Jakie powinny być standardowe wymiary krokwi w więźbie dachowej?
Więźba dachowa to szkielet podtrzymujący pokrycie dachowe i odpowiadający za jego kształt. Istotnym elementem więźby są krokwie. Te belki na dach są niezwykle istotne, a ich właściwy dobór odpowiada za bezpieczeństwo dachu. Jakie powinny być standardowe wymiary i czy zawsze się je stosuje?
Jeśli planujesz budowę domu, skorzystaj z usługi Szukaj Wykonawcy, dostępnej na stronie Kalkulatory Budowlane. Po wypełnieniu krótkiego formularza zyskasz dostęp do najlepszych ofert.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym są krokwie?
Krokwie to jeden z podstawowych elementów tworzących więźbę dachową stosowaną w domach jednorodzinnych. To główne belki nośne, których zadaniem jest przenoszenie ciężaru pokrycia dachowego na niższe konstrukcje budynku. Klasyczna konstrukcja więźby zbudowana jest z krokwi, murłat, belek, słupów, jętek, płatwi, mieczy i przepustnic. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje więźby:
- więźba krokwiowo – belkowa
- więźba jętkowa
- więźba płatwiowo – kleszczowe
Wybór więźby i jej wymiarowanie uzależnione jest od wielkości i kształtu budynku oraz przeznaczenia poddasza. Nie bez znaczenia są walory estetyczne, architektoniczne i finansowe. Decyzja zawsze podejmowana jest przez uprawnionego i kompetentnego konstruktora.
Krokwie to pochyłe belki o prostokątnym przekroju, które pełnią funkcję usztywniającą konstrukcji więźby. Mają także za zadanie utrzymanie pokrycia dachowego, które się na nich opiera. Z tego powodu belki na dach muszą być odporne na czynniki zewnętrzne i znosić przewidywane obciążenia. To od nich zależy stabilność i bezpieczeństwo dachu. W zależności od rodzaju więźby krokwie opierają się na płatwiach. Może to być murłata, kalenica, płatwie pośrednie lub jętki.
Wymiary krokwi
Grubość krokwi wynosi zawsze minimum 5 cm, w przeciwnym razie konstrukcja może być niestabilna i nie zapewni sztywności więźby. Poprzeczny przekrój to najczęściej 7 x 14 cm lub 8 x 16 cm. Typowe wymiary krokwi mają dwukrotnie większą wysokość od szerokości. Dlatego przekrój belki na dach dwuspadowy to najczęściej rozmiary: 5 x 10 cm, 6 x 12, 7 x 14, 8 x 16, 9 x 18. Ale konstruktor może zdecydować, zdecydować, że konieczna jest maksymalna długość krokwi, lecz jej przekrój musi wynosić 5 x 12, 8 x 18, czy 8 x 20. Maksymalny rozstaw wynosi 1,20 m.
Wymiary krokwi uzależnione są rodzaju więźby.
- Więźba dachowa krokwiowo – belkowa. To najprostsza konstrukcja więźby dachowej stosowana do dachu o szerokości do 6 m i pochyleniu do 45 stopni. Maksymalna długość krokwi nie powinna przekraczać 5 m. Maksymalny rozstaw krokwi to 80 do 120 cm.
- Więźba jętkowa. Stosuje się najczęściej w domach z poddaszem użytkowym, na dach dwuspadowy, którego szerokość wynosi od 6 do 9 m, ale dopuszczalne jest maksymalna długość krokwi do 12 m. Standardowa długość krokwi wynosi tu powyżej 4,5 m.Stosowane są tu specjalne pary krokwi o rozpiętości sięgającej nawet 11 m.
- Więźba płatwiowo-kleszczowa. Tego rodzaju konstrukcja stosowana jest najczęściej ze względu na swoją uniwersalność zarówno na dach dwuspadowy i jednospadowy. Kąt nachylenia dachu może wynosić do 70 stopni a szerokość do 16 m. Maksymalny rozstaw krokwi opartych na płatwiach to 5 m. Maksymalna długość krokwi zależy tu od jej grubości. Może być ona wykonana z dwóch części łączonych na płatwi pośredniej lub płatwi kalenicowej.
- Wiązary kratowe. Konstrukcja wybierana jest na dach dwuspadowy domu z poddaszem nieużytkowym o niewielkim kącie nachylenia, którego szerokość sięga do 11 m. Standardowe belki na dach mogą zostać zastąpione deskami. Jeśli planujesz zlecić prace przy budowie dachu, wypełnij ten krótki formularz i zyskaj dostęp do ofert wykonawców z najbliższej okolicy.
Obliczenia i dobór krokwi
Standardowe, typowe wymiary krokwi nie zawsze spełnią swoją funkcję, ponieważ ich przekrój i długość muszą współgrać z parametrami statycznymi więźby dachowej. Projektant z uprawnieniami budowlanymi przeprowadza wyliczenia statyczno-wytrzymałościowe. Pod uwagę bierze nie tylko obciążenia stałe, czy kąt nachylenia dachu. Musi uwzględnić także obciążenia zmienne i ich różne kombinacje. Są to: deszcz, śnieg i wiatr. Konieczne jest wyliczenie stanów granicznych. Jeżeli żaden z nich nie zostanie przekroczony, wtedy przekrój belki na dach będzie odpowiedni. Więźba dachowa musi wytrzymać ciężar sięgający nawet 150-200 kg na metr kwadratowy dachu. Konstruktor uwzględnić musi także rodzaj zastosowanego drewna, jego sprężystość, wytrzymałość i odporność na odkształcenia.
Kolejnym ważnym aspektem wyliczeń jest długość i maksymalny rozstaw krokwi. Wpływ na wymiary krokwi mają także aktualne normy dotyczące ocieplenia budynków. Narzucają one konieczność termoizolacji o grubości od 16 do 18 cm. Rozmiary krokwi muszą umożliwiać montaż termoizolacji. Dlatego typowe wymiary mogą się tu nie sprawdzić. Dodatkową zaletą uwzględnienia tego warunku jest to, że krokwie o tym przekroju spełniają zazwyczaj wymogi wytrzymałościowe bez względu na rodzaj pokrycia dachu.
Alternatywą do drewnianej więźby mogą być różne rodzaje więźby prefabrykowanej. Potrzebne rozmiary obliczane są precyzyjnie przez komputer. Dostępne są typowe wymiary poszczególnych elementów więźby oraz ich łączenia. Fabrycznie przygotowane krokwie mogą być odeskowane od zewnątrz lub pokryte drewnopodobną okładziną. Charakteryzują się one dużą wytrzymałością i lekkością. Przy takich samych rozmiarach jak belki drewniane mają nawet trzykrotnie mniejszą wagę. Wszystkie elementy łączy się stalowymi łącznikami. Zaletą tego rozwiązania jest także ograniczenie możliwości powstawania mostków termicznych.
Chociaż dostępne są różne rodzaje krokwi prefabrykowanych, to ciągle belki drewniane na dach cieszą się największą popularnością. Wymiary krokwi tak jak wszystkie elementy więźby dachowej muszą zostać obliczone przez uprawnionego konstruktora. Nie wolno samodzielnie ich zmieniać, gdyż może to doprowadzić do katastrofy budowlanej.