniona część krzewu zachowuje normalny wygląd.

Nawet zimoodporny różanecznik może ucierpieć podczas bardzo mroźnej, suchej i wietrznej pogody. Jeśli obumierają brązowe liście albo ich brzegi i pąki kwiatowe, roślina potrzebuje więcej osłony od wiatru. Pomóc mogą gałęzie świerkowe albo na przykład maty z trzciny. Zwisające i zrolowane liście rododendronu w okresie zimowym mogą wskazywać również na przesuszenie. Mięsiste, duże i zimoodporne liście odparowują znaczne ilości wilgoci, która nie może zostać uzupełniona z zamarzniętej gleby. To prowadzi do nieuchronnego przesuszenia rośliny. Zwalczanie objawów polega na podlewaniu różaneczników zimą w okresie odwilży.

Kiedy krzew nie jest opanowany ani przez szkodniki, ani przez chorobę, a mimo to pojawiają się na nim żółte liście, winna jest najczęściej niewłaściwa pielęgnacja albo nieodpowiednia ziemia do rododendronów. Wybarwianie się liści może być spowodowane zbyt wysoką albo zbyt niską wartością pH. Niewłaściwy odczyn sprawia, że zawarte w glebie składniki pokarmowe nie mogą być przez różanecznik przyswajane.  

  • Niedobór w glebie składników odżywczych albo niektórych minerałów.

Niewłaściwa pielęgnacja powoduje, że w glebie powstaje niedobór azotu. Rododendron sygnalizuje ten fakt rozjaśnianiem liści, których barwa sięga od jasnozielonej do odcieni intensywnej żółci. Jeśli braki są poważne, roślina zrzuca stare liście i na krzewie widać tylko młode z żółtawym odcieniem. Zwalczanie objawów polega na zasileniu różanecznika dojrzałym kompostem albo innym nawozem z udziałem azotu. Chore liście i pędy należy usunąć.

Objawy wskazujące na braki żelaza występują często, kiedy różanecznik zostanie posadzony stanowisku zasadowym o dużej wartości pH. Roślina nie jest wówczas w stanie pobierać z gleby żelaza, co objawia się jasnymi końcami pędów i cytrynowożółtymi liśćmi, schnącymi od krawędzi w stronę środka blaszki. Najlepszym sposobem jest poprawa kwasowości gleby do idealnej dla kwiatów rododendronu wartości pH 4,5-5,5.  

  • Patogeny grzybowe, bakteryjne lub wirusowe.

Przebarwienie liści rododendronu ma zwykle ma zwykle dwie przyczyny: albo roślina cierpi na niedobór pokarmu lub wody, albo na choroby grzybowe. Aby temu zaradzić, trzeba najpierw zidentyfikować źródło uszkodzenia. 

  • Opanowanie przez owady.

Nie tylko choroby grzybowe mogą wyrządzić różanecznikom krzywdę. Także szkodniki owadzie wywołują szkody w zimozielonych nasadzeniach krzewów ozdobnych. Jeśli szukasz więcej porad, sprawdź także ten artykuł, jak i kiedy sadzić rododendrony.

Choroby grzybowe różaneczników oraz szkodniki owadzie

Choroby różaneczników wywołane przez patogeny grzybowe

  • Fytoftoroza

Choroby grzybowe różaneczników wywołane przez grzyby z rodzaju Phytophthora stanowią zagrożenie dla całych krzewów. Typowymi objawami fytoftorozy są:

  • brązowienie końców pędów i liści,
  • blaszka wzdłuż nerwu głównego zabarwia się na kolor czekoladowobrązowy,
  • liście matowieją, a ich brązowienie i rolowanie postępuje,
  • pędy i gałęzie marnieją i obumierają.

Jeśli korzenie krzewu nie zostały opanowane przez grzyby, można różanecznik uratować usuwając chore liści i fragmenty pędów. Silnie zaatakowane przez chorobę egzemplarze trzeba usuwać, a sąsiednie krzewy opryskiwać fungicydem.

Rododendron i jego porażone gałązki, czyli powszechnie występujące choroby rododendronów
Jakie są powszechne choroby rododendronów, czyli różanecznik i jego leczenie
  • Zamieranie pąków

Tę chorobę grzybową wywołuje grzyb Seifertia azaleae. Prawdopodobnie jest przenoszona przez owada o nazwie pisogłówka różanecznikowa albo skoczek różanecznikowy (Graphocephala fennahi). Samica składając jaja nakłuwa dolną część pąka, infekując ją przy okazji grzybowym patogenem. Powstają brunatne plamy martwicy, które rozprzestrzeniają się na całe pąki. Te brunatnieją i zamierają, ale nie gniją i pozostają nadal na pędach. Liście różanecznika nie zostają porażone. Aby zapobiec rozszerzaniu się choroby, należy:

  • usunąć porażone pąki,
  • zastosować oprysk fungicydem,
  • zastosować insektycyd przeciwko pisogłówce różanecznikowej.
  • Mączniak prawdziwy




Choroba grzybowa wywołana przez gatunki grzybów z rzędu Erysiphales, rozpoznawalna przez szarobiały nalot na liściach gatunków opadających jesienią i żółtawy na rododendronach zimozielonych. Opanowane liście należy usunąć i przeprowadzić oprysk fungicydem.

  • Plamistość liści

Grzyby z rodzajów m.in. Colletotrichum, Septoria, Myrothecium, Cercospora wywołują na liściach okrągłe brązowe plamy.

  • Szara pleśń

Kwiaty rododendronu i pąki kwiatowe opanowuje czasem grzyb Botrytis cinerea, powodując ich brązowienie i brunatnienie. Porażone pąki i kwiaty należy usuwać, a rośliny opryskiwać fungicydem.

Szkodniki owadzie rododendronów

W okresie wegetacyjnym pojawiają się niektóre gatunki owadów, powodując uszkodzenia liści i pędów oraz ich przebarwienia i zniekształcenia. Do najbardziej pospolitych należą:

  • Opuchlak truskawkowiec (Otiorhynchus sulcatus) – wygryza dziury na brzegach liści, powoduje żółknięcie i zamieranie krzewów różanecznika.
  • Mączlik różanecznikowy (Dialeurodes chittendeni) – niewielkie białe muszki, których larwy żerują na spodniej stronie liści.
  • Mszyca różanecznikowa (infrarząd Aphidoidea) – szkodnik wysysający soki.
  • Prześwietlik borówkowiec (Stephanitis oberti) – żółte plamy na wierzchniej stronie liści.
  • Skoczek różanecznikowy (Graphocephala fennahi) – przenosi zarodniki grzybów powodujących zamieranie pąków.

Odpowiedni nawóz do rododendronów zapobiega wielu chorobom

Zdrowe, ciemnozielone liście oraz efektowne kwiaty rododendronu wymagają dużej ilości składników odżywczych. Inaczej niż w przypadku innych krzewów ozdobnych, różanecznik potrzebuje równomiernego zasilania, a nie jednorazowej dawki podanej na wiosnę. Szybko działające, agresywne nawozy działają krótkoterminowo i mogą uszkodzić delikatne korzenie rośliny. Lepsze jest źródło pożywienia powoli, ale stale płynące od kwietnia do września.

Jako nawóz do rododendronów zaleca się stosować preparaty organiczne. Wygodną alternatywę stanowią specjalistyczne nawozy typu Florovit, Agrecol, Substral i inne, zawierające makro- i mikroelementy we właściwych proporcjach. Ceny takich nawozów wahają się wokół 16 zł za kilogram. Ziemia do rododendronów jest polecana ze względu na odpowiedni odczyn, a jej ceny sięgają około 17 zł za opakowanie 50 l.

ikona podziel się Przekaż dalej