Jakie są koszty sądowe? Sprawdzamy koszty postępowania sądowego krok po kroku

Najczęstsze koszty postępowania sądowego i ich źródła prawne

Koszty sądowe – podstawa prawna

Nadrzędnym aktem prawnym, regulującym koszty procesowe jest ustawa z o kosztach sądowych i sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 roku. To właśnie tutaj znajdziemy odpowiedzi na najważniejsze pytania, które dotyczą opłat sprawy sądowej. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych składa się z działów, które dotyczą:

• Dział 1 Opłaty ogólne.
• Dział 2 Wysokość opłat we wszystkich rodzajach spraw.
• Dział 3 Wysokość opłat w procesie.
• Dział 4 Wysokość opłat w postępowaniu nieprocesowym.
• Dział 5 Wysokość opłat w postępowaniu zabezpieczającym.
• Dział 6 Wysokość opłat w postępowaniu egzekucyjnym.
• Dział 7 Wysokość opłat w postępowaniu upadłościowym, układowym i naprawczym.
• Dział 8 Opłaty kancelaryjne.
• Dział 9 Zwrot opłaty.

Widzimy zatem, że ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zawiera pełny katalog opłat, które ponosimy przy różnych czynnościach procesowych. Są to na przykład koszty procesowe za sprawy rozwodowe, czy sprawy spadkowe. Poniżej omówimy najważniejsze koszty sądowe i podpowiemy, jakie wydatki czekają strony na rozprawie.

Rodzaje kosztów sądowych

Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych wyróżnia trzy rodzaje opłat. Mają one charakter stały, stosunkowy oraz podstawowy. Czym różnią się owe nazewnictwa? Stałe koszty sądowe dotyczą wszystkich rozpraw niemajątkowych, a także niektórych spraw majątkowych. Koszty sądowe w sprawach cywilnych wahają się tutaj pomiędzy kwotami 30, a 5 000 zł.

Drugim rodzajem opłat są stosunkowe koszty sądowe. Tego rodzaju koszty procesowe dotyczą spraw majątkowych. Ich wysokość wynosi dokładnie 5 % wartości sporu, przy czym opłata musi mieścić się w zakresie od 30 zł, aż do progu maksymalnego o wartości 1 000 zł.  Dla przykładu, jeśli pięcioprocentowa wartość sporu wynosiłaby 20 zł, opłata stosunkowa i tak wyniesie 30 zł, bowiem jest to jej minimalny limit. To samo dotyczy sytuacji odwrotnej, w której przykładowa, pięcioprocentowa wartość sporu przekracza 3 000 zł. Stosunkowe koszty sądowe wyniosą wtedy 1 000 zł, gdyż jest to ich maksymalny limit. W przypadku postępowania grupowego, stosunkowe opłaty sądowe mogą wynosić od 100 do 10 000 zł. Większy limit opłat sądowych jest związany z wyższymi wartościami przedmiotu postępowań grupowych. Dobrym przykładem kosztów stosunkowych będą rozprawy alimentacyjne.

Trzeci rodzaj to opłaty podstawowe w sprawach cywilnych. Tego typu koszty procesowe stosuje się wtedy, gdy ustawa o kosztach sądowych i sprawach cywilnych nie przewiduje opłaty stałej, ani stosunkowej. Podstawowe koszty procesu będą uzależnione od konkretnej sprawy, jednak ceny nie mogą być niższe niż 30 zł.

Wybrane koszty procesu w sprawach cywilnych

Ile kosztuje rozwód?

Ceny rozwodowej sprawy sądowej mogą być uzależnione od kilku istotnych czynników. Pierwszym z nich jest rodzaj procesu. Najniższe koszty procesowe ponosi się w przypadku rozwodów bez orzekania o winie. Pierwszym wydatkiem będzie tu opłata za złożenie pozwu rozwodowego. Ceny rozpoczęcia sprawy sądowej mają charakter stały i wynoszą 300 zł. Owe koszty procesu rozkłada się pomiędzy dwie strony.

Sytuacja komplikuje się w przypadku rozwodów z orzeczeniem o winie. Ceny sprawy sądowej wynoszą 600 zł za złożenie wniosku. Są to stałe koszty sądowe, które należy uiścić przed złożeniem wniosku z pozwem rozwodowym. Opłatę uiszcza powód sprawy, jednak nie oznacza to, że to on poniesie wszystkie wydatki. Koszty procesu mogą być też przeniesione na drugą stronę, jeśli sąd uzna jej pełną winę za rozpad małżeństwa.

Koszty sądowe wzrosną dodatkowo, jeśli powód składa wniosek o podział majątku. W takiej sytuacji koszty procesu powiększają się o dodatkowy 1 000 zł. Opłata za złożenie wniosku ma charakter stały i nie jest uzależniona od wartości wspólnych dóbr. Ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych dopuszcza też zmniejszenie powyższej opłaty za złożenie wniosku. Niższe koszty procesu poniosą pary, które wyrażą zgodę w podziale majątku. W ich przypadku ceny złożenia wniosku wynoszą 300 zł.

Koszty pełnomocnika

Koszty postępowania sądowego dotyczą także opłaty pełnomocnika. Jeśli strona wygrana zatrudniała adwokata czy radcę prawnego, może ubiegać się o zwrot kosztów. Maksymalna wysokość opłaty została ustanowiona w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości i ma charakter stosunkowy, czyli uzależniony od wartości przedmiotu sporu.

Wartość przedmiotu sporu 1 500 – 5 000 zł generuje maksymalny wydatek rzędu 900 zł. Maksymalne wynagrodzenie pełnomocnika w przypadku spraw o wartości 5 000 – 10 000 zł wynosi już 1 800 zł. Cena za ustanowienie pełnomocnictwa przy sprawach o wartości 10 000 – 50 000 zł wynosi maksymalnie 3 600 zł. Jeszcze większy wydatek stanowią sprawy, których przedmiot sporu ma wartość 50 000 – 200 000 zł. W ich przypadku maksymalny koszt pełnomocnika określono na kwotę 5 000 zł. W ostatniej grupie znajdują się sprawy, w których wartość sporu przekracza kwotę 200 000 zł. Maksymalny koszt pełnomocnika jest tu określony na kwotę 10 800 zł.

Strona wygrana może także żądać zwrotu kosztów za dojazdy na rozprawy czy odszkodowania za utracony zarobek. Wysokość owego odszkodowania zazwyczaj ustala się na wartość przeciętnej, udokumentowanej stawki dziennej. Wyjątkiem są tutaj osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe. W ich przypadku wartość odszkodowania nie może być większa niż 4,6 % kwoty bazowej.